مرقد امام خمینی، از تاریخچه تا هزینه ساخت

حرم امام خمینی (ره) مشهور به مرقد امام بنایی است که در بهشت زهرای تهران قرار دارد. هم اکنون مجموعه‌ ای گسترده دیگری شامل دانشگاه، موزه و شهر آفتاب نیز همراه آن ساخته شده است. کار ساخت این آرامگاه و مجموعه های پیرامون آن توسط جهاد سازندگی و سپاه پاسداران پس از درگذشت ایشان آغاز گردید و همچنان ادامه دارد.  در این مقاله اطلاعات کاملی در مورد مرقد امام خمینی (ره) تهیه شده است.

تجدید بیعت یا تجدید میثاق (نام رسمی: تجدید بیعت/میثاق با آرمان‌های امام راحل) مراسمی رسمی در ایران است که برای نمایش پایداری در وفاداری به سید روح‌الله خمینی در آرامگاه او برگزار می‌شود. مراسم تشییع وی در کتاب رکوردهای گینس با حضور بیش از ده میلیون نفر (ازجمعیت ۴۰ میلیونی وقت ایران) به عنوان پرجمعیت‌ترین تشیع جنازه تاریخ ثبت شده است و کثرت جمعیت تشییع کننده ۸ کشته و ۵۰۰ مجروح بر جای گذاشت. مراسم سالگرد درگذشت وی به همراه برخی مناسبت‌های مذهبی و انقلابی با حضور هزاران نفر از داخل و خارج از ایران در این مقبره برگزار می‌شود؛ و زیارتنامه وی نیز به زبان عربی در آن قرار داده شده‌است. مسؤلیت اداره آن بر عهده خانواده وی و در حال حاضر نوه او سید حسن خمینی می‌باشد. پس از او پسرش احمد خمینی، همسرش خدیجه ثقفی، دامادش محمود بروجردی و نیز برخی از شخصیت‌های جمهوری اسلامی از جمله اکبر هاشمی رفسنجانی در این مقبره دفن شده‌اند. دویچه‌وله این آرامگاه را گران ترین مقبره جهان توصیف کرده‌ است.

طرح آرامگاه

بخش اصلی آرامگاه تاکنون چندین بار تغییر یافته و هنوز طرح اصلی به طور کامل راه‌اندازی نشده‌است. پرویز مویدعهد (محمد تهرانی؟) معمار بخش‌های اصلی مقبره‌است.

روزنامه جمهوری اسلامی در سال ۱۳۸۷ به نقل از یکی از سازندگان، فضای سرپوشیده آرامگاه را ۶۰ هزار متر مربع عنوان می‌کند و بخش اصلی آرامگاه را ۱۵هزار متر مربع.

سازهٔ اصلی دارای پایداری در برابر زمین لرزه‌ای به قدرت ۱۰ ریشتر است و به گفته مدیر کل مقبره از برج میلاد نیز مقاوم‌تر است. اسکلت فولادی ساخته شده برای گنبد ۳۴۰ تن وزن دارد و روکش آن هم ۴۰ تا ۵۰ تن وزن خواهد داشت که در مجموع به ۴۰۰ تن می‌رسد. در اطراف آرامگاه چهار گلدسته به بلندی ۹۱ متر و به نشانه سن وی ساخته شده‌است بلندای آرامگاه تا نوک چراغ پرچم سن درگذشت وی را نشان می‌دهد. همچنین مجموعاً دارای پنج گنبد است که گنبد اصلی فلزی و چهار گنبد دیگر کاشی‌کاری شده‌است. گنبد اصلی در سال ۱۳۸۶ تعویض گردید. همچنین ۵ ورودی اصلی در صحن‌های شرقی و غربی وجود دارد.

بخش‌های دیگر آرامگاه

• خط یک متروی تهران تا آرامگاه ادامه یافته‌است.
• موزهٔ مقبره به مساحت ۱۵ هزار متر مربع حاوی آثار مربوط به سید روح‌ الله خمینی در حال ساخت است.
• دانشگاه‌های آزاد اسلامی و دانشگاه شاهد در اطراف آرامگاه احداث گردیده‌اند.
• بیمارستان مقبره، در حال احداث است و تا سال ۱۳۸۷ بخش‌های عمده آن راه‌اندازی شده‌است.
• پارکینگ
• زائرسرا
• هتل ۵ ستاره
• فروشگاه های زنجیره‌ای
• شهربازی تهران
• شهرک سلامت
• شهر آفتاب

زیارت نامه

زیارت نامه سید روح‌ الله خمینی به زبان عربی در آرامگاه نصب شده است و در برخی چاپ‌های مفاتیح‌الجنان نیز اضافه شده است. برخی چنین عملی را بدعت به حساب می‌آورند ولی برخی دیگر معتقدند چون متن این زیارت نامه به معصومین منتسب نشده بدعت به شمار نمی‌آید.

انتقاد از هزینه‌ها

در سال ۱۳۶۹ روزنامه نیویورک تایمز نوشت که برخی مقامات از برنامه ریزی ساخت آرامگاه با هزینه ۲ میلیارد دلار جهت احداث آرامگاه و مراکز فرهنگی و زیارتی کنار مقبره از جمله شهر آفتاب خبر داده ند اما این که آیا این مبلغ هزینه شده یا نه روشن نیست.

در سال ۱۳۹۴ روزنامه جمهوری اسلامی در مقاله ای به قلم مسیح مهاجری مدیر روزنامه از هزینه‌های انجام شده برای ساخت حرم انتقاد و به نامه سید روح‌ الله خمینی برای ساخت ساده مصلی تهران اشاره شده بود که گفته است: «ضمناً سادگی مصلی باید یادآور سادگی محل عبادت مسلمانان صدر اسلام باشد و شدیداً از زرق و برق ساختمان‌های مساجد اسلام آمریکائی جلوگیری شود. خداوند تمامی دست‌اندرکاران بر پا کننده مساجد الله را تأیید فرماید.».

در این مقاله انتقادی با عنوان «فاصله حرم تا فرهنگ امام خمینی» آمده بود: «در مسیر رفت، به هتل، تالارها، پاساژها، فروشگاه‌ها، گلدسته‌ها، گنبدهای کوچک و بزرگ و سایر ساخت و سازهای پرزرق و برق که در مجموعه‌ای با عنوان حرم امام خمینی ساخته شده‌اند خیره شده بودم و بدون آن که ذره‌ای تردید کنم آن ها را وصله‌های ناچسبی برای حرم امام خمینی یافته بودم، اما هنگامی که آن تونل و آن فضای وسیع و پرهزینه زیرزمین را دیدم، غربتی وصف‌ناشدنی برای امام خمینی احساس کردم که تا آن روز، احساس نکرده بودم. در مسیر بازگشت، تا زمانی که به خانه رسیدم، نتوانستم خود را از سؤالی که با آن درگیر شده بودم رها کنم. فردای آن روز، آن چه دیده بودم را با یکی از دوستان مطرح کردم. او گفت طبقه بالای حرم را اگر دیده بودی چه می‌کردی؟ برای آن جا هزینه‌هایی کرده‌اند که نگو و نپرس!»

شهر آفتاب

گلدسته‌های آرامگاه در شب

در دوران شهرداری محمود احمدی نژاد و پافشاری وی برای انتقال نمایشگاه بین‌المللی تهران، با مصوبه شورای دوم شهر تهران در سال ۱۳۸۴، شهر جدیدی به مرکزیت آرامگاه سید روح‌ الله خمینی ساخته و نمایشگاه بین‌المللی تهران بدان مکان منتقل خواهد شد. شهر آفتاب همچنین به عنوان شهری حوزوی و علمی گفته شده‌است که به طور مشترک توسط شهرداری تهران و مسؤلان آرامگاه سید روح‌ الله خمینی تعیین خواهد شد. زمان ساخت شهر آفتاب دو سال و بودجه آن ۸۰۰ میلیارد تومان برآورد شده بود و قرار بود که تا سال ۱۳۸۶ به پایان برسد. در سال ۱۳۸۷ محمد عیدیان سرپرست شهرداری شهر آفتاب رسیدن به اهداف این شهر را به ۵ سال بعد موکول کرد.

در اواخر سال ۱۳۹۴ رییس شورای شهر تهران ضمن اعلام آنکه تا کنون ۱۰۰۰ میلیارد تومان برای این مجموعه هزینه شده، وعده افتتاح آن را برای یک سال بعد داد. این وعده سرانجام عملی شد و در سال ۱۳۹۵ با برگزاری نمایشگاه بین المللی کتاب، شهر آفتاب افتتاح شد.

منبع : آسمونی