تبیان، دستیار زندگی

عضو هیئت علمی جامعة المصطفی(ص):

انس با قرآن بیش از ۳۰ مرحله دارد؛ تبیین حکم قرائت بانوان در جمع مردان

نویسنده تفسیر مهر و مترجم قرآن کریم با بیان اینکه انس با قرآن بیش از ۳۰ مرحله دارد به تبیین حکم شرعی قرائت قرآن در مجلسی که قاری قرائت می‌کند پرداخت و گفت: قرائت در این موارد دارای اشکال است.
بازدید :
زمان تقریبی مطالعه :
قرآن کریم
حجت‌الاسلام والمسلمین محمدعلی رضایی اصفهانی در ادامه سلسله جلسات فقه القرآن خود در دارالقرآن علامه طباطبایی (ره) با اشاره به آیه «إِنَّ رَبَّکَ یَعْلَمُ أَنَّکَ تَقُومُ أَدْنَى مِنْ ثُلُثَیِ اللَّیْلِ وَنِصْفَهُ وَثُلُثَهُ وَطَائِفَةٌ مِنَ الَّذِینَ مَعَکَ. فَاقْرَءُوا مَا تَیَسَّرَ مِنْهُ ...» با بیان اینکه این آیه، در مورد نماز شب و صیغه امر است گفت: برخی خواسته‌اند بگویند این آیه در سوره مزمل مخصوص پیامبر (ص) است، ولی دلیلی برای آن نداریم. در ابتدای این سوره نماز شب بر پیامبر واجب شده است اظهار کرد: برخی در تفسیر آیه ۲۰ این سوره، آن‌را ناسخ «قُمِ اللَّیْلَ إِلَّا قَلِیلًا» دانسته‌اند که در جای خود باید بحث شود.

نویسنده تفسیر مهر با اشاره به تعبیر کریمه «ثُلُثَیِ اللَّیْلِ وَنِصْفَهُ وَثُلُثَهُ» بیان کرد: برخی قرآن در این آیه، را قرائت در نماز شب گرفته‌اند، و برخی نیز قرائت مطلق را مد نظر قرار داده‌اند.

مترجم قرآن کریم عنوان کرد: صیغه آیه، امر است و از طرفی نیز فرموده هر قدر در توان دارید قرآن بخوانید؛ لذا اگر از آیه الغای خصوصیت کنیم حکم کلی از آیه به دست خواهد آمد و به معنای آن است که قرائت از نماز شب جداست.

رضایی اصفهانی با اشاره به احکام خمسه در مورد قرائت قرآن بیان کرد: قرائت در نماز و نذر همچنین اجاره در ختم قرآن، واجب خواهد شد.

وی با بیان اینکه قرائت به معنای خواندن است تصریح کرد: در فارسی ما قرائت را روخوانی می‌دانیم در صورتی که ظاهرا این طور نیست و قرائت، تلاوت، ترتیل با هم تفاوت دارند و ترتیل را قرائت همراه با تانی می‌نامند و تلاوت را هم به معنای قرائت توام با عمل کردن دانسته‌اند.

عضو هیئت علمی جامعة المصطفی (ص) اظهار کرد: روخوانی بدون فهم، لقلقه لسان است؛ خواندن با فهم، قرائت و خواندن با پیروی، تلاوت و خواندن با تانی و تدبر، ترتیل است و مرحله بعدی نیز تعلیم است که سلسله مراحل انس با قرآن را تشکیل می‌دهد.

رضایی اصفهانی با بیان اینکه بیش از ۳۰ مرحله برای انس قرآن، قابل ذکر است تصریح کرد: پیامبر فقط قرائت نمی‌فرمود: بلکه تلاوت می‌کرد یعنی می‌خواند و عمل می‌کرد و مردم را هم به تلاوت دعوت می‌فرمود.

رضایی اصفهانی با بیان اینکه قرائت حمد و سوره در نماز واجب و به تبعیت آن، فراگیری حمد و سوره نیز واجب است تصریح کرد: اگر فراگیری عقاید صحیح متوقف در فهم قرآن باشد، فراگیری قرائت واجب است؛ مثلا انسان اگر بخواهد اعجاز قرآن، صفات خدا، و ... را بفهمد و فراگیری آن منوط به یادگیری قرآن باشد باید بیاموزد.

نویسنده تفسیر مهر همچنین با اشاره به آیه «وَإِذَا قُرِئَ الْقُرْآنُ فَاسْتَمِعُوا لَهُ وَأَنْصِتُوا لَعَلَّکُمْ تُرْحَمُونَ» به مصداقی از قرائت حرام اشاره و عنوان کرد: وقتی امام جماعت در حال قرائت قرآن، در نماز است خواندن قرائت از سوی ماموم، حرام است؛ اگر سکوت هنگام قرائت را در نماز و غیر آن، مطلق در نظر بگیریم، در این صورت قرائت قرآن در حال قرائت مثلا در مجلس ختم و ... نیز دارای اشکال خواهد بود لذا می‌توانیم قرائت در مجالس عمومی را در هنگام مداحی و یا تسلیت گویی به صاحبان عزا بخوانیم و هنگام قرائت قاری باید سکوت کنیم.

رضایی اصفهانی با اشاره به تغنی به قرآن اظهار کرد: بحث تغنی به قرآن همچنین رعایت تجوید و مخارج حروف و ... جزء مباحث قرائت است که به لحاظ حکم شرعی می‌توان آن را مورد بحث قرار دهیم.

رضایی اصفهانی با بیان اینکه «هر قدر می‌توانید قرآن بخوانید» واجب است تصریح کرد: قرآن کریم در این آیه دو بار محکم و به صورت دستور فرموده است که هرقدر می‌توانید قرآن بخوانید که بخشی مربوط به نماز شب و بخشی غیر آن است لذا اجماع در اینجا وجهی ندارد.

وی افزود: در جایی که خداوند دو بار به صورت محکم بر وجوب تاکید فرموده است ما بیائیم بگوئیم که دور هم جمع شده‌ایم تا بگوئیم قرائت براساس این آیه، مستحب است و واجب نیست؛ مگر چنین چیزی ممکن است که برخی اجماع بر مستحب را گرفته‌اند.

نویسنده تفسیر مهر و عضو هیئت علمی جامعة المصطفی (ص) العالمیه بیان کرد: قرائت قرآن در هر حال، مستحب است و، چون قرائت قرآن، مطلوبیت دارد حکم مباح بر آن بار نمی‌شود که این مسئله بر «علم» نیز حاکم است؛ بنابراین قرائت قرآن مباح نداریم.
رضایی اصفهانی عنوان کرد: قرائت همراه با اهانت مانند غنا هنگام قرائت دارای اشکال است اگرچه باید بحث بیشتری صورت بگیرد، زیرا برخی با استناد به روایات، تغنی به قرآن را استثناء کرده‌اند که این روایات باید مورد بحث دقیق علمی قرار گیرد.
وی با بیان اینکه قرائت بانوان در جمع مردان از دیگر مقولات مرتبط با بحث قرائت است تاکید کرد: در برخی کشور‌های اسلامی مانند اندونزی این مسئله وجود دارد که دارای فتاوای مختلفی است و از جمله فتوای مقام معظم رهبری در این زمینه، جواز است.

منبع: خبرگزاری بین المللی قرآن