درمان اسهال با چای

چای گیاهی است با نام علمی Camelia sinensis از خانواده Theaceae که به صورت بوته و گاهی درختچه دیده می ‌شود. به غیر از زمستان، در سه فصل دیگر، برگ چای به منظور تهیه ی انواع چای برداشت می‌ شود.

در صورتی که پس از برداشت برگ، سریعاً آن را خشک کنند چای سبز یا Green tea به ‌دست می‌ آید و در صورتی که پس از برداشت برگ، آن را تخمیر نمایند و به اصطلاح عمل آورند، چای سیاه یا چای معمولی یا Black tea تولید می ‌شود.

هر دو نوع چای سبز و سیاه حاوی ترکیبات گس (تلخ) بوده که تانن (Tannin) نامیده می‌ شود.مهم ‌ترین خاصیت تانن‌ها، قابض بودن آن‌هاست، به همین دلیل یکی از مهم‌ ترین خواص درمانی چای خاصیت ضد اسهال آن است.

با توجه به اینکه چای سیاه حاوی 12- 8 درصد تانن می ‌باشد، بنابراین یکی از بهترین داروهای ضداسهال طبیعی است که دارای هیچگونه محدودیت و ممنوعیت مصرف نمی ‌باشد.

اگر اسهال‌ ایجاد شده به تغییر شرایط غذایی و آب و هوایی مربوط ‌باشد(مثلا در مسافرت) و میکروب‌ها و ویروس‌ها در آن نقشی نداشته باشند، استفاده از چای به‌ صورت پودر می ‌تواند در ایجاد تعادل هضم و جذب و برگشت شرایط طبیعی بدن از حالت اسهال به حالت طبیعی تأثیر خوبی داشته باشد.

میزان مصرف روزانه در بزرگسالان 10- 7 گرم(معادل یک قاشق غذاخوری) از پودر خشک چای به مدت سه روز می ‌باشد. مقدار مصرف برای سنین پایین‌تر می ‌تواند نصف یا یک سوم بزرگسالان باشد.

مصرف این ماده ی خوراکی و طبیعی در درمان اسهال، از هیچگونه عارضه ی جانبی برخوردار نبوده و در سال‌های اخیر به عنوان یک روش ساده و موثر در منابع جدید توصیه شده است.

باید اضافه نمود چای جوشیده که رنگ سیاه، مزه ی تلخ و بوی خاص چای جوشیده دارد، نیز دارای خاصیت ضداسهال بوده و در شرایط عادی می‌ تواند ایجاد یبوست کند، چرا که با جوشیدن زیاد، مقدار زیادی از تانن‌های موجود در پودر چای به محلول جوشیده منتقل می ‌شوند، در صورتی که در چای تازه دم کشیده مقدار تانن خیلی کم است.

ناگفته نماند که چای دارای خواص زیادی است و تاکنون دست کم 50 اثر فیزیولوژیک و فارماکولوژیک از آن به اثبات رسیده است.

دکتر محمدحسین صالحی سورمقی- متخصص فارماکوگنوزی

استاد دانشکده داروسازی تهران