تبیان، دستیار زندگی

آشنایی با اصطلاح تعارض اصل سببی و مسببی

تعارض اصل سببی و مسببی، تنافی مدلول دو اصل عملی اصل عملیِ دارای نسبت سببی و مسبّبی را می‌گویند.
بازدید :
زمان تقریبی مطالعه :
اصول فقه
تعارض اصل سببی و مسببی، تنافی مدلول دو اصل عملی اصل عملیِ دارای نسبت سببی و مسبّبی را می‌گویند.

تعریف
تعارض اصل سببی و مسببی، به معنای تنافی میان مدلول دو اصل عملی است، در جایی که یکی از آن دو سببی و دیگری مسببی باشد.

مثال
مثل این که لباس نجسی با آبی شسته شود و سپس در حصول طهارت لباس، به سبب شک در طهارت آبی که لباس با آن تطهیر شده است، شک پدید آید؛ به این صورت که اگر در زمان شستن لباس، آب پاک بوده، لباس پاک شده و اگر پاک نبوده، لباس به نجاست خود باقی است.
در این مورد، دو استصحاب تصور دارد: یکی استصحاب مربوط به آب، که از آن به « اصل سببی » تعبیر می‌شود و مقتضای آن طهارت آب و لباس است، و دیگری استصحاب مربوط به لباس که از آن، به « اصل مسببی » تعبیر می‌شود و مقتضای آن پاک نشدن لباس و بقای نجاست آن است؛ از این رو، میان این دو اصل تنافی و تعارض وجود دارد.

حکم
در تعارض اصل سببی و مسببی، اصل سببی مقدم است.
« شیخ انصاری » در کتاب « فرائد الاصول » تقدم اصل سببی را بر اصل مسببی از باب حکومت می‌داند. [۱] [۲] [۳] [۴] [۵]

ـــــــــــــــ
پانویس
۱. ↑ فرائد الاصول، انصاری، مرتضی بن محمد امین، ج۲، ص۳۷۶.
۲. ↑ ادوار اجتهاد، جناتی، محمد ابراهیم، ص۳۸۹.
۳. ↑ دروس فی علم الاصول، ج۲، صدر، محمد باقر، ص۵۶۹.
۴. ↑ دروس فی علم الاصول؛ صدر، محمد باقر، ج۱، ص۴۶۷.
۵. ↑ الحلقة الثالثة فی اسلوبها الثانی، ایروانی، باقر، ج۳، ص۳۴۶.

منبع: پایگاه اینترنتی ویکی فقه