آشنایی با اصطلاح اصولی تعارض عام و اطلاق شمولی

تعارض عام و اطلاق شمولی به تنافی مدلول دلیل عام با اطلاق شمولی گویند.

تعریف
تعارض عام و اطلاق شمولی، از اقسام تعارض عموم و اطلاق و به معنای تنافی میان مدلول دلیل عام و مدلول دلیلی است که اطلاق شمولی دارد؛

بیان دیگر
به بیان دیگر، در تعارض عام و اطلاق شمولی، امر دایر است بین تقیید اطلاق شمولی و تخصیص عام،

← مثال
مانند «اکرم العالم» و «لا تکرم الفساق» که این دو در «عالم فاسق» با هم تعارض دارند و امر دایر شده بین تقیید «اکرم العالم» به غیر فاسق، و بین تخصیص «لا تکرم الفساق» به غیر عالم، ولی شمول عام نسبت به مورد اجتماع، از شمول مطلق اظهر است، زیرا شمول عام نسبت به ماده اجتماع، به وضع بوده، ولی شمول مطلق نسبت به ماده اجتماع، به مقدمات حکمت می‌باشد.

نظراصولییون
درباره تقدیم و تاخیر هر یک از آن دو بر دیگری، میان اصولی‌ها اختلاف است؛ عده‌ای به تقدیم «تخصیص عام» بر «تقیید اطلاق شمولی» و برخی به «تقیید اطلاق شمولی» بر «تخصیص عام» اعتقاد دارند. [۱] [۲]

ـــــــــــــ
پانویس
۱. ↑ نائینی، محمد حسین، فوائد الاصول، ج۴، ص (۷۳۰-۷۲۹).
۲. ↑ عراقی، ضیاء الدین، نهایة الافکار، ج۴، جزء ۲، ص۱۴۷.

منبع: پایگاه اینترنتی ویکی فقه