تبیان، دستیار زندگی

آشنایی با اصطلاح تعارض مفهوم و مفهوم

تعارض مفهوم و مفهوم، تنافی مفهوم یک دلیل با مفهوم دلیل دیگر را می‌گویند.
بازدید :
زمان تقریبی مطالعه :
اصول فقه
تعریف
تعارض مفهوم و مفهوم، از اقسام تعارض ادله لفظی و به معنای تنافی میان مفهوم دو دلیل می‌باشد.

مثال
مانند: تعارض مفهوم جمله «یجب الامساک الی اللیل» که جمله غایی بوده و غایت امساک را شب قرار داده است، با مفهوم جمله «ان جاءک زید فلا یجب الامساک فی اللیل» که جمله شرطیه بوده و مفهوم شرط در آن مقتضی وجوب امساک در شب در صورت نیامدن زید است، که با مفهوم غایت در جمله اول که مقتضی عدم وجوب امساک در شب به صورت مطلق چه زید بیاید و چه نیاید می‌باشد، تعارض دارد.

حکم
در تعارض دو مفهوم، میان آنها جمع دلالی انجام می‌گیرد؛ یعنی یکی از آن دو بر دیگری حمل می‌شود. [۱] [۲] [۳]

ـــــــــــــــ
پانویس

۱. ↑ نهایة الافکار، عراقی، ضیاء الدین، ج۴، جزء ۲، ص۱۵۰.
۲. ↑ فوائد الاصول، نائینی، محمدحسین، ج ۴، ص ۷۳۳ ۷۳۲.
۳. ↑ الحلقة الثالثة فی اسلوبها الثانی، ایروانی، باقر، ج۴، ص ۳۵۳ ـ ۳۵۱. 

منبع: پایگاه اینترنتی ویکی فقه