اگر قاضی شاهد هم باشد چه می شود؟

 
در دنیا اگر مرتکب خطا و گناهی شویم که جرم محسوب می شود و جزای حقوقی دارد، ولی کسی متوجه نشود و یا شاهدی بر کار ما وجود نداشته باشد کسی ما را محکوم نمی کند. و یا حتی اگر شکایتی از ما وجود داشته باشد ولی شاهدی بر خطای ما نباشد باز هم ما از معرکه گریخته ایم. اما اگر قاضی خودش شاهد خطای ما باشد چه می شود؟ آیا می شود جلوی قاضی مرتکب جرم شد و بعد آن را انکار کرد؟
امیر المومنین می فرمایند: « اِتَّقُوا مَعَاصِیَ اللّهِ فِی الْخَلَوَاتِ، فَإِنَّ الشَّاهِدَ هُوَ الْحَاكِمُ» یعنی بپرهیزید از گناه در خلوت، چراکه شاهد یعنی خداوند همان قاضی محشر و قیامت است.

خداوند قاضیِ شاهد

بسیارى از مردم به خصوص آنهایى كه به پاكى و تقوا مشهورند یا موقعیت اجتماعى خاصى دارند از انجام معاصى آشكار پرهیز مى كنند؛ ولى در خلوتگاه از آن ابا ندارند. امام علیه السلام به اینگونه افراد هشدار مى دهد كه از عصیان خدا در خلوتگاه نیز به شدت بپرهیزید، زیرا در آنجا نیز خدا شاهد و ناظر آنهاست؛ همان خدایى كه افزون بر شاهد و ناظر بودن، حاكم و قاضى نسبت به اعمال آنها نیز هست. در محاكم معمولى، شاهد و حاكم و مجرى حكم، سه فرد متفاوتند؛ ممكن است حاكم در شهادت شهود تردید كند یا به دلیل شك در وثاقت آنها، یا احتمال اشتباه درباره آنها به سبب قرائنى كه موجب شك و تردید مى شود، شهادتشان را نپذیرد؛ ولى آنجا كه شاهد و حاكم یكى است اینگونه احتمالات راه ندارد.

خداوند همیشه در کنار ماست

قرآن مجید نیز در آیات فراوانى روى این مسئله تأكید كرده است. در یك جا درباره كسانى كه شبانه جلسات خصوصى تشكیل مى دانند و بر ضد پیامبر اكرم صلی الله علیه و آله توطئه مى كردند مى فرماید: «(وَهُوَ مَعَهُمْ إِذْ یُبَیِّتُونَ مَا لاَ یَرْضَى مِنَ الْقَوْلِ)؛ و هنگامى كه در مجالس شبانه، سخنانى كه خدا راضى نبود مى گفتند، خدا با آنها بود». نیز در جاى دیگر مى فرماید: «(مَا یَكُونُ مِنْ نَّجْوَى ثَلاَثَةٍ إِلاَّ هُوَ رَابِعُهُمْ وَلاَ خَمْسَةٍ إِلاَّ هُوَ سَادِسُهُمْ وَلاَ أَدْنَى مِنْ ذَلِکَ وَلاَ أَكْثَرَ إِلاَّ هُوَ مَعَهُمْ أَیْنَ مَا كَانُوا ثُمَّ یُنَبِّئُهُمْ بِمَا عَمِلُوا یَوْمَ الْقِیَامَةِ إِنَّ اللهَ بِكُلِّ شَىْءٍ عَلِیمٌ)؛ هیچگاه سه نفر با هم نجوا نمى كنند مگر اینكه خدا چهارمین آنهاست، و هیچگاه پنج نفر با هم نجوا نمى كنند مگر اینكه خدا ششمین آنهاست، و نه تعدادى كمتر و نه بیشتر از آن مگر اینكه او همراه آنهاست هرجا كه باشند، سپس روز قیامت آنها را از اعمالشان آگاه مى سازد، چراكه خدا به هرچیزى داناست!». در جاى دیگر در عبارتى كوتاه و پرمعنا مى فرماید: «(وَهُوَ مَعَكُمْ أَیْنَ مَا كُنْتُمْ)؛ او با شماست هرجا كه باشید». لقمان حكیم نیز به فرزندش هشدار مى دهد و مىگوید: «(یَا بُنَىَّ إِنَّهَا إِنْ تَکُ مِثْقَالَ حَبَّةٍ مِّنْ خَرْدَلٍ فَتَكُنْ فِى صَخْرَةٍ أَوْ فِى السَّماوَاتِ أَوْ فِى الاَْرْضِ یَأْتِ بِهَا اللهُ إِنَّ اللهَ لَطِیفٌ خَبِیرٌ)؛ پسرم! اگر به اندازه سنگینى دانه خردلى (كار نیك یا بد) باشد، و در دلِ سنگى یا در (گوشه اى از) آسمانها و زمین قرار گیرد، خدا آن را (در قیامت براى حساب) مىآورد؛ خداوند دقیق و آگاه است!»

دود گناه در خلوت در چشم خود گنه کار

گروهى از افراد كوته فكر هستند كه گمان مى كنند اگر در خلوت و تنهایى مرتكب گناه شوند و كسى شاهد گناه آنها نباشد از كیفر و مجازات در امان خواهند بود. غافل از آنكه خداوند در همه جا حاضر است و در خلوت و تنهایى هم شاهد اعمال بندگان خویش است.

امام صادق علیه السلام مى فرماید: كسی كه در تنهایى مرتكب گناه مى شود مثل كسى است كه در یك كشتى داخل اطاقك مخصوص خود نشسته و كف آن را سوراخ مى كند. گرچه كسى شاهد این عمل زشت و نادرست نیست تا از آن جلوگیرى كند یا آن شخص را به مجازات رساند، ولى چنین كسى مجازات عمل خود را خواهد دید، زیرا به خاطر كار زشت او دیگران هم صدمه خواهند دید. چون سرانجام آب دریا از سوراخ آن اتاقك بالا خواهد آمد و همه كشتى را با تمام سرنشینان آن غرق خواهد كرد.

نتیجه

عالم محضر خداست و خدای شاهد و ناظر از قضا قضاوت و داوری اعمال ما را هم بر عهده دارد و نمی شود در برابر قاضی شاهد هیچ توجیهی آورد. به تعبیر عامیانه جلوی قاضی نباید ملق بازی کرد.

---

منابع:
موسسه تحقیقات و نشر معارف اهل البیت
سایت چهاده خورشید