قهر کردن با برادر دینی

بى ‏تردید قطع پیوند دوستى و دورى جستن از یكدیگر از عمده ‏ترین زمینه‏هاى زایل شدن اخوت ایمانى و برادرى است،و حضرت محمد(ص) از آن پرهیز داده است، چنانچه مى‏فرماید: «هر دو مسلمانى كه از یكدیگر قهر كنند و سه روز بر آن حال بمانند و با هم آشتى نكنند از اسلام بیرون روند و میان آنها پیوند و دوستى دینى نخواهد بود. پس هر كدام كه به (اصلاح رابطه و) سخن گفتن پیشى گیرد او در روز حساب زودتر به بهشت مى‏رود» (كافى، ج 2، ص 345 - وسائل‏الشیعه، ج 8، ص 585)
ترك مراوده اهل ایمان آن چنان مذموم و ناپسند است كه در وصیت «مفضّل» است كه گوید: از حضرت صادق(ع) شنیدم مى‏فرمود: هیچ دو مردى از روى قهر از یكدیگر جدا نمى‏شوند مگر این كه یكى از آن دو سزاوار بیزارى [خدا و رسولش از وى] و لعنت گردد و چه بسا كه هر دو سزاوار آن شوند.
جدایى برادران ایمانى موجب خشم خداوند و شادى شیاطین است. بنابراین لازم است پیروان سیره اهل‏بیت عصمت و طهارت(ع) در این امور بیندیشند و اجازه ندهند دوستى و الفت با برادران به كینه و قهر كردن و جدایى بیانجامد و چنان چه گاهى كدورت و رنجش و قهرى پیش آمد، خود را بر آن دارند كه در رفع آن بكوشند و بر یكدیگر پیشى گیرند.
با این وصف اگر دو نفر در قهر و حالت جدایى به سر برند، اگر نماز و روزه ایشان از جهت دیگرى اشكال نداشته باشد، صحیح است ولى در روایتی از رسول خدا(ص) در وصایای آن حضرت به اباذر آمده است خداوند در هر روز دوشنبه و پنجشنبه پرونده اعمال مؤمنین را مورد نظر و لطف قرار می دهد مگر پرونده آن دو نفری كه با هم كدورتی و قهری دارند و به مأمورانش (یعنی ملائكه) دستور می دهد پرونده آنها را كنار بگذارند تا وقتی با یكدیگر آشتی نمایند. اما این روایت به معنای صحیح نبودن اعمالی مانند نماز و روزه نیست ولی از آن معلوم می شود كه قهر بودن آنها موجب بایگانی این اعمال می شود تا وقتی صلح نمایند.
اما باید این روایات را در كنار ِ روایات انتخاب دوست دید. به ما دستور داده شده تا در انتخاب دوست دقت كنیم. اگر دوست خوبی نیافتیم، تنها ماندن بهتر از داشتن‌ِ دوست بد است و اگر دوست ِ خوبی یافتیم بهتر از تنها ماندن است. در صورتی هم كه دوست ما خوب نباشد، باید از او فاصله گرفت و به تدریج و به بهانه‌های مختلف، به نحوی كه حساسیت برانگیز نباشد، رابطه‌ی دوستی را به یك رابطه خنثی تبدیل كرد و دیگر آن شخص به عنوان هم‌صحبت ما مطرح نباشد.
قهر كردن با قطع رابطه فرق دارد. قهر كردن یعنی قطع رابطه ای كه مبنای آن نفرت از انسان مومن است, چنین قطع رابطه ای اخلاقی و درست نیست, در حالی كه قطع رابطه می تواند بدون نفرت داشتن از شخص و تنها به خاطر وجود مصلحت برتر باشد. مثلا اگر كسی اهل گناه است و حاضر نیست روش خود را تغییر دهد, چاره ای جز قطع ارتباط نیست و البته بهتر است كه كم شدن روابط (چنانكه گفتیم) به تدریج باشد.
در رابطه با قهر كردن به خاطر توهین فرد باید گفت كه گاهی قهر جنبه نهی از منكر و جهت تربیتی دارد . مثلا گاهی اوقات والدین برای كاهش رفتار نامناسب در خود از ابزار قهر استفاده می‌كنند و به عبارتی می‌خواهند به این روش ناراحتی خود را از رفتار كودك بیان كنند . در مورد نهی از منكر گفته شده كه اگر نهی لفظی و زبانی ما در بازداشتن فردی از انجام منكر اثری نداشت صورتی كه بی توجهی به او وبرخورد سرد و سنگین با او در تغییر روش و عمل او موثر بود باید این راه را برگزید و در واقع این نوعی علاج مشكل و عامل باز دارنده از منكراست ومصداق اطاعت امر خداوند و عمل به وظیفه شرعی است نه برخوردی از سر لجاجت وعصبانیت و یا انتقام و تشفی دل .
در مورد قطع رابطه و قهر كردن با كسی به خاطر توهین او علاوه بر مطلب فوق باید توجه داشت كه اگرتوهین از طرف این فرد موردی و اتفاقی بوده و فردی مثبت و خوب و شایسته بوده كه دچار این اشتباه شده قهر با او باید مصداق نهی از منكر و در راستای عمل به این وظیفه باشد و طبیعی است كه باید محدود و كوتاه مدت و مقطعی باشد و اما اگر فردی منفی است كه اهانت به افراد كار همیشه و روش و برنامه دائم او است موردی برای رفاقت و ادامه دوستی و ارتباط با او وجود ندارد .

---

منبع : پرسمان دانشجویی