مَهرالمُسَمی عموما بصورت عندالمطالبه است مگر اینکه عندالاستطاعه بودن آن لحاظ شود. در مطلب گذشته مفصلا مَهرالمُسمی توضیح داده شد. حال می‌خواهیم بدانیم در مواردی که مَهرالمُسمی وجود ندارد یا باطل است آیا زن دیگر هیچ حقی نخواهد داشت؟ در این موارد تکلیف چیست؟
بیشتر بخوانید: |
مَهرالمِثل
مادامی که مَهرالمُسمی صحیح باشد بحث مَهرالمِثل پیش نمی‌آید. زمانی که مهرالمسمی مالیت ندارد یا باطل است یا مَهر نباشد یا شرط عدم مَهر شده باشد، مثلا شوهر به همسر خود گفته: بنویس هیچگاه مهر به تو تعلق نگیرد، در این موارد بحث مهرالمثل به میان می‌آید. در واقع هدف قانونگذار این است که زن از مهر محروم نباشد.مَهرالمثل به چه معناست؟
ماده 1091 قانون مدنی: "برای تعیین مهرالمثل باید حال زن از حیث شرافت خانوادگی و سایر صفات و وضعیت او نسبت به اَماثِل و اَقران و اَقارِب و همچنین معمول محل و غیره در نظر گرفته شود." مهر المثل یعنی مهر زنانی مانند این خانم ازلحاظ موقعیت اجتماعی و سایر جهات که مستدلا شرح داده شد.چه مواقعی به زن مَهرالمثل تعلق می‌گیرد؟
- اساسا در عقد (نکاح دائم)، صحبتی از مهر نشده، در این صورت اصل عقد صحیح است، اگر فعل زناشویی واقع شده باشد، به زن مَهرالمِثل تعلق می‌گیرد. مَهرالِمثل به انگیزه حمایت از زن است.- مَهرالمُسمی درعقد دائم وجود وارد اما باطل است، اگر فعل زناشویی صورت گرفته باشد مَهرالمِثل به زن تعلق گیرد.
- ازدواجی صوت گرفته، مَهرالمُسمی هم داریم ،خود مَهرالمُسمی هم صحیح است، اصل عقد نکاح باطل است، اگر اصل عقد نکاح باطل بوده باشد همه مورد آن عقد از جمله مَهر باطل است، اگرچه مَهر به خودی خود درست بوده باشد. در این صورت مَهرالمثل به زن می‌رسد، به شرط اینکه فعل زناشویی صورت گرفته و زن نیز زن به بطلان نکاح جاهل بوده باشد.
ماده 1093 قانون مدنی: " هرگاه مهر در عقد ذکر نشده باشد و شوهر قبل از نزدیکی و تعیین مهر زن خود را طلاق دهد زن مستحق مَهرالمُتعه است و اگر بعد از آن طلاق دهد مستحق مَهرالمثل خواهد بود."
ممکن است این سئوال پیش بیاید که چرا اگرعقد باطل باشد مَهر باطل می‌شود؟ چون موقعیت مَهر نسبت به عقدنکاح حکم شرط ضمن عقدرا دارد نسبت به عقد اصلی، به بیان دیگر، تا عقد نکاح نباشد مَهر معنایی ندارد. پس بنا به هردلیلی عقد باطل باشد کلیه آثار آن و شروط ضمن عقد آن اعم از مَهر و غیره باطل می‌شود.
مَهرالمُتعه
در حالتی که نه مَهرالمُسمی و نه مَهرالمثل به زن تعلق نمی‌گیرد، مَهرالمُتعه پرداخت می‌شود. اگر مَهرالمُسمی یا مَهرالمثل بتوان به زن داد نوبت به مَهرالمُتعه نمی‌رسد.مَهرالمُتعه به چه معناست؟
مُتعه از تَمَتُّع به معنی لذت بردن می‌آید. در مَهرالمُتعه ملاک، وضع زوج از نظر اقتصادی است، درحالیکه درمَهرالمثل ملاک صفات و وضعیت زوجه نسبت به اماثل و اقران می‌باشد.ماده 1093 قانون مدنی: "هرگاه مهر در عقد ذکر نشده باشد و شوهر قبل از نزدیکی و تعیین مهر زن خود را طلاق دهد زن مستحق مَهرالمُتعه است و اگر بعد از آن طلاق دهد مستحق مَهرالمثل خواهد بود."
ماده 1094 قانون مدنی: "برای تعیین مَهرالمُتعه حال مرد از حیث غنا و فقر ملاحظه می‌شود."
