مطالب مصحف حضرت زهرا (س)

پاسخ: مصحف حضرت فاطمه زهرا (س)
دانش و آگاهی اهل بیت عصمت و طهارت (سلام الله علیهم اجمعین) بر گرفته از علم الهی و فراتر و گسترده تر از معارف بشری است و بدین جهت سرشار از حكمت و معرفت است و درك و تحلیل آن برای سایر انسان ها، مشكل و یا غیر ممكن است.
بدین لحاظ در روایت نورانی آنان آمده است: ان خبرنا صعب مستصعب، لا یحتمله الا ملك مقرب، أو نبی مرسل، أو مؤمن امتحن الله قلبه للایمان، أو مدینة حصینة. قیل: و ای شی ء المدینة الحصینة؟ قال: القلب المجتمع. (1)
یعنی: (درك و آگاهی از وضع و ) خبر ما دشوار و مشكل است و كسی نمی تواند آن را تحمل نماید، مگر فرشته مقرب پروردگار، یا پیامبر مرسل، یا مؤمنی كه خداوند متعال قلبش را برای ایمان امتحان و آزمایش كرده باشد، و یا شهری كه استوار و محكم باشد.پرسیده شد: شهر استوار و حصین چیست؟ امام(ع) فرمود: قلب كسی كه به كمال رسیده باشد.
بنابراین، در حیات طیبه اهل بیت(ع) أسرار و رازهایی است كه جز خودشان، كسی از آن ها با خبر و مطلع نیست و جز اندكی از انسان های به كمال رسیده، كسی توان تحمل و تحلیل آن ها را ندارد.
یكی از أسرار و رازهای اهل بیت(ع)، كتاب هایی است كه در میان آنان بوده و خود را موظف به نگه داری آنان می دانستند.
از مهمترین و عظیم ترین كتاب های اهل بیت(ع)، مصحف حضرت فاطمه زهرا(س) است.
در این نوشتار تلاش خواهیم كرد با استفاده از احادیث و روایات معصومین(ع)، به بررسی این كتاب مهم پرداخته و درباره آن، به این پرسش ها پاسخ دهیم: مصحف فاطمه(س) چیست، در چه تاریخی تدوین شد، در چه چیزی نوشته شده، چه استفاده هایی از آن به عمل می آید، چه مقدار حجم دارد و در كجا و در اختیار چه كسی قرار دارد؟
پیش از پرداختن به پاسخ های فوق، مقدمتا دو مورد را به استحضار می رسانم:

1) كتاب های اهل بیت(ع)

اصولاً كتاب ها و رساله هایی كه از سوی اهل بیت(ع) تدوین یافته و یا به آنان نسبت داده شده است بر چهار دسته می توان تقسیم كرد:
1ـ1 ـ كتاب هایی كه از سخنان و وصایای آنان گردآوری شده و بعدها به صورت كتاب مدون درآمدند.
برجسته ترین و متقن ترین این نوع كتاب ها، كتاب گرانسنگ نهج البلاغه است، كه از خطبه ها، نامه ها و كلمات قصار امیر مؤمنان(ع)، توسط سید رضی گردآوری و تألیف گردید. هم چنین می توان كتاب الجعفریات و كتاب تفسیر منسوب به امام حسن عسكری(ع) را در این دسته برشمرد.
2ـ1 ـ كتاب هایی كه از سوی آنان نوشته شده و در اختیار عموم مردم قرار گرفت، تا همگان از آن ها بهره مند گردند. مانند صحیفه سجادیه و رساله حقوق كه توسط امام زین العابدین(ع) به رشته تحریر درآمدند.
3ـ1 ـ كتاب ها و یا به عبارت صحیح تر، علومی كه اهل بیت(ع) حاملان و راز داران آنند. مانند جفر أحمر، جفر أبیض، جفر اكبر و جفر اصغر.
امام جعفر صادق(ع) در روایتی فرمود: و عند نا الجفر الابیض، والجفر الاحمر، والجفر الاكبر، و الجفر الاصغر، و الجامعه، و الصحیفة و كتاب علی(ع).(2)
4ـ1 ـ كتاب هایی كه از سوی اهل بیت(ع) تدوین شده اند، اما نه برای عموم مردم، بلكه برای خود پیشوایان معصوم(ع) كه از پیشوای قبلی به پیشوای بعدی منتقل می شد و در آخر در اختیار خاتم الاوصیاء، حضرت حجت بن الحسن(ع) قرار گرفتند و این ها نیز از اسرار و ودایع امامت می باشند. معروف ترین و مشهورترین آن ها عبارتند از: كتاب الجامعه و كتاب مصحف فاطمه.
البته مصحف های دیگری نیز برای اهل بیت(ع) بیان شده است و طبق روایتی برای هریك از امامان معصوم(ع) مصحفی وجود دارد. (3)

2) تفاوت مصحف با صحیفه

به مصحف فاطمه(س)، صحیفه فاطمه(س) نیز گفته می شود. ولیكن این قول، نادر است و قول معروف و مشهور درباره كتاب حضرت زهرا(س) همان مصحف فاطمه(س) می باشد.
گرچه نمی توان به طور قطع و یقین بین این دو، تفاوتی قایل شد ولی آنچه به ذهن انسان تبادر می نماید و اطلاق آیات و روایات، آن را تأیید می كند، این است كه صحیفه، به نامه یا نوشته ای گفته می شود كه از شخصیتی به شخصیت دیگر و یا به جمعی از مردم ارسال و یا برای استفاده آنان تحریر و تدوین گردید. مانند كتاب شریف صحیفه سجادیه كه از سوی امام زین العابدین(ع) برای استفاده همه مؤمنان تدوین شد. اما مصحف، در صدر اسلام به كتاب خدا (قرآن مجید) گفته می شد و از این قبیل است مصحف امام علی(ع)، مصحف عثمان، مصحف عبدالله بن مسعود و غیر ذلك.
باید توجه داشت كه مصحف فاطمه(س)، از این دست نیست و مراد از آن، قرآن فاطمه زهرا(س) نمی باشد و حتی در برخی از روایت ها تأكید شده است كه در مصحف فاطمه(س) چیزی از قرآن مجید وجود ندارد، تا این گمان كه مصحف فاطمه(س)، چیز خاصی نیست جز قرآن آن حضرت، از ذهن ها زدوده شود و دانسته شود كه این كتاب شریف، غیر قرآن و چیز دیگری است.
در احادیث متعددی از معصومین(ع) به این موضوع تأكید شد. به فرازهایی از آن ها توجه فرمایید:
امام جعفر صادق(ع): و مصحف الفاطمة، ما أز عم ان فیه قرآنا. (4)
امام صادق(ع): و الله ما فیه من قرآنكم حرف واحد. (5)
امام محمد باقر(ع): ما فیه شی ء من القرآن.(6)
امام موسی كاظم(ع): عندی مصحف فاطمه(س)، لیس فیه شی ء من القرآن.(7)
به هر روی، گرچه كتاب فاطمه زهرا(س)، مصحف خوانده می شود ولیكن مصحف به معنای قرآن نیست. بلكه كتابی است كه با انشای آن حضرت نگاشته شده است.
اما از این كه چرا آن را مصحف نامیدند، چند علت ذكر شده است:
1ـ برخی از علما معتقدند كه از حضرت فاطمه زهرا(س) دو كتاب بر جای مانده است كه یكی از آن ها صحیفه حضرت فاطمه زهرا(س) است كه حاوی احادیث و سخنان پدر ارجمندش حضرت محمد(ص) است و دیگری مصحف فاطمه(س) است كه پس از رحلت پیامبر خدا(ص)، آن را املاء و تدوین نمود (8) و چون خواستند بین آن دو كتاب تمایزی باشد، آن ها را به دو نام، یكی را صحیفه و دیگری را مصحف خواندند.
2ـ برخی دیگر معتقدند كه مصحف فاطمه(س) در آغاز، در صفحات پراكنده تحریر یافته بود كه بعدها آن را امیر مؤمنان(ع) و یا امامان بعدی در یك نسخه ای گردآوری كرده و نام مصحف را برآن گذاشتند.(9)

مصحف فاطمه(س) و تاریخ تدوین آن

بی تردید تدوین این كتاب گرانبها، در اواخر عمر شریف حضرت فاطمه زهرا(س) و در مدتی كوتاه به وقوع پیوست و اگر بخواهیم تاریخ تدوین آن را بیان كنیم، با برداشت از احادیث و روایات متعدد، فاصله رحلت پیامبر خدا(ص) تا شهادت حضرت فاطمه زهرا(س)، یعنی از 28 صفر تا سوم جمادی الثانیة سال یازده هجری قمری را باید بیان كرد.
ابوعبیده، كه از راویان حدیث امام جعفر صادق(ع) است، در روایتی گفت: برخی از اصحاب و یاران (امام ع) پرسش هایی از امام جعفر صادق(ع) نموده و پاسخ های خویش را یافتند و پس از آن درباره مصحف فاطمه(س) پرسیدند. آن حضرت، مدتی سكوت نمود و سپس فرمود: انكم لتبحثون عما تریدون و عما لا تریدون. ان فاطمة(س) مكثت بعد رسول الله(ص) خمسة و سبعین یوما و كان دخلها حزن شدید علی ابیها و كان جبرئیل(ع) یأتیها فیحسن عزائها علی ابیها و یطیب نفسها، و یخبرها عن ابیها و مكانه، و یخبرها بما یكون بعدها فی ذریتها، و كان علی(ع) یكتب ذلك. فهذا مصحف فاطمة(س).(10)
یعنی: شما (گاهی) از چیزی كه می خواهید و از چیزی كه نمی خواهید بحث می كنید. به درستی كه حضرت فاطمه(س) پس از رحلت رسول خدا(ص) به مدت هفتاد و پنج (یا نود و پنج) روز بیشتر باقی نماند و در این مدت بخاطر رحلت پدرش بسیار محزون و اندوهگین بود و جبرئیل امین بر او نازل می شد و مصیبت پدرش را بر او تسلیت گفته و وی را آرامش خاطر می داد و او را از مقام پدرش و مكان او ( در بهشت) با خبر می ساخت. هم چنین آنچه كه بر فرزندان، نوادگان و ذراری او پس از وفات وی می گذرد، او را خبر می داد و امام علی(ع) همه این ها را برای فاطمه(س) می نوشت. این، همان مصحف فاطمه(س) است.
مشابه این روایت را حماد بن عثمان از امام جعفر صادق(ع) نقل نمود. وی گفت:
از امام صادق(ع) پرسیدم: مصحف فاطمه(س) چیست؟
امام(ع) در پاسخم فرمود: ان الله تعالی لما قبض نبیه(ص) دخل علی فاطمة(س) من وفاته من الحزن مالا یعلمه الا اللّه - عز و جل ـ فارسل الیها ملكا یسلی غمها و یحدثها، فشكت ذلك الی امیر المؤمنین(ع). فقال(ع): إذا احسست بذلك و سمعت الصوت قولی لی. فاعلمته بذلك، فجعل امیرالمؤمنین(ع) یكتب كل ما سمع حتی اثبت من ذلك مصحفا.(11)
یعنی: همین كه خداوند متعال، روح پیامبرش ( حضرت محمد ص ) را به این دو حدیث پرسش هایی چند از مصحف فاطمه(س)، از جمله زمان و كیفیت تألیف و كاتب آن را پاسخ داد ولی با این تفاوت كه در حدیث اول، زمان و تاریخ آن را روشن تر بیان نمود و در حدیث دوم، نقش امیرمؤمنان(ع) در كتابت و تدوین آن را.
البته در این موارد، احادیث دیگری وجود دارد كه به خاطر پرهیز از اطاله كلام، از بیان آن ها صرف نظر می كنیم.

محتوای مصحف فاطمه(س)

بی تردید مهمترین و اصلی ترین سخن درباره مصحف فاطمه(س) در این مسئله است كه این مصحف، حاوی چه نوع اطلاعات و آگاهی هاست و محتوای آن چه دانشی را در برگرفته است؟
برای پی بردن به این قضایا، باید توجه داشت كه مصحف فاطمه(س) چون در دسترس عموم نیست و جز اهل بیت(ع) كسی از آن اطلاعی ندارد، برای پاسخ یافتن درباره زوایای گوناگون آن، هیچ راهی نیست، جز این كه به اهل بیت(ع) متوسل شویم و از احادیث و روایات نورانی آنان بهره گیریم.
پیش از این گفتیم كه در بسیاری از روایات تأكید شده است كه مراد از مصحف فاطمه(س)، قرآن مجید نیست و حتی یك حرف از قرآن در آن وجود ندارد. در برخی از روایات دیگر آمده است كه احكام حلال و حرام در آن وجود ندارد.
امام صادق(ع) در روایتی فرمود: اما انه لیس فیه شی ء من الحلال و الحرام و لیكن فیه علم مایكون.(12) به عبارت دیگر، مصحف فاطمه(س) یك كتاب فقهی و یا رساله عملیه نیست. بلكه مهمتر و بالاتر از این گونه اطلاعات است، و آن عبارت است از چیزی كه كسی آن را نخوانده، نشنیده و ندانسته است و نخواهد دانست و جز خداوند متعال از اسرار و رازهای آن، اطلاعی ندارد. و آن، علم و دانش آینده است.
ابوبصیر، روزی به محضر امام صادق(ع) شرفیاب شد و چون با امام(ع) خلوت كرد، فرصتی یافت تا از اسرار و رازهای آنان باخبر گردد و لذا ازامام(ع) درباره علوم اهل بیت(ع) و ودایع آن ها از جمله جفر، جامعه و غیر ذلك سؤال نمود و امام(ع) پاسخ وی را داد. تا این كه نوبت به مصحف فاطمه(س) رسید و امام(ع) در پاسخ وی فرمود: و ان عندنا لمصحف فاطمه علیهاالسلام و ما یدریهم ما مصحف فاطمه(س)؟
قال(ع): مصحف فیه مثل قرآنكم هذا ثلاث مرات. والله ما فیه من قرآنكم حرف واحد. قال: قلت: هذا والله العلم. قال(ع): انه لعلم و ما هو بذاك.(13)
یعنی: در نزد ما (امامان ) است مصحف فاطمه(س) و ( مردم ) چه می دانند مصحف فاطمه(س) چیست؟
آن گاه فرمود: مصحفی است كه محتوای آن، سه برابر قرآنی است كه در نزد شما است. سوگند به خدای سبحان، هیچ چیزی از قرآن، حتی یك حرف، در آن وجود ندارد.
ابوبصیر گفت: عرض كردم: سوگند به خدا، این علم (بزرگی) است.
فرمود: (آری) این مصحف، علم و دانش (بزرگی) است ولی این مصحف، قرآن نیست.
در حدیثی دیگر، امام جعفر صادق(ع) در پاسخ برخی از اصحاب خود درباره مصحف فاطمه(س) فرمود:... و كان جبرئیل علیه السلام یأتیها، فیحسن عزائها علی أبیها، و یطیب نفسها، و یخبرها عن أبیها و مكانه، و یخبرها بما یكون بعدها فی ذریتها و كان علی(ع) یكتب ذلك.(14)
یعنی: جبرئیل(ع) بر فاطمه زهرا(س) نازل می شد و مصیبت رحلت پدر بزرگوارش را بر وی تسلیت می گفت و آرامش خاطری برای وی فراهم می كرد و او را از مقام پدرش و مكان و منزلتش (در بهشت) خبر می داد و هم چنین او را از آینده فرزندان، نوادگان و ذراری اش مطلع می كرد و امام علی(ع) این ها را( برای فاطمه(س)) می نوشت.
هم چنین در روایتی از امام صادق(ع) آمده است: و اما مصحف فاطمه(س)، ففیه ما یكون من حادث، و أسماء كل من یملك الی ان تقوم الساعة.(15)
یعنی: اما مصحف فاطمه(س)، پس در آن است هرچیزی كه در آینده واقع گردد. هم چنین در آن است، اسامی تمام كسانی كه تا پایان دنیا، حكومت می یابند و به زمامداری می رسند.
با توجه به روایت های فوق و دیگر روایت هایی كه بخاطر پرهیز از اطاله كلام، از نقل آن ها خودداری كردیم، به دست می آید كه مصحف فاطمه(س) درباره رویدادها، حوادث و تغییر و تحولات سیاسی و اجتماعی است كه از آن تاریخ (اواخر عمر شریف حضرت زهرا(س)) تا آخر الزمان به وقوع خواهند پیوست و در حقیقت پیش گویی های صادق و راستین آن حضرت از آینده و آیندگان است و می توان گفت كه این كتاب گرانسنگ، تقویم اهل بیت عصمت و طهارت(ع) است. بدین جهت امامان معصوم(ع) با نگاه به آن، واقعه ای را پیش گویی كرده و یا ماجرایی را نفی و اثبات می نمودند به شواهدی از این دست توجّه فرمایید كه تحت عنوان استناد امامان معصوم(ع) به مصحف فاطمه(س) می آوریم.

استناد امامان معصوم(ع) به مصحف فاطمه(س)

1) در روزگار امام صادق(ع)، نوادگان امام حسن مجتبی(ع) جنبشی را بر ضد بنی امیّه آغاز كرده و با كمك و همراهی سایر هاشمیان (اعم از بنی عباس و بنی الحسن و سایر تیره های بنی هاشم) مردم را بر علیه امویان به شورش و قیام وادار كردند و محور و كانون اصلی این قیام، فرزندان عبدالله بن الحسن بودند.
خیلی ها باور داشتند كه محمد، پسر عبدالله بن الحسن، در این جنبش به پیروزی و رهبری خواهد رسید. امّا امام صادق(ع) چنین اعتقادی نداشت. فضیل بن سكره، كه یكی از یاران آن حضرت بود، گفت: روزی به محضر امام صادق(ع) شرفیاب شدم، امام(ع) به من فرمود:
قال(ع): كنت انظر فی كتاب فاطمة(س) لیس من ملك یملك الارض الا و هو مكتوب فیه باسمه و اسم أبیه، و ما وجدت لولدالحسن فیه شیئأً.(16)
یعنی: ای فضیل، آیا می دانی پیش از آمدنت به چه چیزی نگاه می كردم؟
فضیل گفت: نه، نمی دانم.
امام(ع) فرمود: داشتم به كتاب فاطمه(س) نگاه می كردم. هیچ حاكمی در روی زمین به حكومت و ریاست نمی رسد، مگر این كه با نامش و نام پدرش در كتاب فاطمه(س) نوشته شده باشد. و من در این كتاب برای فرزندان حسن چیزی نیافتم.
2) از امام صادق(ع) درباره محمد بن عبدالله بن الحسن پرسیده شد. امام(ع) در پاسخ فرمود: ما من نبی، ولا وصی، ولا ملك الا و هو فی كتاب عندی ( یعنی مصحف فاطمه(س) ) و الله ما لمحمد بن عبدالله فیه اسم.(17)
یعنی: هیچ پیامبری، هیچ وصی و جانشین پیامبری و هیچ پادشاه و حاكمی نیست مگر این كه نامش در این كتابی كه در نزد من است (یعنی مصحف فاطمه(س) ) وجود داشته باشد. سوگند به خدای سبحان، نامی از محمد بن عبدالله در آن نیست.
3) امام صادق(ع) در روایتی فرمود: تظهر الزنادقة فی سنة ثمان و عشرین و مأة، و ذلك انی نظرت فی مصحف فاطمة(س).(18)
یعنی: در سال (128 هجری)، زندیق ها آشكار خواهند شد و این را با نگاه كردن به مصحف فاطمه(س) به دست آوردم.
پیش گویی امام صادق(ع)، راست و درست بود. زیرا در آن هنگام كه حكومت بنی امیّه به سوی اضمحلال و نابودی پیش می رفت و حكومت بنی عباس در حال انعقاد بود، بسیاری از عقاید انحرافی و باطل، به ویژه مادیگرایی، بی دینی و لاابالی گری در جامعه مسلمانان بروز و ظهور كرد.
4) ولید بن صبیح گفت: روزی امام صادق(ع) به من فرمود: یا ولید، انی نظرت فی مصحف فاطمة(س) فاسئل، فلم اجد لبنی فلان فیها الا كغبار النعل.(19)
یعنی: ای ولید، همانا در مصحف فاطمه(س) نگاه و پرسش (یعنی مطالعه) نمودم، پس درباره ( حكومت و ریاست) بنی فلان چیزی نیافتم مگر غبار نعل (اسب).
به هر روی، امامان معصوم(ع) به عنوان مرجع علمی، سیاسی و اجتماعی مردم و تنها پناهگاه حقیقی و دلسوز آن ها، همیشه تلاش می كردند آن ها را از كجروی و انحراف بازداشته و به سوی حق و حقیقت و راه درست و خداپسند هدایت نمایند. بدین جهت آن بزرگواران در كتاب مادرشان حضرت فاطمه(س) بسیار مطالعه و تدبّر نموده و پیش گویی های درستی از روزگارشان به عمل می آوردند و به عبارتی، بهترین فواید را از این كتاب شریف، نصیب اسلام و مسلمانان می نمودند.

محل نگه داری مصحف

اما این كه مصحف فاطمه در كجا است و در دست چه كسی نگه داری و محافظت می شود، باید گفت: مصحف فاطمه(س) در آغاز تدوین و تألیف، در خانه امیر المؤمنین علی بن ابی طالب(ع) نگه داری می شد و در اختیار آن حضرت بود و پس از شهادت آن حضرت، در اختیار امام حسن مجتبی(ع) و پس از شهادت وی، در اختیار امام حسین(ع) قرار گرفت. به همین ترتیب، رسید به حضرت حجت بن الحسن(عجل الله تعالی فرجه الشریف) و هم اكنون توسط ایشان نگه داری شده و توسط آن حضرت، از آن استفاده می گردد وهیچ گاه در اختیار نااهلان و نامحرمان قرار نگرفته است. در این رابطه به چند حدیث توجه فرمایید:
1) امام رضا(ع) در حدیثی، علایم و نشانه های امام معصوم(ع) را بیان كرد و فرمود: للامام علامات یكون أعلم الناس، و احكم الناس، واتقی الناس، واحلم الناس، واشجع الناس، واسخی الناس، واعبد الناس و...( این حدیث طولانی است و در آخر آن، فرمود:) و یكون عنده مصحف فاطمة(س).(20)
یعنی یكی از نشانه های امام معصوم(ع)، آن است كه مصحف حضرت فاطمه (س) در نزد وی باشد.
2) امام جعفر صادق(ع) در فراز حدیثی فرمود: وان عندنا لمصحف فاطمة(س).(21)
یعنی: همانا مصحف فاطمه(س) در نزد ما است.
3) امام موسی كاظم(ع) فرمود: عندی مصحف فاطمه(س)، لیس فیه شی ء من القرآن.(22)
4) ابوبصیر گفت: از امام صادق(ع) شنیدم كه می فرمود: ما مات ابو جعفر علیه السلام حتی قبض-ای ابو عبدالله - مصحف فاطمة(س).(23)
یعنی: پدرم امام محمد باقر(ع) وفات نیافت، تا این كه مصحف فاطمه(س) را از او دریافت كردم.
5) امام صادق(ع) در حدیثی فرمود: علمنا غابر و مزبور، و نكت فی القلوب و نقر فی السماع، و ان عندنا الجفر الاحمر، و الجفر الابیض. و مصحف فاطمة عندنا و ان عندنا الجامعة، فیها جمیع ما یحتاج الناس الیه.(24)
در این حدیث، علاوه بر این كه امام صادق(ع) انواع علوم و دانش های اهل بیت(ع) را توصیف می كند، تصریح می نماید كه جفر احمر، جفر ابیض، مصحف فاطمه(س) و جامعه در نزد آنان (یعنی امامان معصوم علیهم السلام) است.
6) علی بن حمزه گفت: به امام صادق(ع) گفته شد كه عبدالله بن الحسن (كه از نوادگان امام حسن مجتبی(ع) بود) معتقد است كه در نزد او دانش خاصی نیست مگر همان علم و دانشی كه در نزد سایر مردم است.
فقال(ع): صدق و الله، ما عنده من العلم الا ما عند الناس، ولكن عندنا و الله الجامعة فیها الحلال و الحرام، و عندنا الجفر أفیدری عبدالله أمسك بعیر اومسك شاة، و عندنا مصحف فاطمة(س)....(25)
یعنی: سوگند به خدای سبحان، عبدالله بن الحسن راست گفته است. در نزد او دانش خاصی نیست مگر همان علم و دانشی كه در نزد سایر مردم است. ولیكن به خدا سوگند در نزد ما، جامعه است كه در او حلال و حرام بیان شده است و در نزد ما، جفر است. آیا عبدالله می داند كه جفر در پوست شتر است یا در پوست گوسفند؟ و در نزد ما مصحف فاطمه(س) است...
در این حدیث شریف، امام صادق(ع) بلند پروازی ها و ادعاهای واهی عبدالله بن الحسن و فرزندانش را به باد انتقاد گرفته و گوش زد نموده است كه اگر هم می خواهند رهبری مردم و زعامت قیام را بر عهده بگیرند، از اهل بیت(ع) و خاندان عصمت هزینه نكنند. چون آنان، اهلیت چنین مقامی را ندارند. زیرا رهبریت و پیشوایی واقعی مردم بر عهده امام معصومی است كه حامل ودایع و اسراراهل بیت(ع)، از جمله مصحف فاطمه(س) باشد.
روایتی جامع درباره مصحف فاطمه(س)
در پایان این جواب، شایسته است، روایتی جامع و كامل درباره مصحف فاطمه(س) نقل كنیم تا پاسخی به پرسش های احتمالی درباره این كتاب شریف و زوایای گوناگون آن باشد.
ابو بصیر گفت: از امام محمد باقر(ع) درباره مصحف فاطمه(س) پرسش نمودم. حضرت فرمود: ( این كتاب) پس از رحلت پدرش حضرت محمد(ص) بر او نازل شد.
ابو بصیر: آیا در این كتاب، چیزی از قرآن كریم نیز هست؟
امام محمد باقر(ع): نه، چیزی از قرآن، در این كتاب نیست.
ابوبصیر: پس، آن را برایم توصیف كن.
امام باقر(ع): ( این كتاب ) دارای دو صفحه جلد سرخ رنگ است و طول و عرض آن از زبرجد می باشد.
ابوبصیر: فدایت گردم، ورق آن را برایم شرح بده.
امام باقر(ع): ورق آن از در سفید است كه به آن گفته شد باش، پس گردید.
ابوبصیر: فدایت گردم، در این كتاب، چیست؟
امام باقر(ع): در این كتاب خبرهای گذشته و خبرهای آینده تا روز قیامت، وجود دارد. هم چنین خبرهای آسمان و آسمان ها و تعداد فرشتگان و غیر فرشتگان كه در آسمان ها هستند، و تعداد تمامی پیامبرانی كه به عنوان مرسل و یا غیر مرسل آفریده شده اند، و نام هایشان و نام های كسانی كه پیامبران به سوی آنان فرستاده شده اند، و نام های كسانی كه پیامبران را تكذیب كرده و كسانی كه از آغاز تا آخر دنیا آفریده شده باشند، و نام های شهرها، و تعریف و توصیف تمامی شهرها كه در شرق و غرب زمین قرار گرفته باشند و تعداد مومنین در آن ها، و تعداد كافران در آن ها، و شرح حال تمام كسانی كه تكذیب كردند، و توصیف قرون گذشته و داستان ها و ماجراهایشان، و كسانی كه از طاغوتیان به حكومت رسیده و مقدار حكومتشان و تعدادشان، و اسامی پیشوایان (معصوم) و شرح حال و توصیفشان و تك تك آن چه كه به دست آورده و مالك شدند، و توصیف بزرگان و افراد صاحب نامشان، و تمامی كسانی كه در ادوار تاریخی تردد نمودند.
ابوبصیر: فدایت گردم، دوره ها چه مقدارند؟
امام باقر(ع): پنجاه هزار سال، و آن در هفت دوره است.
هم چنین، اسامی تمامی كسانی كه خداوند سبحان، آن ها را آفریده و اجل هایشان، و توصیف بهشتیان و تعداد آن هایی كه داخل در بهشت می شوند و تعداد آن هایی كه داخل در آتش (جهنم) می گردند و اسامی جهنمیان، همه در آن كتاب موجود است. هم چنین علم قرآن همان طوری كه نازل شد، و علم تورات همان طوری كه نازل شد، و علم انجیل همان طوری كه نازل شد، و علم زبور همان طوری كه نازل شد، و تعداد تمامی درختان، كلوخ ها وخاك ها در تمامی بلاد، در آن وجود دارد.
سپس امام باقر(ع) فرمود: هنگامی كه خداوند سبحان اراده كرد كه مصحف را به وسیله جبرئیل، میكائیل و اسرافیل بر فاطمه(س) نازل كند، در شب جمعه، ثلث دوم از شب بود كه آنان، مصحف را گرفته و به سوی فاطمه(س) هبوط كردند و وی در آن حال، ایستاده بود و داشت نماز می خواند و فرشتگان الهی، آن قدر سر پا ایستادند تا فاطمه(س) نشست و چون نماز را به پایان رسانید و سلام آن را داد، فرشتگان به او گفتند: سلام، بر تو سلام می رساند. در این هنگام، مصحف را در آغوش اونهادند. پس فاطمه(س) در پاسخشان فرمود: برای خدا سلام است و از جانب او سلام است و به سوی او باد اسلام. وسلام بر شما ای فرستادگان خدا.
پس از آن، فرشتگان به سوی آسمان عروج كردند و فاطمه(س) پس از نماز صبح تا ظهر هم چنان نشست و مصحف را قرائت كرد و آن را از اول تا به آخر مطالعه نمود و آن حضرت كه سلام و درود خدا بر او باد، بر جمیع مخلوقات خدا، از جن و انس گرفته تا پرندگان و وحوش، ( حتی بر ) پیامبران و فرشتگان الهی، مفروض الطاعة است. ابوبصیر گفت: فدایت گردم. پس از رحلت آن بانوی بزرگ، مصحف او به چه كسی رسید؟
امام باقر(ع) فرمود: وی، مصحف را به امیرمؤمنان، امام علی بن ابی طالب(ع) سپرد و حضرت علی(ع) در هنگام شهادت به امام حسن مجتبی(ع) واگذار نمود و امام حسن مجتبی(ع) در هنگام شهادت به امام حسین(ع) سپرد، سپس در دست اهلش باقی می ماند تا این كه به صاحب امر سپرده شود.
ابوبصیر گفت: به راستی این ( كتاب شریف ) دانش فراوانی است.
امام باقر(ع) فرمود: ای ابا محمد، این مقداری كه از مصحف برایت توصیف نمودم، تنها از ورق اول از دو ورق آن بود و هنوز چیزی از ورق دوم آن را برایت بیان نكردم و حتی حرفی از آن را نگفتم.(26)
آری، مصحف فاطمه(س) آن چنان عظیم و كبیر است كه شكافنده علم اول و آخر، یعنی حضرت باقرالعلوم(ع)، پس از آن همه توصیف و تعریفی كه از آن به عمل آورده است، می فرماید، تنها یك صفحه از این كتاب را برایت بیان كردم و هنوز چیزی از صفحه بعدی را آغاز نكردم!
با این بیان، تكلیف ما نیز روشن است، كه هرچه درباره این كتاب بی همتا بگوییم و یا بنویسیم نمی توانیم حق آن را ادا نماییم، پس بهتر است لب فروبسته و به همین مقدار كفایت كنیم.
امید است خداوند متعال ما را در فهم و درك علوم و معارف بلند محمد وآل محمد(ص) و شناخت حقانیت آنان توفیق عنایت كند وصاحب امر اول و آخر، یعنی حضرت حجت بن الحسن(ع) را از ما خشنود و خرسند گرداند.

پی نوشت ها:

1. روضة الواعظین، فتال نیشابوری، ص 211.
2. مكاتیب الرسول، احمدی میانجی، ج 2، ص 51.
3.دركتابهای حدیث به این مصحف ها اشاره شده است.
4. بصائر الدرجات، ابوجعفرصفار قمی، ص 15؛ الكافی، ج 1، ص 24.
5. همان، ص 151.
6. دلائل الامامة، محمد بن جریر طبری، ص 27.
7. بصائر الدرجات، ابوجعفر صفار قمی، ص 174.
8. مكاتیب الرسول، احمدی میانجی، ج 11، ص 426.
9. اللمعة البیضاء، تبریزی انصاری، ص 200.
10. الكافی، شیخ كلینی،ج 11، ص 241.
11. همان، ص 240.
12. همان.
13. همان، ص 238.
14. همان، ص 241.
15. روضة الواعظین، فتال نیشابوری، ص 211؛ الخرائج و الجرائج، قطب الدین راوندی، ج 2، ص 894.
16. الكافی، شیخ كلینی، ج 1، ص 242.
17. مكاتیب الرسول، احمدی میانجی، ج 2، ص 87.
18. الكافی، شیخ كلینی، ج 1، ص 240.
19. بصائر الدرجات، ابوجعفر صفار قمی، ص 181 و 189.
20. من لایحضره الفقیه، شیخ صدوق، ج4، ص 419 ؛ عیون اخبار الرضا، شیخ صدوق، ج 1، ص 212.
21. الكافی، شیخ كلینی، ج 1، ص 239، بصائر الدرجات، ابوجعفر صفار قمی، ص 152.
22. بصائر الدرجات، ابوجعفر صفار قمی، ص 154.
23. همان، ص 17.
24. روضة الواعظین، فتال نیشابوری، ص 210.
25. بصائر الدرجات، ابوجعفر صفار قمی، ص 161.
26. دلائل الامامة، محمد بن جریر طبری آملی، ص 27.

---

منبع : پرسمان