احكام ثابت الهی با توجه به تفاوت انسان ها
چرا با وجود اینكه انسانها از نظر ظرفیت روحیات خصلتها ومقتضیات سنی متفاوت هستند خداونداحكام وقوانین ثابت و واحدی را برای انسان ها وضع كرده است؟
بازدید :
زمان تقریبی مطالعه :
تاریخ : سه شنبه 1396/11/10 ساعت 12:23
در این باره باید دانست كه در اسلام برخی احكام عمومی است كه آنها حداقل واجبات است و شرط واجب بودن آنها قدرت و بلوغ و عقل است. توانایی بجا آوردن احكامی مانند نماز برای همگان كه بیش از سن بلوغ دارند به طور عادی محرز است. لذا در اصطلاح علمی احكام الهی همانند قضیه حقیقیه می باشند یعنی هر گاه موضوع و شرایط آن تحقق یابد،حكم و تكلیف بر آن جاری می شود. در نتیجه می توان گفت؛ واجبات حداقل تكالیفی است كه هر انسانی به مقتضای انسانی خودش و فطرت مشتركش توانایی انجام آنرا دارد.
اما در مستحبات و طی مراحل معنوی ظرفیت های روحی متفاوت قابل توجه است و برای همگان یكسان نیست. از این رو ثبات احكام شرعى و تغییر آنها بر اساس ملاكات و مبنایى ویژهاى است كه براى روشنبینى در این باره توجه شما را به چند نكته مهم جلب مىكنیم.
1. احكام الهى بر اساس "پیش نگاه"و" پس نگاه" واقعبینانه و فراگیرمی باشند و انجام آنها داراى مصالح و ترك آنها موجب مفاسد مىباشد. از این رو باید بیشترین تلاش را براى استنباط حكم الهى انجام داد و به آن پایبند بود.
2. از فواید ثبات احكام، هویت فرهنگى و دینى جامعه است و هجوم فرهنگهاى بیگانه جلوگیرى مىشود. به طور مثال اگر ما حكم وجوب نفقه بر مردان و نصف بودن ارث زنان را ثابت نگه داریم مسؤولیت اجرائى مرد را در جامعه پر رنگ كردهایم. در نتیجه مشكل جایگزینى زنان در عرصههاى كارى مردان به حداقل مىرسد و بحران اشتغال در جامعه به طور محسوسى كاهش مىیابد. علاوه بر آن كه به سالم ماندن لطافت احساسات زنان كمك كردیم و آنان را از هضم شدن در زندگى ماشینى نجات دادهایم.
3. با توجه به دو نكته فوق تغییر احكام به هیچ روى جایز نیست، مگر در دو صورت:
الف) هنگامى كه اجراى یكى از احكام با مصالح اهم اجتماعى تزاحم پیدا كند، به طور موقت، به حكم ولى فقیه و مجتهد جامعالشرایط مىتوان مصلحت اهم را بر آن حكم مقدم داشت.
ب) هنگامى كه موضوع حكم با تمام جوانب آن براى كارشناسان و مجتهدان شناخته شده باشد و یقین به تغییر موضوع پیدا كنیم، مثلاً اگر به طور حتم كشف كردیم كه موضوع حرمت شراب، مستىآور بودن آن است. در صورتى كه مایعى باشد كه مستآور نباشد. حكم به حرمت نمىدهیم و یا اگر به طور حتم دانستیم ملاك حرمت شطرنج، وسیله بازى قماربازان است. اگر زمانى، از این ویژگى خارج شد حكم به حرمت نمىدهیم. امّا اگر ندانیم كه ملاك حرمت شطرنج تنها وسیله بازى قماربازان بودن است و احتمال بدهیم دلایل دیگرى نیز داشته و یا شك كنیم كه «موضوع» تغییر یافته همچنان باید به حرمت آن پاىبند باشیم.
یكى از نشانههاى ثبات و تغییر حكم آن است كه اگر در آیات قرآن و سیره پیامبر(ص) و امامان(ع) همگى به یك گونه حكم را بیان داشتهاند معلوم مىشود آن حكم از احكام ثابت و حتى ضرورى اسلام است. امّا اگر بسته به اوضاع و شرایط در حكم تغییر و تحول به وجود آمده معلوم مىشود از احكام قابل تغییر است.
منبع :پرسمان/معارف
اما در مستحبات و طی مراحل معنوی ظرفیت های روحی متفاوت قابل توجه است و برای همگان یكسان نیست. از این رو ثبات احكام شرعى و تغییر آنها بر اساس ملاكات و مبنایى ویژهاى است كه براى روشنبینى در این باره توجه شما را به چند نكته مهم جلب مىكنیم.
1. احكام الهى بر اساس "پیش نگاه"و" پس نگاه" واقعبینانه و فراگیرمی باشند و انجام آنها داراى مصالح و ترك آنها موجب مفاسد مىباشد. از این رو باید بیشترین تلاش را براى استنباط حكم الهى انجام داد و به آن پایبند بود.
2. از فواید ثبات احكام، هویت فرهنگى و دینى جامعه است و هجوم فرهنگهاى بیگانه جلوگیرى مىشود. به طور مثال اگر ما حكم وجوب نفقه بر مردان و نصف بودن ارث زنان را ثابت نگه داریم مسؤولیت اجرائى مرد را در جامعه پر رنگ كردهایم. در نتیجه مشكل جایگزینى زنان در عرصههاى كارى مردان به حداقل مىرسد و بحران اشتغال در جامعه به طور محسوسى كاهش مىیابد. علاوه بر آن كه به سالم ماندن لطافت احساسات زنان كمك كردیم و آنان را از هضم شدن در زندگى ماشینى نجات دادهایم.
3. با توجه به دو نكته فوق تغییر احكام به هیچ روى جایز نیست، مگر در دو صورت:
الف) هنگامى كه اجراى یكى از احكام با مصالح اهم اجتماعى تزاحم پیدا كند، به طور موقت، به حكم ولى فقیه و مجتهد جامعالشرایط مىتوان مصلحت اهم را بر آن حكم مقدم داشت.
ب) هنگامى كه موضوع حكم با تمام جوانب آن براى كارشناسان و مجتهدان شناخته شده باشد و یقین به تغییر موضوع پیدا كنیم، مثلاً اگر به طور حتم كشف كردیم كه موضوع حرمت شراب، مستىآور بودن آن است. در صورتى كه مایعى باشد كه مستآور نباشد. حكم به حرمت نمىدهیم و یا اگر به طور حتم دانستیم ملاك حرمت شطرنج، وسیله بازى قماربازان است. اگر زمانى، از این ویژگى خارج شد حكم به حرمت نمىدهیم. امّا اگر ندانیم كه ملاك حرمت شطرنج تنها وسیله بازى قماربازان بودن است و احتمال بدهیم دلایل دیگرى نیز داشته و یا شك كنیم كه «موضوع» تغییر یافته همچنان باید به حرمت آن پاىبند باشیم.
یكى از نشانههاى ثبات و تغییر حكم آن است كه اگر در آیات قرآن و سیره پیامبر(ص) و امامان(ع) همگى به یك گونه حكم را بیان داشتهاند معلوم مىشود آن حكم از احكام ثابت و حتى ضرورى اسلام است. امّا اگر بسته به اوضاع و شرایط در حكم تغییر و تحول به وجود آمده معلوم مىشود از احكام قابل تغییر است.
منبع :پرسمان/معارف
این مطلب صرفا جهت اطلاع کاربران از فضای رسانهای بازنشر شده و محتوای آن لزوما مورد تایید تبیان نیست .