پارسایى و بندگى

 در حالات معنوى امام رضا(علیه السلام)، چنین بیان شده است كه ایشان كم خواب بود و بسیار روزه مى گرفت هیچ گاه سه روز روزه ماهیانه ایشان ترك نمى شد و مى فرمود: این سه روز روزه معادل روزه یكسال است[1].
 امام، نزدیكترین حالت بنده به خداى را زمانى مى دانست كه او براى خداوند سجده كند[2].
 آن حضرت وقتى پیراهن خود را به دعبل هدیه داد؛ فرمود:« احتفظ بهذا القمیص فقد صلیت فیه الف لیلة كل لیلة الف ركعة و ختمت فیه القرآن الف ختمة»؛[3] دعبل! این پیراهن را قدر بدان و خوب محافظت كن! كه من در آن هزار شب و هر شبی هزار ركعت نماز خوانده ام و در آن هزار ختم قرآن به جای آورده ام.
 امام رضا(علیه السلام) در مورد آداب نماز نیز چنین مى فرمود:
 «اگر برای نماز ایستادی تلاش كن با حالت كسالت و خواب آلودگی و سستی و تنبلی نباشد. بلكه با آرامش و وقار نماز را بجای آور و بر تو باد كه در نماز خاشع و خاضع باشی و برای خدا تواضع كنی و خشوع و خوف را برخود هموار سازی در آن حال كه بین بیم و امید ایستاده ای و پیوسته با طمأنینه و نگران باشی. همانند بنده گریخته و گنهكار كه در محضر مولایش ایستاده و در پیشگاه خدای عالمیان بایست. پاهای خود را كنار هم بگذار و قامتت را راست نگهدار و به راست و چپ توجه نكن! و چنان باش كه گوئی خدا را می بینی، كه اگر تو او را نمی بینی او تو را می بیند.»[4]
 رجاء بن ابو ضحاك، كه مامون وى را براى آوردن امام رضا (علیه السلام) ماموریت داده بود، در بخشى از گزارش خود به مامون مى گوید:
 من پیوسته از مدینه تا مرو با ایشان بودم، به خدا قسم كسى را باتقوى تر از او نسبت به خدا ندیدم، و كسى را كه بیشتر از او در تمام اوقاتش ذكر خدا گوید؛ ندیدم، و ندیدم كسى را كه خدا ترس تر و پارساتر از او باشد.[5].
 نام و یاد خدا را در همه حال جارى مى ساخت و این فرهنگ را به یاران خود منتقل مى كرد؛ هر گاه مى خواست یادداشتى براى نیازمندیهایش نویسد، مى نوشت: بسم اللَّه الرّحمن الرّحیم. ان شاء الله به یاد خواهم آورد. و سپس هر چه مى خواست یادداشت مى كرد.[6]

پی نوشت ها
______________________
[1]. نورالابصار، ص 335.
[2]. كافى 3 264
[3]. بحارالانوار، ج 79، ص 309
[4]. فقه الرضا(علیه السلام)، ص 101
[5]. عیون اخبار الرضا(علیه السلام)، ج 2، ص 183.
[6]. رهاورد خرد(ترجمه تحف العقول)، ص 457