امام رضا (علیه السلام)

امام هشتم شیعیان حضرت على بن موسى الرضاعلیه السلام در یازدهم ذیعقده سال 148 هجرى در مدینه منوّره متولد شدند . پدر بزرگوارشان حضرت موسى بن جعفرعلیه السلام و مادر گرامیش « تكتم » نجمه نام داشتند . نام آن حضرت « على » و كینه اش « ابوالحسن » و به « رضا » ملقب بودند . پس از شهادت پدرشان در سن 35 سالگى به امامت و زعامت نایل آمدند و ناخداى كشتى نجات بشر شدند تا آن را از امواج سهمگین و پرخطر بى عدالتى هاى عباسیان به ساحل آرام قسط و عدل هدایت كنند . دوران بیست ساله امامت ایشان همزمان با خلافت سه خلیفه عباسى بوده ، ده سال نخست خلافت هارون الرشید و پنج سال بعد ، خلافت محمدامین فرزند هارون و پنج سال پایانى در خلافت مأمون گذشت . مأمون در خراسان براى خاموش كردن نارضایتى طرفداران امام علیه السلام و برجسته كردن روحیات علمى و معنوى دربار خود ، و همچنین نشان دادن اقبال امام علیه السلام به دنیا تصمیم گرفت تا حضرت را به مرو دعوت نماید . امام رضاعلیه السلام ابتدا نپذیرفتند اما پس از تهدید و اجبار پذیرفته و سپس كنار قبر منور رسول اكرم صلى الله علیه وآله رفتند و با اهل بیت خود وداع كردند و از طریق بصره ، خرمشهر ، اهواز ، اراك ، قم ، رى و نیشابور در دهم شوال سال 201 هجرى قمرى به مرو وارد شدند . بیش از دو سال در خراسان نبودند كه در روز جمعه آخر صفر سال 203 هجرى قمرى به دستور مأمون توسط زهر مسموم و شهید شدند.
فضلیت زیارت ثامن الحجج علیه السلام
پیامبر اكرم صلى الله علیه وآله :« به زودى پاره اى از تن من در زمین خراسان دفن مى شود . مؤمنى او را زیارت نمى كند جز این كه خداوند بهشت را بر او واجب مى كند و پیكرش را بر آتش حرام مى گرداند «.
ثواب زیارت
امام صادق علیه السلام: » هر كس امام رضاعلیه السلام را زیارت كند گویا رسول خداصلى الله علیه وآله را زیارت كرده است[2] « .
امام رضاعلیه السلام: » ان زوار قبرى لاكرم الوفود على الله یوم القیامه و ما من مؤمن یزورنى فتصیب وجهه قطره من الماء الا حرم الله تعالیل جسده على النار [3] «
» زائران قبر من هنگام بار یافتن به میهمانى خداوند روز قیامت از همه گرامى تر خواهند بود و هیچ مؤمنى نیست كه زیارت كند مرا و قطره اشكى ( سختى آب و هوا و باران ) بر صورتش بغلطد مگر این كه خداى تعالى تن او را بر آتش حرام نماید «
» من زارنى و هو یعرف ما اوجب الله تعالى من حقى و طاعتى فانا و آبائى شفعاوه یوم القیامه ، و من كنا شفعاوه نجا [4] «
» هر كه مرا زیارت كند ، در حالى كه حق و طاعت مرا كه خدا بر او واجب كرده بشناسد ، من و پدرانم در روز قیامت شفیع او هستیم ، و هر كه ما شفیع وى باشیم نجات یابد»
»من زارنى على بعد دارى و مزارى اتیته یوم القیامه فى ثلاثه مواطن حتى اخلطه من اهوالها . اذا تطایرت الكتب یمینا و شمالا ، و عندالصراط ، و عند المیزان» [5]
«كسى كه با دورى راه مزارم به زیارت من بیاید ، روز قیامت در سه جا نزد او خواهم آمد و او را از بیم گرفتارى آن موقف ها رهایى خواهم بخشید : هنگام دادن نامه عمل به دست راست و چپ ، نزد صراط ، نزد میزان« . . . . .
»و من هذه البقعه روضه من ریاض الجنه و مختلف الملائكه لایزال فوج ینزل من السماء و فوج تصعد الى ان ینفخ فى الصور[6] «
» این بارگاه بوستانى از بهشت است و محل آمد و شد فرشتگان آسمان ، و همواره گروهى از ملائكه فرود مى آیند و گروهى بالا مى روند تا وقتى كه در صور دمیده شود « عبدالسلام بن صالح هروى از امام رضاعلیه السلام نقل مى كند كه فرمودند» : روزگار سپرى نمى شود مگر این كه طوس محل آمد و شد شیعیان و زائرانم مى گردد . بدان هركس مرا در طوس كه دور از وطنم است زیارت كند روز قیامت با من است و هم رتبه من ، در حالى كه گناهانش آمرزیده شود[7] «.
ابونصر بزنطى گوید در نوشته اى از ابوالحسن الرضاعلیه السلام خواندم: » به شیعیان من ابلاغ كن همانا زیارت من نزد خدا برابر هزار حج است » . راوى گوید : به حضرت جوادعلیه السلام عرض كردم هزار حج است ؟ حضرت فرمودند : « آرى . به خدا سوگند هزار هزار ( یك میلیون ) حج است اما براى كسى كه با عرفان به حقش او را زیارت كند « .  
ابن مهزیار گوید به امام جوادعلیه السلام گفتم : فدایت شوم زیارت امام رضاعلیه السلام افضل است یا زیارت اباعبدالله الحسین علیه السلام ؟ فرمود» :زیارت پدرم فضلیتش بیشتر است چون كه امام حسین علیه السلام را همه مردم زیارت مى كنند . اما پدرم را جز شیعیان خاص و زبده زیارت نمى نماید « .
احادیث امام رضاعلیه السلام
 رحم الله عبدا أحیا امرنا فقلت له ، و كیف یحیى امركم ، قال یتعلم علومنا و یعلمها الناس ، فان الناس لو علموا محاسن كلا منا لاتبعونا [8]
» خدا رحمت كند كسى كه امر ما را زنده كند . ( راوى گوید ) پرسیدیم زنده نمودن او شما به چیست ؟ فرمود : علوم و دانش هاى ما را فراگیرد و به مردم تعلیم دهد ، چرا كه اگر مردم زیبایى و نیكى هاى سخن ما را بدانند از ما پیروى مى كنند «
من حاسب نفسه ربح و من غفل عنها خسر [9]
«كسى كه به حساب نفس خود رسیدگى مى كند سود مى برد و كسى كه از نفس خود غافل است زیان كار است «
الصغایر من الذنوب ، طرق الى الكبائر و من لم یخف الله فى القلیل لم یخفد فى الكثیر
» انجام گناهان كوچك راهى است به سوى گناهان بزرگ ، و هر كسى از خداوند در امور كم نترسید در مسایل بزرگ و زیاد نیز نمى ترسد «
من تصدق بصدقه حین یصبح ، اذهب الله عند نحس ذلك الیوم [10]
» شخصى كه هنگام صبح صدقه دهد خداوند نحوست و شرور آن روز را از او برمى دارد «
عونك للضعیف افضل من الصدقه
«دستگیرى و كمك رسانى براى ضعیفان و نیازمندان فضلیتش بیشتر از صدقه دادن است «
المؤمن اذا غضب لم یخرجه غضبه عن حق [11]
» مؤمن هنگامى كه خشمگین شود از حد اعتدال و حق خارج نمى گردد «
التدبیر قبل العمل یؤمنك من الندم
» برنامه ریزى و دوراندیشى قبل از هر عملى تو را از پشیمانى ایمن مى دارد»
صدیق كل امرء عقله و عدوه جهله [12]
«دوست و همراه هر كسى عقل اوست و دشمنش جهل و نادانیش است «
الایمان اقرار باللسان و معرفه بالقلب و عمل بالاركان [13]
» حقیقت ایمان ، عبارت است از اقرار به زبان ، شناخت با قلب و عمل نمودن ، با اعضاء و جوارح «
صل رحمك و لو بشربه من ماء [14]
» با بستگان خود ارتباط برقرار كن ، گرچه به اندازه نوشیدن آبى باشد «
التود الى الناس نصف العقل [15]
« مهرورزى به مردم نیمى از عقل و اندیشه است «
كرامات امام رضا ( ع )
خاطره آیه‌اللَّه حسن زاده آملى در عنفوان جوانى و آغاز درس زندگانى كه در مسجد جامع آمل سرگرم به صرف ایام در اسم و فعل و حرف بودم و محو در فراگرفتن صرف و نحو در سحرخیزى و تهجّد عزمى راسخ و ارادتى ثابت داشتم . در رؤیاى مبارك سحرى به ارض اقدس رضوى تشرف حاصل كردم و به زیارت جمال دل آراى ولى اللَّه الاعظم ثامن الحجج على بن موسى الرضا علیه و على آبائه و ابنائه آلاف التحیه و الثناء نایل شدم . در آن لیله مباركه قبل از آن كه به حضور باهرالنور امام رضاعلیه السلام مشرف شوم مرا به مسجدى بردند كه در آن مزار حبیبى از احباءاللَّه بود و به من فرمودند در كنار این تربت دو ركعت نماز حاجت بخوان و حاجت بخواه كه برآورده است . من از روى عشق و علاقه مفرطى كه به علم داشتم نماز خواندم و از خداوند سبحان علم خواستم سپس به پیشگاه والاى امام هشتم سلطان دین رضا - روحى لترابه الفداء و خاك درش تاج سرم - رسیدم و عرض ادب نمودم بدون این كه سخنى بگویم امام كه آگاه به سِرّ من بود و اشتیاق و التهاب و تشنگى مرا براى تحصیل آب حیات علم مى دانست ، فرمود : نزدیك بیا ، نزدیك رفتم و چشم به روى امام گشودم . دیدم با دهان مبارك آب دهانش را جمع كرد و بر لب آورد و به من اشارت فرمود كه بنوش . امام خم شد و من زبانم را در آوردم و با تمام حرص و ولع - كه خواستم لب هاى امام را بخورم - از كوثر دهانش آب حیات را نوشیدم و در همان حال به قلبم خطور كرد كه امیرالمؤمنین على علیه السلام فرمود : پیغمبر اكرم صلى الله علیه وآله آب دهانش را به لبش آورد و من آن را خوردم كه هزار در علم و از هر درى هزار در دیگرى به روى من گشوده شد . پس از آن امام علیه السلام طى الارض را عملاً به من بنمود ، كه از آن خواب نوشین شیرین كه از هزاران سال بیدارى من بهتر بود به درآمدم ، به آن نوید سحرگاهى امیدواریم كه روزى به گفتار حافظ شیرین سخن بترنم آیم كه» :دوش وقت سحر از غصه نجاتم دادند # وندر آن ظلمت شب آب حیاتم دادند / چه مبارك سحرى بود و چه فرخنده شبى # آن شب قدر كه این تازه براتم دادند / من اگر كامروا گشتم و خوش دل چه عجب # مستحق بودم و این ها به زكاتم دادند.»
_________________________
[1].سفینه البحار ، ج 3 ، ص . 492
[2]. وسایل الشیعه ، ج 10 ، ص . 434
[3].شیخ صدوق ، عیون اخبار الرضا ، ج 1 ، ص 248 ، بیروت : مؤسسه اعلمى .
[4]. وسایل الشیعه ، ج 5 ، ص . 436
[5]. وسایل الشیعه ، ج 10 ، ص . 433
[6]. علامه مجلسى ، بحارالانوار ، ج 99 ، ص . 44
[7]. وسائل الشیعه ، ج 10 ، ص . 438
[8].عیون اخبار الرضا ، ج 2 ، ص . 275
[9]. بحارالانوار ، ج 78 ، ص . 352
[10]. بحارالانوار ، ج 75 ، ص . 356
[11]. عیون اخبار الرضا ، ج 1 ، ص . 193
[12]. شیخ جواد قیومى ، صحیفه الرضا ، قم : انتشارات اسلامى ، . 1373
[13]. صحیفه‌الرضا ، ص . 380
[14]. عزیزاللَّه عطاردى ، مسند امام الرضا ، ج 1 ، ص 293 ، مشهد : به نشر ، . 1406
[15]. عیون اخبار الرضا ، ج 1 ، ص . 2

منبع:پرسمان دانشجویی