تاریخ شهادت امام حسن مجتبی (ع)
در خصوص تاریخ شهادت امام حسن مجتبی (ع) اختلاف نظر می باشد نظر مبارك جنابعالی در این خصوص چیست ؟
تاریخ شهادت امام حسن مجتبی علیه السلام
در وقوع شهادت سبط اكبر پیامبر«صلی الله علیه و آله»، امام مجتبی«علیه السلام» در ماه صفر بین علمای شیعه اختلافی نیست. گرچه عده ای از اهل سنت آن را به نحو اختلاف در ماه ربیع الاول دانستهاند ، لكن در میان علمای شیعه سه قول وجود دارد:
قول اول: روز آخر ماه صفر كه قائل آن شیخ كلینی«قدس سره»میباشد و لازم به ذكر است كه این قول را تنها ایشان ذكر كرده و قولی منفرد است كه با تمام وجاهت و بزرگی وی هیچ یك از علمای شیعه تا این زمان از او تبعیت ننمودهاند.
قول دوم: روز بیست و هشتم ماه صفر كه اولین قائل آن شیخ مفید«قدس سره» در كتاب (مسارّ الشیعه) میباشد در حالی كه خود شیخ در كتاب دیگرش (الارشاد) از ذكر روز شهادت ساكت مانده است و تنها ذكر ماه صفر را دارد و دیگر اینكه شیخ طوسی«قدس سره» در كتاب (تهذیب الاحكام) با توجه به اینكه شیخ كلینی و شیخ مفید«قدس سرهما» در شمار مشیخه او قرار داشتهاند و از آنان روایت میكند، تنها از كلام شیخ مفید«قدس سره» در كتاب (الارشاد) تبعیّت كرده است و از عدم التزام و تعیین نكردن او بر روز خاص در ماه صفر میتوان استفاده نمود كه كلام شیوخ خود در بیست و هشتم و آخر صفر را نپذیرفته است.
البته لازم به ذكر است كه قول بیست و هشتم صفر از سوی برخی مثل شیخ طبرسی و ابن شهرآشوب مازندرانی«قدس سرهما» تبعیّت و موافقت شده است، لكن پس از قرن ششم تا این زمان قائلی ندارد.
قول سوم: روز هفتم ماه صفر میباشد كه از چند جهت حائز اهمیت است؛
جهت یكم: از جهت قائلین به آن، در كمّ و كیف نسبت به قائلین دو قول مذكور برتری دارد. بگونهای كه اولاًروز آن از ایام هفته در این قول به پنج شنبه ذكر شده است و ثانیاًاز جهت تعداد قائلین بیشتر است و این قول از زمان امام كاظم«علیه السلام» و از سوی قاسم بن ابراهیم الرسّی «البرسی» 169-246 هق عنوان شده است.
نجاشی رجالی بزرگ در مورد قاسم بن ابراهیم اینگونه مینویسد: «قاسم پسر ابراهیم طباطبا پسر اسماعیل پسر ابراهیم پسر حسن مثنّی پسر امام مجتبی«علیه السلام»است. او صاحب كتاب (تثبیت الامامه) میباشد كه از امام صادق«علیه السلام» با واسطه و از امام كاظم«علیه السلام» بدون واسطه روایت میكند.»
ابوالحسن العمری در كتاب (المجدی فی انساب الطالبییّن) می نویسد: «كنیه او ابامحمّد فردی عفیف و زاهد بوده است و از سلاطین جور وقت دوری جسته و هدایا و مراحم آنان را اگر چه از طلا و نقره بوده، نپذیرفته است و مردم را به وصایت امام رضا«علیه السلام» دعوت می كرده و از سال 220هق تا 246 هق كه از دنیا رحلت نمود، درجبل الرسّ–كوهی در نزدیك حله– مخفی بوده است.»
شیخ آقا بزرگ تهرانی«قدس سره»كتاب شناس قرن در الذریعه او را سیدی شریف و از سادات بنی الحسن«علیه السلام» دانسته است.
از این روایت قاسم بن ابراهیم كه دلیل سابق و مقدم بر دلیل دو قول دیگر است، بزرگانی از فقهاء همچون شهید اول در (الدروس)، كفعمی در (المصباح)، والد شیخ بهائی در (وصول الاخبار الی اصول الاخبار)، شیخ بهائی در (توضیح المقاصد)، علامه مجلسی در (بحار الانوار)، شیخ عبدالله بحرانی در (عوالم العلوم)، شیخ محمد حسن نجفی در (جواهر الكلام)، شیخ جعفر كاشف الغطاء در (كشف الغطاء) و شیخ عباس قمی در (انوار البهیّه) «قدس سرهم» پس از قرن هفتم تا زمان حاضر تبعیت نمودهاند.
به طوری كه محقق بزرگ شیخ عباس قمی«قدس سره» پس از تحقیق در اقوال، قول هفتم صفر را اختیار كرده و دو قول دیگر را ضعیف شمرده است.
جهت دوم: سیره علمی علما و متشرعه و سنت عملی ایشان در روز هفتم ماه صفر در كلیه بلاد شیعه بر اقامهی عزا بوده و میباشد. خصوصا این سنت در نجف اشرف و حوزه علمیه قم كه پس از ورود آیت الله موسس، حاج شیخ عبدالكریم حائری«قدس سره» به قم و تاسیس حوزه، دستور به تعطیلی بازار، حوزه علمیه و اقامه عزا نمودند؛ و پس از ایشان تحفّظ این سنت سیرهی بزرگانی همچون آیات عظام بروجردی و گلپایگانی«قدس سرهما» -كه هر كدام در زمان خود مسئولیت حوزه را به عهده داشتهاند،- بوده است.
نیز مراجع فعلی حوزه علمیه قم همچون آیات عظام صافی گلپایگانی، وحید خراسانی، شبیری زنجانی، سیستانی، روحانی،مكارم شیرازی و.. «حفظهم الله» و آیات عظام فاضل لنكرانی، میرزا جواد تبریزی، شیخ محمد تقی بهجت «قدس سرهم» بر تبعیت از سنت علمای سلف خصوصاً حاج شیخ عبدالكریم حائری«قدس سره»تأكید نموده و بر اقامه ی عزا در این روز و حركت دستههای عزاداری به عنوان روز شهادت امام حسن مجتبی«علیه السلام» در هفتم صفر اتفاق نمودهاند؛ و در این روز دروس سطوح عالی حوزه تعطیل میگردد.
منبع:پرسمان دانشجویی