مروری بر کتاب «شرحی بر خطبه فدکیه» تألیف آیت الله میرباقری

روزها در حال گذرند و در این میان برخی از روز ها می توانند یادآور مسائل خاصی باشند. ایام ولادت و یا شهادت های مذهبی یکی از مهم ترین ایامی به شمار می روند که اهل بینش و بصیرت باید از آن برای  یادگیری و عبرت آموزی از معارفش اهتمام ورزند. ایام فاطمیه، که یکی از مهم ترین و حساس ترین اتفاق تاریخ در آن رخ داده است، یکی از مصادیق بسیار مهم آن است.
مطالعه و دقت در اتفاقاتی که در آن رخ داده است، فضای حاکم بر جامعه، نقش منافقین و خواص، تحلیل های دقیق فرهنگی و سیاسی از جامعه آن روز و ده ها مسئله بسیار مهم دیگری وجود دارند که می توان در پرتو ایام فاطمیه و به مناسبت آن بدان پرداخت.
یکی از منابع غنی که می تواند به عبرت گیری و بصیرت افزایی ما در پرتو وقایع تلخ فاطمیه کمک نماید سخنان خود صدیقه طاهره، فاطمه زهرا(سلام الله علیها) خصوصا خطبه معروف و بسیار مهم فدکیه است. 
مطالعه دقیق و تحلیلی خطبه فدکیه از جهات مختلفی قابل توجه است که به همین علت توجه علما و فضلای بسیاری را به خود جلب کرده است تا به شرح و بررسی این خطبه مهم بپردازند. در این میان شرح استاد بزرگوار آیت الله سید محمد مهدی میرباقری قابل توجه است.
درباره اجزای خطبه فدکیه و معارفی که در فرازهای آن وجود دارد، سخنان زیادی گفته شده و شروح متعددی نگاشته شده است که می‌توان به آنها مراجعه کرد. استاد سیدمحمدمهدی میرباقری در این مجموعه (شامل پنج گفتار) مبانی و مفروضات معرفتی و زمینه تاریخی خطبه فدکیه را مورد بحث قرار می‌دهند؛ زیرا اگر این مبانی و پیش‌فرض‌ها تحلیل و درک نشود، شناخت عمق کلام حضرت زهرا(س) و تصرفی که انجام داده‌اند مقدور و میسر نخواهد بود.
اگر خطبه حضرت زهرا(س) را اینگونه تحلیل کنیم که زمین فدک غصب شده، و آن حضرت برای استیفای مِلک خودشان خطبه خوانده‌اند، فهم خطبه در همین زوایه، محدود می‌شود! ولی اگر معتقد شدیم که حضرت صدیقه طاهره(س) شخصیتی مُهیمن بر تاریخ و قطب درگیری تاریخی حق و باطل هستند که با بلای خودشان، همه تاریخ را به سمت خداوند متعال هدایت می‌کنند، در اینصورت خطبه فدکیه، عمق و گستره دیگری خواهد داشت.
درواقع، خطبه فدکیه را باید با توجه به شخصیت عظیمی که این کلام را انشا و القا کرده، و همچنین با توجه به مقیاس و موضوع درگیری ایشان با طواغیت، تفسیر کرد.
این کتاب از پنج گفتار تشکیل شده که در گفتار اول «تفسیر خطبه فدکیه در پرتو شناخت جایگاه حضرت زهرا(س)» آمده است. گفتار دوم به «مأموریت حضرت زهرا(س) در درگیری با شیاطین انسی و جنی» پرداخته شده و «نقش بلای صدیقه طاهره در کنارزدن حُجب ظلمانی» موضوعی که در گفتار سوم مورد اشاره قرار گرفته است.
«ضرورت شناخت جریان نفاق، پیش از ورود به سیر خطبه فدکیه» عنوان گفتار چهارم این کتاب بوده و گفتار پنجم «مروری بر سیر و فرازهای خطبه فدکیه» است.
استاد میرباقری معتقدند ما پیش از ورود به فضای خطبه، اولا جایگاه حضرت زهرا(س) را در عالم و تاریخ بشناسیم، اگر با نگاهی سطحی، آن حضرت را شخصیتی عادی و دارای علم و مأموریت محدود تصور کنیم، قضاوت درباره کلامی که انشاء و القاء کرده‌اند در همین حد خواهد بود؛ ولی اگر بدانیم که حضرت زهرا(س) شخصیتی مهیمن بر تاریخ هستند که همه تاریخ را به سمت توحید و ولایت هدایت می‌کنند و علم ایشان متصل به علم الهی است، در این صورت، داوری ما نسبت به فعل و قول و مقصد ایشان متفاوت خواهد شد. ثانیا باید موضوع و مقیاس درگیری حضرت صدیقه طاهره را با جبهه مقابل درک کنیم. موضوع درگیری آن حضرت با جریان مقابل، برسر بازپسگیری یک قطعه زمین و یا حتی حکومت اجتماعی نبود، بلکه در پی عبور دادن تاریخ بشر از محیط ولایت اولیای جور به وادی ولایت اولیای نور و از وادی جهل به وادی عقل بودند.
استاد میرباقری خطبه فدکیه را در این چارچوب و فضا تحلیل می‌کنند و سپس به تفسیر سیر خطبه و روابط درونی فرازهای آن می‌پردازند. کتاب «شرحی بر خطبه فدکیه حضرت زهرا(س)؛ مبانی معرفتی و زمینه‌های تاریخی» اثر آیت‌الله میرباقری از سوی نشر تمدن نوین اسلامی در 240 صفحه است که تهیه و آماده توزیع است.

منبع: خبرگزاری رجانیوز