مرگ دکتر قریب در بیمارستان کودکان

مرحوم دکتر محمد قریب در سال 1288 در یک خانواده مذهبی در تهران متولد شد. پدرش مرحوم علی اصغر از مردم گركان از توابع آشتیان بود . دوران ابتدایی را در دبستان سیروس و متوسطه را در دارالفنون گذرانید. وی در سال 1306 شمسی در زمره اولین گروه دانشجویان ایرانی بودند که بری ادامه تحصیل در رشته پزشکی به فرانسه رفت.

وی در پایان سال اول در شهر رن فرانسه موفق به دریافت جایزه لابراتور تشریح دانشکده پزشکی شد. وی در سال 1314 نخستین ایرانی بود که توانست در کنکور انترنی بیمارستان پاریس موفق شود. رساله دكترای خودرا تحت عنوان (( وقفه تنفسی شیرخواران )) با درجه بسیار خوب گذرانید و در سال 1315 با دوشیزه زهرا قریب , دختر مرحوم آقا میرزا عبدالعظیم خان قریب ازدواج كرد ودر سال 1317 به ایران بازگشت نمود.

پس از طی نمودن دوره سربازی در سال 1319 به عنوان دانشیار طب اطفال در دانشگاه به فعالیت علمی مشغول گردید. وی ابتدا در بیمارستان رازی به اداره بخش اطفال مشغول شد و بعد از آن به بیمارستان هزار تختخوابی رفت و بخش اطفال را دایر نمود.

در سال 1319 کتاب بیماریهای کودکان را به چاپ رساند  . دکتر قریب در سال 1321 به دریافت نشان عالی دولت فرانسه شد و در سال 1350 به عضویت هیئت مدیره انجمن بین المللی بیماریهای کودکان در آمد. همچنین در آخرین سالهای عمر وی موفق به نشان درجه اول فرهنگ از وزارت آموزش و پرورش شد.(1)

وی در طول سالهای فعالیت علمی خود در کنگره های مختلف بین المللی در کشورهای مختلف از جمله فرانسه، آمریکا، کانادا، ژاپن، ترکیه و اتریش شد و عضویت چندین مجمع علمی بین المللی را برعهده داشت. ایشان اولین تعویض خون را در ایران انجام دادند و از بنیانگذاران انتقال خون در ایران بودند.

زنده یاد دكتر محمد قریب به دنبال یك بیماری طولانی و چند بار جراحی در خارج از كشور در تاریخ جمعه 27 دیماه 1353 به علت ناراحتی شدید شكم تحت عمل جراحی قرار گرفت كه متاسفانه عارضه سرطان تمام شكم را فرا گرفته بود و بعد از پنج روز استاد در بامداد سه‌شنبه اول بهمن ماه 1353 در سن 65 سالگی چشم از جهان فرو بست.

 دكتر عبدالحمید حسابی‌ ، استاد جراحی دانشگاه علوم پزشكی تهران‌ به عنوان یكی از شاگردان استاد قریب می گوید :
تعجب نكنید كه یك جراح چگونه شاگرد یك استاد بیماری‌های كودكان بوده است...؟ این شاگردی مربوط به دوران دانشجویی پزشكی است. در زمان ما دانشجویان در سال چهارم باید یك دوره بیماری‌های اطفال را می‌گذراندند. منتهی وسعت طب اطفال و محدودیت دوره چند ماهه؛ دانشجویان علاقه‌مند آن دوره را راضی نكرد و همگی از دكتر قریب تقاضا كردند در دوران تعطیلات تابستان همه دانشجویان اجازه داشته باشند از محضر ایشان بهره‌مند گردند. از آنجا كه بخش كودكان آن سال‌های بیمارستان هزار تختخوابی - امام خمینی فعلی - ‌با آن اطاق‌های كوچك و تخت‌های كوچكتر گنجایش آن همه دانشجو را نداشت و آمفی تئاتر بیمارستان را هم بعلت تعمیرات تابستانی در اختیار ما نمی‌گذاشتند دانشجویان از استاد خواهش كردند اگر ممكن است در فضای آزاد شمال بیمارستان تجمع كرده و استاد در مورد بیماران و مشكلات طب اطفال بحث نمایند . موافقت استاد شوری در دانشجویان برانگیخت، به طوری كه غیر از دانشجویان سال چهارم آن زمان؛ بسیاری از كارورزان و دستیاران بخش‌های دیگر بیمارستان هم در این گردهم‌آئی روزانه حضور می‌یافتند. دكتر قریب در فضای آزاد شمال بیمارستان روی صندلی می‌نشست و بقیه ایستاده یا نشسته روی زمین گرد ایشان حلقه می‌زدند و كودكان بیمار یك به یك روی برانكارد آورده شده و درباره بیماری‌های آنها بحث و مجادله می‌شد . این اجتماع خاطره‌انگیز كه بسیاری از شاهدان آن خوشبختانه زنده هستند. آنچنان در فضای آموزشی آن ایام انعكاس پیدا كرد كه مدتها نقل محافل پزشكی بود. تجمعی كه بدین منظور نه قبل از آن برگزار شده بود و نه بعد از آن برگزار گردید.

و نیز دكتر ربانی با ذكر خاطرات دانشجویی خود در زمان حیات دكتر قریب چنین می گوید : یكی از ویژگی دكتر قریب كه برای من جالب بود ادای احترام استادان و دانشجویان به استاد قریب بود به طوری كه وقتی استاد در جمعی وارد می‌شود در رفتار همه نشانه احترام به استاد به چشم می‌خورد. ایشان در آموزش به قدری مسایل را راحت و ساده بیان می‌كردند كه همه دانشجویان به خوبی درس را فرا می‌گرفتند و خود من هم با گذشت سال‌ها شاگردی در محضر استاد هنوز هم مشخصات رژیم تب روده‌ای را كه ایشان آموزش دادند، بیاد دارم.

دکتر قریب یکی از شخصیت های تاثیرگذار در تاریخ پزشکی معاصر ایران 

پروفسور حسین قریب، استاد کالج پزشکی مایو کلینیک آمریکا و فرزند ارشد زنده یاد دکتر محمد قریب گفت: اگر بخواهیم تاریخ 150 سال اخیر پزشکی را محور سخنرانی امروز قرار دهیم، قطعا نیاز به ساعات و جلسات متمادی در این زمینه داریم، دکتر قریب با اشاره به سه تن از تاثیرگذارترین افراد در تاریخ پزشکی ایران گفت: اولین شخص یک نخست وزیر مقتدر است که با تاسیس مدرسه دارالفنون قدم اول را در زمینه آموزش در کشور نهاد؛ امیر کبیر با تاسیس مدرسه دارالفنون در ایران اقداماتی نظیر برپایی نظم و آسایش در مملکت، وضع قوانین جدید در ادارات و انتشار روزنامه وقایع اتفاقیه را در کارنامه زندگی خود دارد که مورد حسادت رقبای آن زمان خود قرار گرفت و در حمام فین کاشان درست چند روز قبل از افتتاح رسمی مدرسه دار الفنون کشته شد. دومین شخصی که در تاریخ علم پزشکی تاثیر گذار بوده است، "چارلزاوبرلن" نام دارد و سومین نفر، دکتر محمد قریب، پدر بزرگوار بنده است.(2)

پی نوشت:
1- لحظاتی با یاد دکتر محمد قریب بنیانگذار طب نوین اطفال در ایران، موسسه مطالعات و پژوهش های سیاسی
2- دکتر قریب یکی از سه شخصیت تاثیرگذار در تاریخ پزشکی معاصر ایران بود، خبرگزاری ایسنا

---