منابعی در نقد و اثبات بطلان زیدیه و اسماعیلیه و سایر فرق شیعه

كتبی در نقد و اثبات بطلان زیدیه و اسماعیلیه و سایر فرق شیعه معرفی كنید؟

ابتدا مطالب مفیدی در رابطه با فرق شیعه خدمتتان ارائه می شود، در انتها منابعی جهت مطالعه تقدیم می شود.:
معرّف مذهب شیعه مسأله خلافت بلافصل علی(ع) و فرزندان اوست و ملاك انشعابات اصلی در فِرَق شیعه نیز باید همین امر دانسته شود؛ و دیگر اختلافات را نمی توان ملاك انشعاب اصلی فِرق شیعه دانست؛ بلكه دیگر اختلافات ، اگر تعیین كننده باشند، موجب پیدایش فِرق فرعی می شوند. بر این اساس می توان گفت كه فرقه های اصلی شیعه عبارتند از: زیدیه، كیسانیه، امامیّه(شیعه دوازده امامی)، اسماعیلیه، فطحیه و ناووسیه. ولی از این فرقه های شش گانه تنها سه فرقه باقی مانده اند كه عبارتند از: زیدیه ، اسماعیلیه و امامیه و سه فرقه ی دیگر منقرض شده اند. فرقه های دیگری نیز در مسأله امامت در تاریخ پدید آمده اند كه چند صباحی بیش نپاییده و خیلی زود منقرض شده اند؛ لذا علمای ملل و نحل هنگام پرداختن به فرق شیعه به آنها اعتناء نمی كنند.نخستین فرقه ای كه از مذهب شیعه منشعب شد كیسانیه است؛ كه پیروان مختار ثقفی هستند و از آنجا كه مختار در آغاز كیسان نام داشت ، كیسانیه نامیده شدند. اینها معتقدند كه محمد بن حنفیه(فرزند امام علی(ع)) نیز امام است. گروهی از آنها او را امام بعد از علی(ع) می دانند و برخی دیگر او را امام بعد از امام حسین(ع) می شناسند. برخی از آنها نیز محمد بن حنفیه را مهدی موعود می پندارند و معتقدند كه وی در كوه رضوی ـ در نزدیك مدینه ـ پنهان شده و روزی ظهور خواهد كرد. كیسانیه خود دارای سه فرقه ی فرعی به نامهای مختاریه(كیسانیه خالص)، حارثیه و عبّاسیه می باشد. زمان پیدایش این فرقه زمان امامت حضرت زین العابدین (ع) می باشد.زیدیّه: اینها زید بن علی(فرزند امام سجاد(ع) ) را امام چهارم می دانند و امام سجاد را تنها به عنوان پیشوای علم و معرفت می شناسند؛ چون به نظر اینها یكی از شرایط امام ، قیام مسلّحانه است و چون امام سجاد (ع) قیام مسلحانه نكرده است، لذا از نظر اینان امام محسوب نمی شود. پیدایش این فرقه مصادف با امامت حضرت باقر (ع) و بعد از قیام زید بن علی بوده است.فِرق فرعی زیدیه عبارتند از: جارودیّه، سلمانیّه یا جریریّه، صالحیّه و ابتریّه.بزرگترین موج انشعاب فرقه های شیعه بعد از شهادت امام صادق(ع) شروع شد كه عبارتند از:1ـ ناووسیه: آنها معتقد بودند كه امام صادق(ع) امام آخر و مهدی موعود است این فرقه منقرض شده است.2ـ فطحیه: اینها عبدالله افطح ، فرزند امام صادق(ع) را جانشین امام صادق(ع) می دانستند. این فرقه نیز بیش از هفتاد روز دوام نیاورد. چون عبدالله افطح هفتاد روز بعد از امام صادق(ع) وفات كرد.3ـ سمیطیه: اینها محمّد فرزند امام صادق(ع) را امام بعد از او می دانستند اینها نیز چند صباحی بیش دوام نیاوردند.4 ـ موسویّه یا مفضّله: اینها شاگردان خاصّ امام صادق(ع) بودند كه امامت موسی بن جعفر(ع) را قبول كردند و شیعه ی دوازده امامی امتداد این فرقه است.5ـ اسماعیلیه: اینها كسانی هستند كه اسماعیل ، فرزند بزرگ امام صادق(ع) را امام می دانستند. لازم به ذكر است كه اسماعیل در زمان حیات امام صادق (ع) از دنیا رفته بود.اسماعیلیّه نیز فرقه های فرعی زیادی دارد كه عبارتند از:1ـ اسماعیلیه خالص: اینها گفتند اسماعیل نمرده بلكه غایب شده است و روزی ظهور خواهد كرد.2ـ مباركیّه: اینها به مرگ اسماعیل اعتراف دارند ولی معتقدند كه امامت بعد از امام صادق(ع) از اسماعیل به فرزندش محمّد منتقل شده و در نسل او ادامه یافته است.3ـ قرمطیّه: اینها از مباركیه منشعب شده و معتقدند كه در مورد امامت اسماعیل بداء حاصل شده و امامت او به فرزندش رسیده است و محمد بن اسماعیل نمرده بلكه او هفتمین و آخرین امام است.اسماعیلیه را باطنیه، سبعیه، تعلیمیه، مُلحده و مزدكیّه نیز گفته اند. فاطمیان، نزاریّه، مستعلیه و آقاخانیّه نیز از فرقه های اسماعیلیه به شمار می روند. اسماعیلیه تاریخ مبسوطی دارد كه جهت آگاهی از آن باید به كتب مفصل رجوع شود.مشهورترین و پرطرفدارترین و مدلّل ترین مذهب شیعه، شیعه امامیّه یا اثنا عشریّه است كه به دوازده امام معصوم اعتقاد دارند و امروزه لفظ شیعه به نحو مطلق به این فرقه ی حقّه اطلاق می شود.برخی از اصحاب ملل و نحل فرقه های غلات(فرقه هایی كه در مورد اهل بیت(ع) غلو می كنند) را هم از فِرق شیعه شمرده اند؛ ولی حقّ این است كه اینها كافر بوده از جرگه ی مسلمین خارجند ؛ لذا آنها را نمی توان جزء فرقه های مسلمین شمرد.شیعیان حدود ۱۶ درصد از كل جمعیت مسلمانان را تشكیل می‌دهند. بزرگترین فرقه ی شیعه، شیعه جعفری یا شیعه اثناعشری یا شیعه امامیّه است كه در اغلب كشورها كما بیش حضور دارند ولی بیشتر جمعیّت آن در كشورهای جمهوری اسلامی ایران، عراق، جمهوری آذربایجان، لبنان، افغانستان، پاكستان و كشورهای حاشیه ی خلیج فارس زندگی می‌كنند.بر اساس آمار سیا ورلد فكت‌بوك، ۸۹ درصد مردم ایران، ۶۰ تا ۶۵ درصد مردم عراق، ۳۰ درصد مردم كویت و ۱۶ درصد مردم امارات متحده عربی را شیعه ی دوازده امامی تشكیل می دهد. امّا آمار دقیقی از شیعیان لبنان، آذربایجان، عربستان سعودی، بحرین و قطر و سایر كشورها در دست نیست. همچنین طبق آمار، ۲۰ درصد مردم پاكستان شیعه هستند كه بخشی از آنها بخصوص در كشمیر، اسماعیلی می باشند. بخشهایی از تركیّه و سوریّه نیز علوی هستند كه نوعی گرایش شیعی است.دومین فرقه ی مهمّ شیعه از نظر جمعیّت و تأثیرات فرهنگی، شیعه اسماعیلی است كه به عنوان اقلیتی دینی در بیش از بیست و پنج كشور، در آسیا، آفریقا، اروپا و آمریكای شمالی پراكنده هستند؛ مهمترین تجمّع آنها در مناطقی از ایران ، عراق ، شام، یمن ، بحرین، افغانستان و شمال آفریقا می باشد.سومین فرقه ی موجود شیعه در عصر حاضر زیدیّه است كه عمدتاً در اطراف خلیج فارس سكنی دارند و محلّ تجمع اصلی آنها ظاهراً در كشور یمن می باشد.امامت امامان یكی پس از دیگری را از ابتدا امامان در روایات مختلف بیان كرده بودند و اسامی آنها را بیان كرده بودند لذا امامت آنها از قبل مشخص شده بود و به یك نوع از قبل تعیین شده بوده است. عصمت امام هم از راه های زیادی اثبات می شود كه باید به ادله آن مراجعه كرد.اسلام هم دین صلح است هم دین مقابله با دشمن و دفاع از حریم دین و قرآن لذا در جایی كه حاكم و ولی فقیه اسلامی تشخیص به صلح دهد همان درست است و اگر تشحیص به دفاع و جنگ دهد مصلحت اسلام همان خواهد بود. امامان نیز به صلاح و تشخیص و وظیفه اسلامی و دینی خود قیام كرده و یا صلح می كردند.
جهت مطالعه بیشتر رجوع شود به: فرق و مذاهب كلامی ، استاد علی ربانی گلپایگانی.تاریخ شیعه و فرقه های اسلام، دكتر محمّد جواد مشكورتاریخ شیعه، علامه محمد حسین مظفّرتاریخ اندیشه های كلامی در اسلام، عبدالرحمن بدوی، بنیادهای كیش اسماعیلیان، برنارد لوئیس.

---

منبع:پرسمان