تبیان، دستیار زندگی

ختم قرآن‏

آیا ثواب قرائت برخى از سوره‏هاى قرآن- كه به اندازه ختم قرآن ذكر شده است- انسان را از ختم قرآن بى‏نیاز مى‏كند؟
بازدید :
زمان تقریبی مطالعه :
ختم قرآن‏
 در این باره اشاره به چند نكته شایان توجه است:
1. ثواب‏ها براساس لطف و تفضل از سوى خداوند است و نیازى نیست كه تساوى در آن ملاحظه شود؛ برخلاف كیفرها كه باید عدالت در آن رعایت گردد.
2. این‏گونه روایات كه بیانگر ثواب بسیار براى یك كار نیك است- بر فرض صحت- به جهت تشویق مردم و ترویج یك فرهنگ هدایتگر در جامعه است؛
یعنى، اگر چنین كارهاى پسندیده به‏طور مستمر به وسیله افراد جامعه انجام پذیرد، شایسته چنان ثواب‏هاى فراوان از سوى خداوند است. به ویژه آنكه صفت رحمت خداوند، غالب است و در لطف و بخشش به بندگان هیچ‏گونه بخل و محدودیتى ندارد. از این رو، این گونه روایات براى ایجاد انگیزه انجام كارهاى خیر است؛ نه آنكه انگیزه عمل به كارهاى بزرگ و گسترده را در میان مؤمنان از بین ببرد.
3. روایات مربوط به ثواب قرائت سوره‏ها، همگى داراى اسناد صحیح و معتبرى نیست.
4. برخى از سوره‏ها كه فراوانى ثواب تلاوت براى آنها ذكر مى‏شود، به تناسب تدبّر و عمل به آنها مى‏باشد. «1»
5. برخى از پیام‏ها و محتواهایى كه در سوره‏اى خاص وجود دارد، نقشى كلیدى در عمل كردن و باور به محتواى دیگر سوره‏هاى قرآن دارد؛ به گونه‏اى كه با پذیرش و ایمان به آن، پذیرش و باور نسبت به دیگر سوره‏ها حاصل مى‏شود.
قرآن گاه مطلبى را به‏طور اجمال و كلى در جایى مطرح كرده و سپس تفصیل آن را در چندین سوره بیان مى‏كند؛ براى مثال عصاره قرآن در سوره حمد است و به عنوان كلید پذیرش تمام معارف قرآن مطرح شده است و مجموعه توحید ذاتى، صفاتى و افعالى خداوند و تنزّه كامل او در سوره «اخلاص» آمده است. به عبارت دیگر بعضى از سوره‏ها، مواضع اصولى اسلام است كه در دیگر سوره‏ها به تبیین و تفصیل آن پرداخته مى‏شود.
6. علت فضیلت یافتن یك سوره، گاهى با شرایط خاص فرهنگى و اجتماعى‏
ارتباط دارد؛ یعنى، روایتى از پیامبر اكرم صلى الله علیه و آله یا ائمه اطهار علیهم السلام در فضیلت سوره‏اى و آیه‏اى وارد شده، كه تكرار آن در میان مردم به حفظ كیان اندیشه و عقیده جامعه كمك فراوانى مى‏كند و یا در زنده ماندن برخى رخدادهاى مهم اسلامى تأثیر بسزایى دارد.
7. آنچه اهمیت دارد «پایدارى ثواب» و عمق‏بخشى به «نورانیت» كار خیر در دل و جان است. تلاوت قرآن به‏طور پیوسته، نورانیت را در دل و جان عمق بیشترى مى‏دهد، به همین جهت بیشتر روایاتى كه براى ثواب برخى سوره‏ها آمده؛ شرط آن را تلاوت هر شب و یا تكرار آن را به تعداد خاصى قرار داده است.
8. مقصود از روایت‏هایى كه آثار خاصى را براى برخى از اعمال ذكر كرده‏اند این نیست كه فلان عمل «علت تامه» آن اثر است؛ بلكه مقصود «اقتضا» ى اثر است.
«علت تامه» مجموع علل مؤثر بر یك چیز با رفع تمام موانع است. تأثیر چنین علتى بر معلول حتمى و ضرورى است و به هیچ وجه تخلف بردار نیست.
در حالى كه «مقتضى» یكى از شرایط مؤثر بر یك پدیده است كه در صورت فقدان موانع مى‏تواند اثر كند ولى اگر مانعى بر سر راه آن قرار گیرد توان تأثیر ندارد.
در پایان اشاره به یك اصل مهم شایان توجه است؛ كه «جایگزین» هم مانند «بَدَل» مى‏باشد و از برخى جهات مانند «اصل» است. اما تمامى حقیقت و آثار «اصل» را ندارد. چنان كه زینت‏آلات بدلى، از نظر زیبایى ظاهرى مانند طلاى اصل مى‏باشد اما از نظر پایدارى و ارزش واقعى، همانند طلاى اصل نیست.
بدیهى است تلاوت تمامى آیات قرآن داراى آثار بسیار فراوان علمى، معنوى مى‏باشد كه با خواندن یك یا چند سوره تمامى آن بركات حاصل نخواهد شد.
اما برخى از آثار مانند ثواب تفضلى را چه بسا خواهد داشت.

منبع :پرسمان/معارف
این مطلب صرفا جهت اطلاع کاربران از فضای رسانه‌ای بازنشر شده و محتوای آن لزوما مورد تایید تبیان نیست .