متون مقدسِ

آیا متون مقدس مانند كتاب های بودایی و مانوی و یهودی و مسیحی نسبت به اینكه مقدس هستند ناآگاهند؟ قرآن چه طور؟

در اسلام از نظر دین، هر فعل یا امری كه جنبه الهی و صبغه ربوبی داشته باشد، مقدس است. «صبغه الله و من احسن من الله صبغه؛ هر چیزی كه به هر نوع و ترتیبی دارای چنین رنگی باشد، امری مقدس است» (بقره، آیه 138). قدسی بودن مبتنی بر بهره مندی از صبغه و جنبه الهی در عقاید و اخلاق و افعال فردی و اجتماعی است و آن نیز در پرتو حسن و نیكویی فعل و فاعل به دست می آید. بنابراین هر چیزی كه صبغه ربوبی و جنبه الهی داشته و تحت نظارت و دستور خداوند متعال باشد از امور مقدس محسوب می شود. حتی افعالی كه انسان ها به مقتضای طبیعت و نیازهای طبیعی خود انجام می دهند و در راستای دستورات خداوند متعال است از امر قدسی شدن مستثنا نیست .(ر.ك: نسبت دین و دنیا، آیت الله جوادی آملی، نشر اسراء، چاپ اول 1381، صص 100 - 89) چنانكه امام صادق(ع) در این باره فرمودند: «الكاد علی عیاله كالمجاهد فی سبیل الله؛ كسی كه برای تأمین خانواده خویش تلاش كند، اجر او مانند پاداش مجاهد در راه خداست».(وسائل الشیعه، ج 17، ص 67) دقت در حدیث فوق و سایر احادیث بسیار متعددی كه مشابه آن وجود دارد، نشان می دهد كه شرع با دخالت در امور دنیوی - حتی در امور ضروری بشر، همانند به دست آوردن مخارج زندگی - سبب می شود بین امور دنیوی بشر و مفاهیم كاملا مقدس - همانند قرآن كریم، پیامبران و امامان و... - ارتباط برقرار و آنها نیز اموری قدسی و الهی شود؛ حتی ممكن است آن قدر میزان تقدس و الهی بودن آنان بالا باشد كه انسان به یاری آنها بتواند در معاد به بالاترین مدارج عالی بشریت و لقای پروردگارش نایل آید. تشخیص امور مقدس می تواند هم از طریق دلایل نقلی و آیات و روایاتی استفاده شود كه برای اعمال خاصی نظیر نماز، روزه، حج و جهاد و... ارزش و جایگاه ویژه ای قائل شده اند باشد و هم می تواند از طریق دلیل عقلی دین و حكم آن پیرامون اعمالی كه مربوط به امور زندگی دنیوی و معیشتی جامعه است؛ صورت پذیرد. و در این قبیل از اعمال و رفتار، هیچ فرقی بین امور مهم و غیر مهم وجود ندارد؛ به گونه ای كه از اعمال به ظاهر كم اهمیت - مانند خوردن، آشامیدن، تفریح، مسافرت و... تا امور سرنوشت ساز اجتماعی نظیر تهیه امكانات اقتصادی ملت، ارایه خدمات و بهداشت و درمان، حفظ امنیت داخلی و خارجی، قانونگذاری و... همه در صورتی كه در راستای تعالیم و ارزش های الهی بوده و صبغه دینی به خود گیرد و برای تحصیل قرب و رضای الهی باشد می تواند اموری مقدس شوند، گرچه درجه قداست آنها متفاوت است  (ر.ك: نسبت دین و دنیا، همان، صص 94 - 93). و بالاخره این كه؛ با همه ارزش و اهمیتی كه دین اسلام برای هدایت مردم و فهم درست و اقبال انسان ها به سوی خداوند متعال و تعالیم او قایل است، هیچگاه تقدس و ارزشی ماورایی دین و مقدسات ربوبی را بر دیدگاه ها، فهم ها و تلقی های آنان مبتنی نمی كند؛ اینگونه نیست كه قداست امری مقدس، بستگی به نظر و رأی مردم داشته باشد و براساس نظرات موافق و مخالف و توهم و خیال پردازی های اشخاص، قداست آنان در تغییر باشد، بلكه همانگونه كه گذشت امور مقدس دارای پشتوانه مستقل و ثابت دینی هستند. 2- مقدس بودن قرآن: در اسلام روح دین را همین قداست تشكیل می‌دهد، به طوری كه تمام ادیان الهی بر احترام گذاردن خاص به خداوند و هر چه و هر كس كه به او منسوب است تأكید می‌ورزند، حتی مذاهب انحرافی نیز برای بت و خدایان قداست قائلند. روایات ما بر این مطلب تأكید دارد كه «هل الایمان الّا الحبّ ـــ آیا ایمان جز محبّت و دوستی امر دیگری است؟» (كافی ج 2 ص 125 روایت 5) از این رو در اسلام اولین مرتبه‌ی قداست برای خدای تبارك و تعالی است و در مراتب بعدی هر كس به او نزدیك‌تر و دارای ارتباط بیشتر با اوست. پروردگار متعال به دلیل هستی مطلق، كمال مطلق و… از برتری بی‌نظیری برخوردار است و طبیعی است از همه محبوب‌تر و دوست داشتنی‌تر باشد، تا اندازه‌ای كه باید در برابر او به خاك افتاد و پیشانی را بر زمین سایید. این سجده به دلیل همان قداست است. در مرتبه بعد، پیامبر اكرم(ص) به دلیل بیشترین ارتباط با خداوند، دارای تقدس و احترام بیشتری است، تا آنجا كه خداوند و فرشتگانش بر او درود می‌فرستند و از مؤمنان نیز می‌خواهند تا درود بفرستند. و شرع مقدس گذاردن دستِ بدون وضو را بر نام آن حضرت حرام می‌داند. این قداست پس از خداوند، به پیامبر و جانشینان او یعنی امام معصوم(علیهم السلام) -كه از طرف خدا منصوب شده‌اند- گسترش می‌یابد. بوسیدن ضریح امامان و زیارت حرم آنها همگی برخاسته از همین قداست است. حال، كتاب قرآن نیز بدلیل انتسابش به خداوند (چه در الفاظ و كلمات و چه در مفاهیم) دارای تقدس می باشد. علاوه بر اینكه این كتاب قرآن به عنوان « معجزه همیشگی» برای همه عصرهای پیش روست. بعلاوه اینكه؛ قرآن پاك ترین كتاب، از مبدا پاكى و طهارت، بر پاك ترین قلب عالم هستى، تلاوت و از لبان پاك ترین مخلوق الهى، بر عالم وجود عرضه گردید. و به همین خاطر، تنها كسانى مى توانند به این مصحف مطهر نزدیك شده، و از نور پر فیض آن بهره مند گردند كه ظاهر و باطنى پاك و طاهر داشته، و از هر گونه آلودگى جسم و روح منزه باشند. « انه لقرآن كریم. فى كتاب مكنون. لا یمسه الا المطهرون» لذا اولین شرط براى تماس با قرآن, پاك بودن است. 3- مطلبی راجع به سایر كتب: كتاب های بودایی ها، مانوی ها، یهودی ها و مسیحی ها نیز اگر بتوانند ثابت كنند كه وحی و كلام الهی و منتسب به خداوند هستند، مقدس هستند در غیر این صورت كتاب هایی عادی و بشری هستند.

---

منبع:پرسمان