در حالت تعدد وکیل انجام مورد وکالت با کدام یک از وکلا خواهد بود؟
تعهدات وکیل و موکل در قبال یکدیگر
وکالت از لحاظ لغوی به معنای تفویض و واگذار کردن است و در اصطلاح حقوقی، وکالت عقدی است که به موجب آن یکی از طرفین، طرف دیگر را برای انجام امری نایب خود می‌کند. وکالت‌دهنده را موکل و کسی که وکالت به او اعطا می‌شود را وکیل می‌گویند.
اهلیت وکیل و موکل
مطابق مواد 662 و 682 قانون مدنی که مقرر می دارد:ماده662 "وکالت باید در امری داده شود که خود موکل بتواند آن را به جا آورد. وکیل هم باید کسی باشد که برای انجام آن امر اهلیت داشته باشد."
ماده 682 "محجوریت موکل موجب بطلان وکالت می شود، مگر در اموری كه حجر مانعی از توكیل در آنها نمی باشد، و همچنین است محجوریت وکیل، مگر در اموری كه حجر مانع از اقدام در آن نباشد ."
صغیر غیر ممیز و دیوانه نمی توانند برای انجام هیچ امری وکیل یا موکل باشند. صغیر ممیز در معاملات کاملا سودآور (صرفا نافع) هم می تواند به دیگری وکالت دهد و هم می تواند وکیل واقع شود مانند قبول هبه یا صلح بلا عوض.
سفیه نیز در معاملات کاملا سودآور مانند قبول حق انتفاع به صورت رایگان یا برقراری حق عبور به سود ملک او به صورت رایگان، می تواند هم وکیل واقع شود و هم موکل، همچنان که می تواند در امور غیر مالی مانند طلاق و نکاح وکیل یا موکل واقع شود.
و بالاخره اینکه ورشکسته می تواند در کلیه امور وکیل دیگران واقع شود زیرا اهلیت دارد. همچنین او می تواند در امور غیر مالی مانند تعیین وصی برای فرزندش به دیگری وکالت دهد ولی در امور مالی که به زیان طلبکاران است حق دادن وکالت ندارد مانند صلح خانه یا اجاره زمین.
بیشتر بخوانید: |
تعهدات وکیل و موکل
تعهدات وکیل در قبال موکل از قرار ذیل است، مستند مواد 666 الی 668 قانون مدنی:1- چنانچه تقصیری مرتکب شده و زیانی وارد شود، جبران خسارت نماید. مانند اینکه وکیل در جلسه دادرسی حاضر نشود و دادخواست موکل رد شود یا از فروش خانه موکل در موعد خودداری نماید و قیمت خانه در بازار پایین بیاید.
2- اموال وکیل را حفظ و به او مسترد نماید.
3- حساب مدت وکالت خود را به موکل بدهد.
4- حدود اختیارات را رعایت نماید. ماده 1073 قانون مدنی "اگر وکیل از آنچه که موکل معین کرده تخلف نماید، صحت عقد متوقف بر تنفیذ موکل خواهد بود."
5- وکیل باید مصلحت موکل را رعایت نماید.
در حالت اجتماع اگر یکی از دو وکیل عزل شود یا استعفا دهد یا فوت کند یا سفیه یا دیوانه شود، وکالت وکیل دیگر نیز از بین می رود.
تعهدات موکل
مستند مواد 674 الی 677 قانون مدنی:1- حق الوکاله را بپردازد.
2- هزینه های اجرای وکالت را به وکیل بپردازد، پرداخت این هزینه ها منوط به تحصیل نتیجه نیست.
3- تعهدات وکیل، درحدود اختیارتش، در قبال اشخاص ثالث، اجرا نماید.
تعدد وکیل
مستند مواد 669 و670 قانون مدنی، تعدد وکیل یعنی حالتی که موکل حداقل دو وکیل را مشخص نموده است، که سه حالت متصور است:1 حالت استقلال: در این فرض موکل به دو نفر وکیل (یا بیشتر)، به عنوان مثال وکالت داده تا خانه اش رابفروشد یا زمینش را اجاره دهد، در این حالت هر کدام زودتر بفروشد یا اجاره دهد (عمل حقوقی مقدم) قرارداد او صحیح است. در حالت استقلال وکلا، مرگ، جنون، سفه یکی تاثیری بر وکالت دیگری ندارد و وکالت فرد دیگر به قوت خود باقی است.
2 حالت اجتماع: در این حالت خواست موکل است که دو وکیل (یا بیشتر ) توامان امر وکالت را انجام دهند. در این صورت اگر یکی از وکلا بدون اطلاع وکیل دیگر هر اقدامی راجع به امر مورد وکالت انجام دهد، فضولی و غیر نافذ خواهد بود. همچنین در حالت اجتماع اگر یکی از دو وکیل عزل شود یا استعفا دهد یا فوت کند یا سفیه یا دیوانه شود، وکالت وکیل دیگر نیز از بین می رود.
3-حالت اطلاق: که یا حمل بر استقلال می شود و یا حمل بر اجتماع
اگر موکل چند وکیل را در زمانهای مختلف جهت انجام عمل حقوقی واحدی انتخاب کند، اصل بر این است که هریک از وکلا می تواند عمل حقوقی را انجان دهد، اما چنانچه به چند نفر وکیل ضمن یک وکالتنامه وکالت داد شود و مشخص نشده باشد که وکیل به استقلال هستند یا اجتماع ، این اطلاق حمل بر اجتماع می شود.
کلام آخر
با پذیرفتن وکالت، وکیل به طور ضمنی ملتزم به اجرای مفاد آن می‌شود. وکیل می‌تواند هرگاه بخواهد استعفا دهد و پیمانی را که با موکل دارد، بر هم بزند، اما تا زمانی که رابطه حقوقی باقی است، باید آن را محترم بدارد. از سوی دیگر، اختیاری که وکیل از این راه به دست آورده، ناشی از تراضی با موکل و محدود به مفاد آن است. وکیل، نایب و امین موکل است و بیش از هر چیز باید در اندیشه حفظ منافع و رعایت مصلحت او باشد.(1)پی نوشت:
1- عقد وکالت و نیابت در قانون مدنی، روزنامه حمایت، ۱۳۹۳/۰۹/۰۸
