تبیان، دستیار زندگی

تخصص گرایی

آیاانسان درطول عمربه بیشتررشته هاعلم پیداكندبهتراست یااینكه یك رشته راتخصصی بخواند؟درپیشگاه الهی كدام یكبهتره؟وفرق تخصص باافراط درچیست؟
بازدید :
زمان تقریبی مطالعه :
تخصص گرایی
مقدمه اول
تخصصگرایی كه امروزه ازضرورت های زندگی اجتماعی محسوب می شود به عنوان یك اصل عقلایی پذیرفته شده است و دلیل ان نیز این است كه یك انسان به دلیل محدودیت عمر و توان فكری نمی تواند در همه زمینه های علمی تخصص پیدا كند پس به لحاظ عقلانی بهتر است هر فرد در یك یا چند زمینه محدود تخصص پیدا كند و دیگران از این تخصص او بهره برند و وقتی در جامعه هر فردی یك تخصص داشته باشد همه نیازهای عمومی جامعه پاسخ داده خواهد شد. این یك اصل عقلی است و در فقه شیعه نیز یكی از منابع استنباط عقل است و در اصطلاح فقها(كل ما حكم به العقل حكم به الشرع: هرچیزی عقل به ان حكم كند شرع نیز به ان حكم میكند).
مقدمه دوم
در منطق اسلام بین دو حوزه در رفتارانسانی تفاوت قائل شده اند زمینه اول مبانی نظری(اعتقادات) یك فرد مسلمان است كه در این زمینه همه مسلمانان باید در ان تا حد زیادی اطلاعات داشته باشند دراین سطح فارغ از تخصص و موقعیت شغلی و اجتماعی هرفرد مسلمانا باید در اعتقادات و اصل دین با تحقیق و استدلال منطقی این اعتقادات را بپذیرد و با مطالعه و مشاوره این اصول را برای خود به روشنی تبیین كند.(دراین مرحله هیچ تفاوتی بین تخصص های مختلف نیست و همه مسلمانان باید در زمینه اعتقادات به صورت استدلالی مجهز باشند) اما در زمینه عملی (فروع دین) به دلیل اینكه در همه افعال ورفتارانسانها باید براساس حكم اسلامی باشد نیاز به متخصصانی است كه درحوزه عملی وظیفه مكلف را بیان كنند این وظیفه تبیین عملی(فروع) برعهده متخصصانی است كه سالها در مبانی دینی تحقیق میكنند و امروزه از انها به مراجع دینی و یا روحانیت یاد میكنیم در نتیجه در اسلام هرچند در اعتقادات همه افراد موظفند شخصا این اصول را به صورت استدلالی بررسی كنند اما در زمینه فروع دین به دلیل گستردگی ان باید به متخصصانی رجوع شود كه در این زمینه تخصص دارند. با توجه به اینكه اسلام یك دین فردی و اجتماعی است و در هر زمینه باید نظر دین را در مورد ان موضوع دانست، مراجعه به روحانیت زیاد است و این به دلیل گستردگی حوزه مسائل دینی است و به معنای دخالت روحانیت در هر كاری نیست مثلا هیچ روحانی در كار تكنیكی یك مكانیك، خیاط، نجار و..نظر نمیدهد اما میتواند به مكانیك بگوید اگر كم كری كنی حرام است یا به بقال بگوید كم فروشی كردن حرام است. پس این دامنه گسترده احكام اسلامی در همه شئون فردی و اجتماعی موجب گستردگی وظیف روحانیت و مراجعه تقلید شده است تا وظیفه هر فرد مسلمان در هر شغلی را بیان كنند و این به معنای دخالت در غیر تخصص خودشان نیست.
مقدمه سوم
همان طور كه هیچ فردی وقتی بیمارمی شود شك ندارد كه باید به پزشك مراجعه كند و بعد از اینكه پزشك نسخه ای برای او فراهم كرد در عمل كردن به ان شك نمیكند و براساس دستور العمل پزشك درمانرا طی میكند در زمینه فروع دین و مسائل شرعی نیز مسلمانان باید به متخصص این مسائل(مراجع تقلید) رجوع كنند(بر اساس همان دلیل عقل كه در هر زمینه ای غیر متخصص باید به متخصص مراجعه كند)
مقدمه چهارم
در اسلام هر چند تخصص پیدا كردن در یك زمینه و یا چند زمینه كه انسان توانایی ان را دارد، به رسمیت شناخته شده است اما این تخصص گرایی به معنای عدم اطلاع از دیگر شرایط اجتماعی نیست بلكه یك انسان مسلمان باید زمان شناس، اسلام شناس و در مرحله بعد نیز برای امرار معاش در یك زمینه تكنیكی متخصص باشد اما این تخصص متاخر از مسلمان بودن اوست به این معنا كه او ابتدائا مسلمان است و بعدا مكانیك یا معلم و ...پس با توجه به مسلمان بودنش باید از شرایط اجتماعی و زمانه اگاهی داشته باشد و دراسلام اساسا انسان تك بعدی مطرح نیست بلكه توانایی بدنی و روحی انسان میتواند او را یك انسان چند وجهی بار اورد كه علی رغم تخصص در یك یا چند زمینه از شرایط اجتماعی و مسائل عمومی جامعه نیز مطلع باشد. و درمورد ائمه(علیهم الاسلام) به دلیل اینكه نمونه یك انسان كامل اند و به علم الهی متصل اند ازهمه علوم كامل ترین بهره را دارند و نمونه ان امام صادق علیه الاسلام، كه در زمینه های مختلف علمی(شیمی ، فیزیك و ...) شاگردان زیادی داشت و یا ائمه دیگر كه در سنین كودكی پاسخگوی پبهات اعتقادی زیادی بودند در نتیجه در اسلام هر مسلمان فارغ از تخصص حرفه ای خود باید در زمینه اعتقادات یك اسلام شناس باشد و در زمینه فروع دین به متخصصان ان(مراجع و روحانیت) مراجعه كند و با توجه به اقتضای زندگی امروزی هر فرد رو به یك تخصص میاورد كه از نظر اسلام مسئله ای عقلانی و مورد پذیرش است اما اشتغال به این تخصص نباید او را ازاگاهی شرایط اجتماعی باز دارد بلكه باید یك مسلمان، زمان شناس و متخصص باشد و این اصل نیز كه هرفرد در زمینه ای كه تخصص ندارد به متخصص رجوع كند نیز به رسمیت شناخته شده است .

منبع:پرسمان

این مطلب صرفا جهت اطلاع کاربران از فضای رسانه‌ای بازنشر شده و محتوای آن لزوما مورد تایید تبیان نیست .