آرایش مو

 
برخلاف آنچه كه شهرت یافته است، در منابع شیعى روایتى مبنى بر اینكه پیامبر (صلی الله علیه وآله)  موهاى خود را بلند مى نمود به گونه اى كه موهایشان از بلندى بر روى شانه هاى آن حضرت بیفتد و یا اینكه به دلیل بلندى موها فرق بازمى كرد، وجود ندارد، بلكه گاه توصیه هایى برخلاف آن مطرح است.
از امام صادق (علیه السلام)  پرسیدند آیا رسول خدا (صلی الله علیه وآله)  براى موى سر خود فرق مى گذاشتند؟ حضرت فرمودند: «خیر! زیرا كه موى سر آن حضرت وقتى كه بلند مى شد [ حداكثر] تا نرمه گوش آن حضرت مى رسید».[1]
در حدیث دیگرى از امام صادق (علیه السلام)  پیرامون بلند كردن مو پرسیده شد ایشان در پاسخ فرمودند: «یاران رسول خدا همواره موى سر خود را كوتاه مى كردند»[2].
با توجه به روایات فوق، بلند كردن موى سر براى مردان به مقدارى كه بر روى شانه ها بیفتد و یا اینكه انسان مجبور به فرق بازكردن شود، توصیه نشده است و اگر هم در برخى نقل هاى تاریخى ذكر شده كه موى سر پیامبر (صلی الله علیه وآله) یا ائمه (علیهماالسلام)  بلند بوده، به این معنا نیست كه چنان موهاى خود را بلند مى نمودند كه بر روى شانه هایشان بیفتد و مجبور به بازكردن فرق سر باشد. البته بلند شدن موى پیامبر در شرایط خاص و استثنایى اتفاق افتاده است مانند موقعیت صلح حدیبیه كه مدتى پیامبر (صلی الله علیه وآله)  و یاران ایشان منتظر ورود به مكه شدند كه در مراسم حج موى خود را بتراشند؛ اما مشركان مخالفت كردند و مانع ورود حضرت و دیگر مسلمانان شدند. در آن مدت موى سر حضرت بلند ماند.[3]
بنابراین موى بلند از سنت پیامبر (صلی الله علیه وآله)  نبوده است؛ بلكه به طور استثنایى رخ داده است. در هر صورت فرق گذاشتن براى موى بلند، نوعى سلیقه شخصى است و اگر كسى موى سر خود را بلند گذاشت باید به خوبى آن را مرتب كند[4] اما نمى توان آن را به روش پیامبر (صلی الله علیه وآله)  مستند ساخت.
درباره آرایش موى سر چند نكته شایسته یادآورى است:
الف. بهترین وضعیت براى موى سر مردان كوتاه بودن آن است
امام صادق (علیه السلام)  فرمود: «موى سرت را كوتاه كن؛ زیرا (با كوتاه كردن مو) آلودگى هاى آن را كم، و گردنت را استوار و نور چشمت را افزون مى كند»[5].
امام كاظم (علیه السلام)  نیز در زیان هاى بلند بودن موى سر فرموده اند: «چون موى سر دراز شود چشم ضعیف گردد و دیدش برود، و كوتاه كردن موى سر چشم را روشن كند و دیدش را بیفزاید»[6].
ب. بلند بودن مو نباید از حد متعارف خارج گردد
براساس روایات نقل شده از سیره عملى و گفتارى پیامبر (صلی الله علیه وآله) و دیگر معصومین (علیهماالسلام)  به دست مى آید كه نهایت بلندى موى آن بزگواران به مقدارى بوده كه از نرمه گوش فراتر نمى رفته لذا اگر كسى موهاى خود را بلند نماید و قصد دارد طبق سیره معصومین (علیهماالسلام)  عمل كند باید بلندى موى او از حد متعارف خارج نگردد به گونه اى كه موهاى وى بر روى شانه بیفتد تا مجبور شود پشت مو را ببندد.
از امیرالمؤمنین (علیه السلام)  نقل گردیده كه ایشان فرموده است: «رسول خدا (صلی الله علیه وآله)  به ما مى فرمود موهاى پشت سرتان را كوتاه كنید»[7].
ج. در صورت بلند نمودن موى سر باید نظافت و آراستگى را مراعات نمود
اگر كسى به هر دلیلى موهاى خود را بلند نمود بر اساس همین آموزه ها باید نسبت به نظافت و آراستگى آن كوشا باشد. پیامبر اكرم (صلی الله علیه وآله) فرمود: «هر كس موى سرش را بلند مى گذارد، خوب نگهدارى یا كوتاهش كند»[8].

پی نوشت ها
_____________________________
[1]. لوامع صاحبقرانى، ج2، ص 92.
[2]. همان، ج73، ص 112.
[3]. ر.ك: الكافى، ج 6، ص 486، ح 5.
[4]. مستدرك الوسائل، ج 1، ص 402.
[5]. ثواب الأعمال و عقاب الأعمال، ص 23.
[6]. بحارالأنوار، ج73، ص 85.
[7]. «عَنْ عَلِى بْنِ أَبِى طَالِبٍ (علیه السلام)  قَالَ قَالَ لَنَا رَسُولُ اللَّهِ (صلی الله علیه وآله) احْلِقُوا شَعْرَ الْقَفَا»، مستدرك الوسائل، ج1، ص401.
[8]. مكارم الأخلاق، ص 70