امروزدرتاریخ(14فروردین86)

امروز ، چهاردهم فروردین ماه 1386 هجری شمسی ، برابراست با 14 ربیع الاول 1428 هجری قمری و 3 آوریل 2007 میلادی . رویدادهای مهمی که در طول تاریخ ، درچنین روزی ، بوقوع پیوسته از این قرارند:

***

قتل خسرو پرویز

1379 سال پیش در چنین روزی درسال 628 میلادی ، خسرو پرویز، شاه ساسانی ایران، كه در كاخ تیسفون بازداشت بود به تصمیم افسران ارشد و مقامات دولت و تائید پسرش «شیرویه» كشته شد و این قتل، آغاز پایان امپراتوری ایران در عهد باستان بود.

خسرو پرویز در طول سلطنت خود با لشكركشی های غیر ضروری و تصرف نقاط دوردستی چون مصر و نیز رنجاندن و از دست دادن ژنرالهایی چون بهرام مهران ( بهرام چوبین ) و شهر براز و عصبی ساختن مسیحیان با انتقال صلیبی كه مسیح با آن مصلوب شده بود از فلسطین به تیسفون، كشور را تضعیف و در برابر انبوهی دشمن قرارداده بود. علت بازداشت او در كاخ، رها ساختن ارتش ایران در برابر رومیان و فرار به تیسفون و پناه بردن به شراب بود.

پس از وی شیرویه به نام قباد دوم شاه ایران شد و با این كه با دادن امتیازهای متعدد صلح با امپراتوری روم ( بیزانتیوم) را خرید نتوانست به آشفتگی داخلی پایان دهد و از اضمحلال تدریجی امپراتوری جلوگیری كند.

***

مرگ یزید بن معاویه

1364 سال پیش در سال 64 ه.ق و در شب 14 ربیع الاول ، یزید بن معاویة بن ابی سفیان در سن 39 سالگی یا 37 سالگی به درکات جحیم شتافت .(1)

یزید با ترفند معاویه بر منصب خلافت نشست در حالی که فردی فاسد و فاقد اهلیت برای خلیفه گری بود . حکومت معاویه در زمان خود از لباس خلافت‏به در آمده بود و در قالب سلطنت‏شناخته مى‏شد. از سال پنجاه و پنج‏به بعد، تلاش معاویه براى تثبیت موقعیت‏یزید بیشتر شد. معاویه در سفرى که به مکه و مدینه (که مرکزیتى دینى داشت) رفت، کوشید تا با بخششهاى زیاد به مردم آنها را به سوى خویش جلب کند. شاعرانى که نفرت از یزید داشتند، از قبیل عقیبة الاسدى و عبد الله بن همام السلولى، اشعارى در ملامت و مذمت‏یزید سرودند، اما معاویه با پول فراوان دهان آنها را بست.

به هر روی از زمانی که یزید با حیله بر تخت نشست ، جز فساد بر امر دیگری اشتغال نورزید . او مردی بود عیاش که از سیاست و حکومت داری ، حتی جمله ای نمی دانست . با این حال با به راه انداختن مصایب بزرگی برای خاندان پیامبر اکرم ( ص ) در واقعه کربلا ، بیش از پیش فضیحت حکومت خویش را روشن ساخت .

اقوال دیگر در مرگ یزید دوازدهم یا پانزدهم همین ماه است . (2)

در علت مرگ او قول های گوناگونی وجود دارد . از جمله اینکه به بلاهای ناگهانی هلاک شده است . شیخ صدوق (ره) می فرماید : یزید شب با حال مستی خوابید و صبح او را مرده یافتند در حالیکه بدن او تغییر کرده ، مثل آنکه قیر مالیده شده باشد . بدن نحسش را در باب الصغیر دمشق دفن کردند .

***

تولد جرج هربرت

414 سال پیش در چنین روزی در سال 1593 میلادی جرج هربرت شاعر و خطیب مذهبی انگلیسی به دنیا آمد. غالب اشعار او رنگ و بوی عرفانی دارند. پنج آواز عرفانی عنوان مهمترین اثر اوست.

جرج هربرت در یکم مارس 1633 میلادی درگذشت . این جملات از وی نقل شده است:

«سخنان شیرین زحمتی ندارد ولی فواید بسیاری به‌شما می‌رساند.»

«سعی کن درست صحبت کنی و گرنه عاقلانه این است که سکوت کنی.»

***

تولد ابوالحسن صبا

104 سال پیش در چنین روزی در سال 1282 شمسی ، ابوالحسن صبا موسیقیدان ، آهنگساز و نوازنده چیره دست ویولن درمحله ظهیرالاسلام تهران متولد شد .

او از کودکی به موسیقی ایرانی علاقه مند شد. پدرصبا"کمال السلطنه " مردى ادیب، فاضل و آشنا با موسیقی ایرانی بود وعلاقه داشت پسرانش با همه سازها آشنایی یابند و ابوالحسن خردسال مبانی موسیقی ایرانی را نزد ربابه خانم "(ندیمه عمه اش )آموخت . پس از آن نزد پدربا نواختن سه تار آشنا شد و بعدها براى تکمیل آموزش این ساز به محضر"میرزا عبدالله "راه یافت . وى از استادان دیگرمانند : "علینقی وزیرى "،"غلامحسین درویش خان "،"نایب اسدالله "،"حسین خان هنگ آفرین " و "حسین خان اسماعیل زاده " بهره برد.

کارشناسان موسیقی ایرانی معتقدند استاد صبا مجتهدى تمام عیار در عالم موسیقی بود و امثال او در قرن اخیر از انگشتان یک دست تجاوز نمی کند.

علی دهباشی "پژوهشگر موسیقی می گوید : هنرصبا تنها در نواختن ویلن و سه تار نبود، بلکه گذشته از تسلط برهمه ساز-هاى ایرانی ، تربیت شاگردان برجسته ، سبک خاص در نوازندگی و صداى سحرانگیز سازش او را از سایرین متمایز کرده بود. ازجمله فعالیتهاى هنرى صبا، می توان به همکارى وى با انجمن موسیقی ایران اشاره کرد. صبا با همکارى انجمن موسیقی ، قطعه "دیلمان " را ساخت و "جواد معروفی " آنرا براى ارکستر تنظیم کرد و با آواز بنان اجرا شد. او معتقد بود که موسیقی ایرانی ساخته روح ، محیط و عواطف ایرانی است چیزى نیست که دورریخته یا عوض شود بلکه فقط باید براساس پایه هاى صحیح و علمی استوار شود و از تقلیدهاى ناروا مصون بماند.

از آثار همیشه جاودان صبا می توان به ؛ "زنگ شتر"،"بهارمست "، "به زندان "، "زرد ملیجه "، بیاد گذشته "، "درقفس "، "رقص چوبی قاسم آبادى "، "کوهستانی " و چهارمضرابهاى مختلف اشاره کرد.

اغلب شاگردان صبا از هنرمندان برجسته و از استادان به نام کشور هستند که ازآن میان می توان "علی تجویدى "،"حبیبالله بدیعی "،"رحمت الله بدیعی "،"پرویز یاحقی "،"اسدالله ملک "،"فرامرز پایور"،"حسین دهلوى "،"حسین تهرانی "،"مجید وفادار" و "مهدى خالدى " و ... را نام برد.

این موسیقیدان بزرگ با نیما یوشیج و شهریار روابط نزدیک داشت. از میان تمام سازهایی که می نواخت، «سه تار» را برای خلوت تنهایی خود برگزیده بود و عقیده داشت که سه تار بهترین وسیله ای است که نوازنده می نواند با آن احساساتش را بیان کند. صبا را مى توان احیا كننده روش صحیح و قدیمى سه تار نوازى دانست.

ذوق و شیوه پژوهندگی صبا در زمینه جمع آوری و تنظیم موسیقی محلی منحصر بفرد بود. ژاله، دخترش، در این زمینه می گوید:

« یک روز درویشی از کنار منزل ما رد می شد و مشغول نواختن آهنگی بود. پدر را دیدیم که با عجله و با همان لباسِ منزل بیرون رفت و به دنبال درویش دوید تا آن ترانه را ثبت کند و از هر تکه برگه ای که در جیب داشت برای ثبت آن ترانه استفاده کرده بود.»

شادروان ابوالحسن صبا در29 آذرماه 1336 ، در سن پنجاه و پنج سالگی بر اثر بیمارى قلبی بدرود حیات گفت . و با یک تشییع جنازه با شکوه در گورستان ظهیرالدوله تهران به خاک سپرده شد. خانه صبا پس از مرگش، در سال 1353 توسط دانشکده هنرهای زیبای کشور تبدیل به موزه شد و بسیاری از نقاشی ها و آثار تزئینی و سازهایی که ساخته بود در آن نگاهداری می شود.

استاد شهریار، شاعر معاصر برجسته ایرانی، که با ابوالحسن صبا از دوران جوانی صمیمی بود، در زمان مرگ او نیز، بر بالینش حضور داشت. استاد شهریار قطعه زیر را پس از مرگ ابوالحسن صبا سروده است:

چه شرابی به تو دادند که مــــــدهوش شدی؟ *ای صبا با تو چه گفتند که خاموش شدی؟

چه بـلا رفت که خاکســـــتـر خاموش شدی؟* تو که آتشکده عـشـق و مـحـبـت بـــودی

که خـود از رقت آن بـیخود و بـیـهوش شدی *به چه دستی زدی آن ســــاز شبانگاهی را

چه شنفتی که زبان بستی و خود گوش شدی؟ *تو بصد نغمه، زبان بودی و دلها هم گوش

نه گمان دار که رفـتـی و فـرامـــــوش شـدی *خلق را گر چه وفا نیست و لیـکن گل من

تو هم آمـیـخـتـه بـا خـون ســـــیاوش شـدی *تـا ابـد خـاطـر ما خونی و رنگین از تست

***

امضای طرح مارشال

59 سال پیش در چنین روزی در سال 1948 میلادی هری ترومن طرح مارشال را امضا کرد. بر اساس این طرح پس از جنگ جهانی دوم آمریکا به کمک اقتصادی کشور جنگ زده در اروپا شتافت و مبلغ پنج بیلیون دلار را به شانزده کشور اروپایی کمک کرد. البته این اقدام آمریکا در جهت مبارزه با کمونیسم در این کشور صورت گرفت. این طرح ، پیشنهادی بود که در سال 1947 توسط ژنرال جورج مارشال, از مقامات دولت آمریکا, مطرح شد.

***

امضای پیمان ناتو

58 سال پیش در چنین روزی در سال 1949 میلادی ، چهار کشورایالات متحده آمریکا، بریتانیا، فرانسه و کانادا پیمان آتلانتیک شمالی – ناتو - را امضا کردند. این پیمان در سال 1948 میلادی منعقد شد. پیمان آتلانتیک شمالی، ناتو یکی از پیمان ها نظامی است که در حال حاضر تا حدود زیادی جنبه های دیپلماتیک نیز به خود گرفته است. این پیمان پس از جنگ جهانی دوم و در دوران جنگ سرد شکل گرفت. هدف پیمان یاد شده جلوگیری از نفوذ کمونیسم در کشورهای اروپایی بود. ده کشور عضو پیمان آتلانتیک شمالی به همراه کشور کانادا متعهد شدند در صورتیکه یکی از اعضا مورد تجاوز قرارگیرد دیگر اعضا به یاری اش بشتابند. پس از فروپاشی شوروی، دشمن مشترک کشورهای غربی از میان رفت و خطر اضمحلال و انحلال ناتو دوباره مطرح شد لذا این پیمان بر آن شد که بقای خود را در بسط تئوری جنگ و برخورد تمدن ها و گسترش کمربند امنیتی خود به سوی شرق جستجو کند. هنری کیسینجر در این باره گفته است: نه تنها تاریخ به پایان نرسیده است، بلکه ما به دوران پیش از جنگ جهانی اول بازگشته ایم و خطر اتحادهای گروهی از کشورها در اروپا و سایر نقاط، جهان را تهدید می کند و ما (غرب) باید ناتو را به عنوان سازمان وحدت بخش کشورهای غربی حفظ کنیم. دبیر کل ناتو در چهلمین نشست بررسی امنیت جهانی صریحا از گسترش ناتو به مناطق مختلف جهان سخن گفت و خاطر نشان کرد: این پیمان، امنیت را، هر وقت و به هر جا که لازم باشد می برد. وی در همان سخنرانی تاکید کرد این پیمان در نتیجه حضور مستقیم در افغانستان و بالکان و فعالیت غیر مستقیم در عراق، مرزهای توانائی خود را مدت هاست پشت سر نهاده است. ناتو در حال حاضر استراتژی صدور امنیت را از طریق ورود اعضای جدید را دنبال می کند. پس از ورود کشور های لهستان، چچن و مجارستان به این پیمان در حال حاضر هفت کشور دیگر بلوک شرق به عضویت ناتو پذیرفته خواهند شد.

***

استقلال سنگال

47 سال پیش در چنین روزی در سال 1960 میلادی سنگال از کشور فرانسه مستقل شد. به همین مناسبت همه ساله چنین روزی به عنوان روز ملی در این کشور گرامی داشته می شود. جمهوری‌ سنگال‌ با 196 هزار و 190 كیلومتر مربع‌ مساحت‌ در منطقه استوایی آفریقای غربی و در جنوب غربی موریتانی قرار دارد . 192 هزار كیلومتر مربع‌ از این‌ سرزمین‌ را خشكی‌ و 4 هزار و 190 كیلومتر مربع‌ از آن‌ را آب‌ فراگرفته‌ است‌. سنگال كشوری كم ارتفاع و خشك است كه رودهای گامبیا- كاسامانك و سنگال در آن جاری می باشند.

نژاد مردم این کشور سیاه، سفید و دو رگه است و زبان رسمی آنان فرانسه و سنگالی است. اکثر مردم این کشور پیرو دین اسلام و عده قلیلی از آنان نیز مسیحی می باشند. حکومت این کشور جمهوری می باشد. این کشور در سال 1960 پس از استقلال به عضویت سازمان ملل متحد در آمد.

***

ترور مارتین لوتر کینگ

39 سال پیش در چنین روزی در سال 1968 میلادی مارتین لوتر کینگ رهبر سیاهپوستان آمریکایی ترور شد. لوتر کینگ در ایالت جورجیای آمریکلا دیده به جهان گشود.

او فرزند کشیشی سیاهپوست و محبوب بود. و شیوایی کلام و قوه سخنوری رااز پدر به ارث برده بود . معروف است که در پانزده سالگی در مسابقه سخنرانی در محل تحصیل رتبه نخست را به دست می آورد. دقیقا همان روزی که از محل مسابقه سخنرانی باز می گشت ، سفیدی وارد اتوبوس شد و به او امر کرد که از جابرخیزد تا او بنشیند. طبق قانونی که آن زمان وجودداشت ، در اتوبوس ها چهار ردیف جلو مختص سفید ها بود . و اگر جایی برای نشستن نبود ، سیاهان به محض ورود سفیدها باید از جا برمیخاستند تا سفید بنشیند . مارتین چنین نکرد و بحث و جدل بالا گرفت.این اتفاق عاملی شد تا او خود به عینه شلاق نابرابری را به مانند پدربزرگ برده اش بر صورتش لمس کند .

وی در حوزه احیاء حقوق سیاهان رد آمریکا فعالیت های شایان توجهی انجام داد و در این زمینه توانست در سال 1956 دادگاه عالی ایالات متحده آمریکا را وادارد که مقوله تبعیض نژادی را در این کشور کان لم یکن اعلام کند. وی در سال 1963 جنبش عظیمی را راه اندازی کرد و توانست در سال 1964 میلادی جایزه نوبل صلح را از آن خود سازد. لوتر کینگ سرانجام در چنین روزی در سال 1968 به ضرب گلوله یک سفید پوست نژاد پرست از پای در آمد.

این جمله از او نقل شده است :

«اگر قرار بر آن است که مردی رفتگری پیشه کند، باید کوی و برزن را همانطور بروبد که میکلانژ نقاشی می‌کرد و بتهوون موسیقی می‌نواخت، یا شکسپیر شعر می‌سرود. باید آنقدر خوب جارو بزند که همه کرَوبیان و زمینیان را لختی به ستایش بازایستاند، و بگویند اینجا رفتگر بزرگی می‌زیسته که وظیفه‌اش را به کمال انجام داده است»

***

تاسیس حزب اسلامی افغانستان

38 سال پیش در چنین روزی در سال 1348 شمسی ، حزب اسلامی افغانستان تاسیس شد . این حزب در حوزه عملیات جهادی علیه نیروهای اشغالگر شوروی فعالیت شایان توجهی را رقم زد . گلبدین حکمتیار بعدها رهبری این حزب را به عهده گرفت . درواقع حکمتیار همراه با یوسف سرخه و کریم کرینکار حزب اسلامی را بنیاد گذاشت و با این برادران مناسبات خوبی هم احیا کرده بود.

بعدها ، حزب اسلامی مولوی خا لص و حزب اسلامی قاضی وقاد از پیکر حزب اسلامی حکمتیار منشعب شدند .

***

درگذشت گراهام گرین

16 سال پیش درچنین روزی در سال 1991 میلادی ، «گراهام گرین» ازنویسندگان برجسته معاصرانگلستان درگذشت. او دردوران جنگ به عنوان خبرنگارجنگی دربسیاری ازكشورهای جنگ زده خدمت كرد. او درداستانهای خود خشونتهای تاریخ و قربانیان آن را به تصویركشیده است. ازآثارگراهام گرین كه به زبان فارسی ترجمه شده اند« وزارت ترس، سایه گریزان و پایان یك پیوند» را می توان نام برد. « آمریکایی آرام »، « وزارت ترس»، «پایان کار» و « از درمان گذشته » عناوین مهمترین آثار اویند.

***

درگذشت استاد عباس سحاب

7 سال پیش درچنین روزی در سال 1379 شمسی، استاد عباس سحاب پیشكسوت علم نقشه كشی و كارتوگرافی و پدر علم جغرافیای ایران، درتهران بدرود حیات گفت.

استاد عباس سحاب در 3 در 1300 در روستای فم شهر تفرش دیده به جهان گشود.استاد سحاب از چهار سالگی به مکتب مرحوم آخوند ملاحسین شاهمیری رفت. در هفت سالگی برای ادامه تحصیل همراه پدر وارد مدرسه کمالیه تهران شد، زمانی که در مقطع دبیرستان به سر می برد، پدرش اصل کتاب جغرافیایی کار پینتر را از زبان انگلیسی به فارسی ترجمه کرده بود و با توجه به هزینه سنگین ترسیم نقشه های آن نتوانسته بود آن را چاپ کند. از طرفی با توجه به علاقه عباس به بازی با خط و کاغذ، پدر عباس او را به کار نقشه کشی و ترسیم نقشه های جغرافیایی تشویق کرد. در نتیجه در دوره دبیرستان اولین نقشه شهر تهران را با یک شیشه مرکب چین، چند قلم هاشور و یکی دو متر کاغذ کالک بعد از شش ماه به زبان لاتین تهیه کرد. بدین ترتیب در سال 1315 سنگ بنای نخستین موسسه جغرافیایی و کارتوگرافی ایران در بخش خصوصی توسط استاد ابوالقاسم سحاب و فرزندش عباس گذاشته شد.

عباس در رشته هنرهای زیبا تحصیل کرد و برای ترسیم و تهیه نقشه های مناطق ایران وارد بیش از سی هزار روستا و شهر شد. او با ابداع سبکی نوین در کارتوگرافی به عنوان یکی از کارتوگرافان صاحب سبک در دنیا مطرح شد که تمام نقشه های او به نام خودش ثبت شده است. استاد بیش از هفتصد اثر ثبت شده دارد که نقشه ها و اطلس های جغرافیایی گوناگون بیشترین و مهم ترین آثارش هستند. از مهم ترین آثار وی می توان به این موارد اشاره کرد: نقشه های استان ها و مناطق ایران ، نقشه های شهرهای ایران ، نقشه های کشورها ، نقشه های جغرافیایی و وسایل آموزشی . در سال 1334 ه ش وی با همکاری موسسه کلبموس آلمان اولین کره جغرافیایی را به خط فارسی در جهان تولید کرد و علاوه بر آن اولین اطلس آموزشی به نام «نخستین اطلس جغرافیا» در سال 1342 توسط وی تهیه و چاپ شد. آخرین اثراستاد سحاب 60 سال كارتوگرافی ایران و همچنین اطلس14قرن هنراسلامی است كه تاآخرین روزهای حیات آن را دنبال می كرد.

این استاد و دانشمند نامی و پیشکسوت کارتوگرافی ایران در یکشنبه چهاردهم فروردین 1379 ه ش چشم از جهان فروبست.

***

پی نوشت:

1-مستدرک سفینةالبحار :ج4

2-مسار الشیعه

منابع:

مهر

صدا و سیما

روزنامک

ویکی پدیا

هومولونوس

ویکی گفتاورد

همشهری

ایرنا

شبکه نقطه تجاری ایران

مرکز توسعه تجارت کیش

سالنامه موسیقی 1و2

تقویم شیعه