امروزدرتاریخ(11فروردین86)

امروز ، یازدهم فروردین ماه 1386 هجری شمسی ، برابراست با 11 ربیع الاول 1428 هجری قمری و 31 مارس 2007 میلادی . رویدادهای مهمی که در طول تاریخ ، درچنین روزی ، بوقوع پیوسته از این قرارند:

***

توقف پیامبر (ص) در قبا

1426 سال پیش درچنین روزی در سال اول ه.ق ، بنابربرخی از روایات ، حضرت محمد (ص) در مسیر هجرت خویش از مكه به مدینه در مكانی بنام قبا توقف كردند حضرت ختمی مرتبت در مدت اقامتشان در قبا ، برای ادای فریضه نماز ، مسجدی بنا كردند كه مسجد قبا معروف است و اولین مسجد در تاریخ اسلام بشمار می رود حضرت محمد(ص) نخستین سنگ بنای این مسجد را با دستان مبارك خویش بر زمین نهادند و بعد از اتمام بنای آن با یاران خود در آن مكان مقدس نمازگزاردند و این نخستین حضور جمعی مسلمانان در مسجد بشمار می رود رسول گرامی اسلام در ادامه حركت از قبا به طرف مدینه ، درمیان راه نماز جمعه را نیز برپاداشتند و بدین ترتیب اهمیت برگزاری نماز جمعه را برای امت خویش آشكاركردند .

***

تولد ابن مقله از مشاهیر خوزستان

1122 سال پیش در چنین روزی در سال 264 ه.ش ، ابو علی محمد بن علی بن حسین معروف به ابن مقله متولد شد . وی از مشاهیر خوشنویسان –وزرا و ادبا –وی خط کوفی را در غایت زیبایی می نوشته است و ابداع چند خط از جمله محقق و ریحان وثلث و نسخ و توقیع و رقاع و تعلیق رااز او دانسته اند .

.اصلیتی شیرازی داشته و وزارت سه خلیفه عباسی (مقتدر –قادر وراضی )را عهده دار بوده است .به دشمنی مخالفان از وزارت خلع شده ودست و زبانش را بریده اند و درزندان مقتولش کردند .وی در سال 328 یا 330 هجری قمری درگذشت.

***

زادروز رنه دكارت

415 سال پیش در چنین روزی در سال 1592 میلادی ، رنه دکارت فیلسوف و ریاضیدان و فیزیكدان فرانسوی به دنیا آمد. دكارت استاد ریاضیات بود و اعتقاد داشت كه ریاضی نمونه كامل علم است و قصد داشت روشهای ریاضی را درهمه رشته های علوم انسانی به كارگیرد. دكارت به فلسفه و فیزیك نیزعلاقه داشت و درباره پدیده انكسارنورو قانون ارتباط زوایای تابش و بازتابش تحقیقات جامع و ارزشمندی انجام داد.

بزرگترین كار او نوشتن «فرمول جامعه» است كه به قوت خود باقی است. وی بود كه گفت: چون فكر می كنم؛ زنده هستم. به عبارت دیگر كسی كه قادر به فكر كردن است، گرچه فلج و زمین گیر و پیر باشد، زنده است و كارایی دارد. بر این بیان دكارت تاكنون تعبیر و تفسیر های متعدد نوشته اند.

”. از مهمترین آثاراو می توان به گفتار در روش، اصول فلسفه ، و انفعالات نفسانی اشاره کرد .دکارت فیلسوفی بود که خود از زبان فنى و تخصصى فلسفه بیزار بود و ادعا مى‏کرد که فلسفه‏اش براى هر فرد داراى درک خوب قابل فهم است . مهمترین اثر فلسفى دکارت اصول فلسفه است . بیشتر مطالب این کتاب درباره امورى همچون قوانین حرکت، منشا و ماهیت منظومه شمسى است که ما آنها را امروزه از مسائل علوم طبیعى به شمار مى‏آوریم . دکارت در روزگار خویش به حامى علم مکانیک آوازه فراوان داشت لذا وی فقط به نظریه معرفت‏یا متافیزیک دلبستگى نداشت . فلسفه دکارت ثنویت روح و ماده را که به صورت فلسفى خود با افلاطون آغاز شده بود و فلسفه مسیحى بیشتر به دلایل دینى آن را پرورانده بود به حد کمال رساند. وی در کتاب «تاملات در فلسفه اولى‏» عنوان می کند که از دیدگاه او، صفت ذاتى نفس «فکر» و «صفت ذاتى جسم‏» امتداد است. بنابراین او قلمروهاى فکر و امتداد را کاملا مختلف مى‏داند.

***

زلزله در ارمنستان

359 سال پیش در چنین روزی در سال 1648 میلادی ، زمین لرزه ویرانگری در منطقه وان در هایوتس دزور روی داد.

در سوی شمال رودخانه هوشاپ منطقه پرجمعیت وان تقریباً به تمامی ویران شد. صومعه ها و دیرهای ارمنی سرخووانک، نورا گیوت، برداک، کرنکووانک، کندنانیتس، کوروباش، واراگاوانک، سوسانس، سالناپاتی وانک، آرد جاکووانک و آلرووانکر یا ویران شدند و یا چنان آسیب دیدند که برخی از آنها پس از زمین لرزه متروک رها شدند. به شهر وان نیز آسیب رسید. باروی دژ پایینی شهر از تاور یزو- دارگالی تا خانی- بورتس به همراه خانه های بسیار و شماری از کلیساهای شهر فرو ریخت. لرزه سبب خشکیدن دوازده چشمه آب در آوانتس، نزدیک وان، شد و در نورا گیوت زمین لغزه ای به راه انداخت که این روستا و صومعه همسایه آن را از جای خود فرا برد و ویران کرد. آسیب ها در سوی جنوب رودخانه هوشاپ در دره کم جمعیت تر هایوتس دزور به همان اندازه سنگین ولی گسترده تر بود. همه صومعه ها و نیز دیر خگاوانک ویران شد. در آب غنر- لیارن، نزدیک هوگئاتس وانک، زمین لغزه ها رودخانه را سد کرد و سبب متروک رها شدن شماری از آسیاب ها شد. در این منطقه سنگریزش ها نیز سبب کشته شدن شماری از مردم شد. در هرمرو گیوت زمین دستخوش دگر ریختی شد و فروریزش کرد و در برخی جاها آبگیرهایی پدید آورد، در حالیکه در اغنا برد و پاغاخ پایین چشمه ها خشکید و سبب متروک رها شدن شش آسیاب و نقل مکان اهالی به کاسریک شد. لرزه در تبریز و ارمنستان به شدت حس شد. پسلرزه ها به مدت حدود سه ماه دنباله داشت.

***

تولد آرتور گریفیت ، راز مبارزان استقلال ایرلند

333 سال پیش در چنین روزی در سال 1872 میلادی ، آرتور گریفیت از رهبران انقلاب استقلال ایرلند و بنیاد گذار اصلی شین فین در دوبلین به دنیا آمد.

وی چاپخانه دار بود كه روزنامه نگار شد و چند روزنامه رادیكال و مبارز را سردبیری كرد. گریفیت پس از یك رشته مطالعات عمیق در تاریخ و فرهنگ و منش ایرلندیها كه خود از میان آنان برخاسته بود عزم خویش را برای كسب استقلال وطنش از انگلستان جزم كرد و ضمن تشكیل یك حزب، احزاب ، جنبش ها و افراد دیگر را كه دارای چنین خواستی بود گرد هم جمع كرد و بنای مبارزه گذارد. وی در آغاز كار مخالف انقلاب مسلحانه و جنگ و ستیز با انگلستان بود و باور داشت كه از راه انتخابات و طرق دمكراتیك می شود به هدف رسید ولی بعدا تغییر عقیده داد و با جنگ و اقدام مسلحانه موافقت كرد و دست به اسلحه برد. وی در جنگ دو ساله ای در سال 1919 بر ضد انگلستان آغاز شد فعالانه شركت جست و بر اثر همین فشار بود كه پارلمان انگلستان در 31 مارس 1920 با حكومت داخلی ایرلندی ها (هم رول) موافقت كرد كه نخستین گام استقلال كامل ایرلند بشمار می رود. گریفیت با ادامه الحاق آلستر( ایرلند شمالی) با انگلستان مخالف بود و آن را مسئله ای می دانست كه برای همیشه گریبانگیر ایرلندیها خواهد بود. دهها سال پس از درگذشت گریفیت كه در 1922 صورت گرفت این مسئله هنوز حل نشده است.

***

تولد ادوارد فیتزجرالد مترجم بنام رباعیات خیام نیشابوری

198 سال پیش در چنین روزی در سال 1809 میلادی ، ادوارد فیتز جرالد شاعر، نویسنده، و متفكر انگلیسی و مترجم رباعیات عمر خیام نیشابوری در منطقه سافولك انگلستان دیده به جهان گشود.

ترجمه رباعیات خیام از فارسی به انگلیسی از مهمترین كارهای ادبی قرن 19 بشمار می رود. وی كه 74 سال عمر كرد آثار دیگری هم دارد ولی شهرت او به خاطر ترجمه رباعیات خیام است كه در ذهن خوانندگان غربی آنها موثر واقع شده است. ترجمه رباعیات خیام هنور تجدید چاپ می شود.

استاد «حسن شهباز» می نویسد که «فیتزجرالد» در سال‌هایی که در «کمبریج» درس می‌خواند، با دوستی آشنا شده بود به نام «ادوارد کاول»، که به ادب و فلسفه‌ی شرق دلبستگی بی‌حدی داشت و از این‌رو، از سال‌های جوانی به آموختن زبان فارسی پرداخته بود. دوستی «فیتز جرالد» با این شخص، سبب شد که او نیز به ادبیات مشرق زمین علاقمند شده و از جمله زبان فارسی را بیاموزد.

داستان از این قرار بوده که «ادوارد کاول» که به غزلیات حافظ سخت دلبسته بوده، در دوران اقامتش در «کلکته» به نسخه‌ای از رباعیات «خیام» دست می‌یابد و چون اندیشه‌ی «خیام» و اشعار او را به تمایلات «فیتزجرالد» نزدیک می‌بیند، آن را برای او می‌فرستد. آن‌طور که «فیتزجرالد آن را دریافت داشت و دیگر از آن جدا نشد.». ترجمه‌ی ترانه‌های «خیام» تمام ذهن و فکر او را مشغول ساخته بود.

فیتزچرالد پیش از آن نیز به ترجمه‌ی آثار «عبدالرحمان جامی» پرداخته بود. اما در ترجمه‌ی اشعار «خیام» دقت و وسواسی عجیب داشت. می‌خواست که اصالت کلام و اندیشه‌های او، در ترجمه حفظ شود.

در تابستان 1858، بود که نسخه‌ی خطی ترجمه‌ی اشعار «خیام» را برای چاپ به دوستش «کواریچ» سپرد. کتاب در دویست نسخه و به بهای پنج شلینگ به بازار آمد. اما از این مجموعه، استقبالی نشد و کتاب‌ها روی دست فروشنده ماند، طوری‌که آن را به حراج گذاشت. هر نسخه به بهای یک پنی.

از میان افرادی که که این کتاب را با قیمت ناچیزی در حراج خریدند، ادیبان و دانشوران سرشناس نیز بودند که به اهمیت این اشعار پی‌بردند و همه بر این باور بودند که این چهار پاره‌ها، شباهتی با شیوه‌ی تفکر و شعر انگلیسی ندارد. هر کدام از رباعی‌ها در نوع خود، شاهکاری بود بی‌نظیر.

دومین چاپ، ده سال بعد صورت گرفت. این بار محبوبیت بیش از حد اشعار «خیام» که توسط «فیتزجرالد» به زبان انگلیسی ترجمه شده بود، مکتب «خیام» را به‌وجود آورد و دوستدارانش کلام او را از زبان «فیتزجرالد» از بر می‌خواندند. شهرت «خیام» به دیگر کشورها نیز رسید و جهانی شد و اشعارش به بیشتر زبانها ترجمه گردید.

استاد «حسن شهباز» می‌نویسد:«... شاید بعد از کتاب مقدس، هیچ کتابی در جهان به اندازه‌ی رباعیات «عمر خیام» نیشابوری انظار جهانیان را به خود مشغول نکرده‌است.

***

تولد نیکلای گوگول

198 سال پیش در چنین روزی در سال 1809 میلادی ، "نیکلای واسیلیوویچ - گوگول "نویسنده نامدار روسیه در" سوروت شینزی "از توابع" اوکرائین "قدم به عرصه وجود گذاشت .

وی در سال 1852 میلادی دیده از جهان فرو بست . پدرش یکی از ثروتمندان شهر بود و او را در مدارس بزرگان به تحصیل گمارد . او ابتدا به نقاشی علاقه داشت و پس از آن به ادبیات روی آورد . نخستین اثر وی «شب نشینی های مزرعه » نام دارد . «بازرس کل» ، «افسانه ها» ، «راهزنان » و« عروسی » از جمله آثار مشهور این نویسنده روس است . نمایشنامه «بازرس کل » او انتقادات گسترده ای را برای او به دنبال داشت . گوگول به همین خاطر مدت دوازده سال در تبعید به سر برد .

***

تولد آقا بزرگ تهرانی

134 سال پیش درچنین روزی در سال 1293 هجری قمری ، درچنین شیخ آقا بزرگ تهرانی فقیه و كتابشناس شیعی در تهران متولد شد. آقا بزرگ تهرانی شاگرد حاجی نوری بوده است وی همه زندگی خویش را به پژوهش های ارزنده اختصاص داد . آیت الله تهرانی پس از كسب درجه اجتهاد در كاظمین به تحقیق و تتبع مشغول شد تابزرگترین دایره المعارف كتابشناسی شیعه را تدوین كند ایشان برای انجام دادن این مهم با كارشكنی های رژیم عراق روبرو بود اما با تمام تلاش این كار بزرگ را ادامه داد و سرانجام دایره المعارف الزریعه الی تصانیف الشیعه را دربیست و شش جلد چاپ و منتشر كرد دیگر اثر مهم شیخ آقا بزرگ تهرانی طبقات اعلام الشیعه نام دارد .

***

تولد اکتاویو پاز شاعر، نویسنده و دیپلمات مکزیکی

93 سال پیش در چنین روزی در سال 1914 میلادی ، اکتاویو پازدر مکزیکوسیتی متولد شد. وی شاعر، نویسنده و دیپلمات مکزیکی و برنده جایزه نوبل ادبیات در سال 1990 بود.

آزادی خواهی و نوجویی میراثی بود که جدای از خاک،از خون نیز به او رسیده بود.فضای خانواده،مطالعات گسترده،تلخی سال های تبعید و جو حاکم بر زمانه،زمینه ساز آغاز فعالیت های او در نوجوانی شد.

او در سال 1998 در زادگاهش چشم از جهان فرو بست.پاز در "چنگ و کمان" نوشت : خود بودن یعنی خود را محکوم به قطع عضو کردن.چرا که انسان همیشه در آرزوی کسی جز خود است...و خود چنین بود.

***

قانون اصلاح تقویم

82 سال پیش در چنین روزی در سال 1304هجری شمسی ، قانون اصلاح تقویم از تصویب نمایندگان مجلس شورای ملی گذشت .

به موجب این قانون اداره های دولتی و موسسات اقتصادی تجارو كسبه موظف شدند كه اسامی ماههای شمسی را به كاربرند. ماههای شمسی ازفروردین ماه آغازو به اسفند ختم می شود. و شش ماه نخستین تقویم شمسی 31 روز5 ماه بعدی 30 روز و آخرین ماه یعنی اسفندماه 29 روز است. هر4 سال یكباردرسال كبیسه اسفندماه نیز30روز می شود.

پیشتر در تواریخ مستفاد ایرانی تاریخ های قمری مورد استفاده قرار می گرفت . بعدها یعنی در سال 1354 ه ش مجلسین شورای ملی و سنا در اجلاسی مشترک بر تغییر مبدا تاریخ هجری قمری به شاهنشاهی تاکید کردند و مردم و دولت نیز موظف شدند از این پس تاریخ شاهنشاهی را به جای تاریخ هجری به کار برند .آنان در این اجلاس تصمیم گرفتند تاجگذاری کوروش در سال 599 پیش از میلاد را به عنوان مبدا سال خورشیدی و سر آغاز تاریخ سیاسی و اجتماعی ایران قرار دهند . به همین مناسبت اول فروردین سال 1355 ه ش آغاز سال 2535 شاهنشاهی اعلام شده بود . این عمل رژیم پهلوی که در واقع نوعی دهن کجی به اعتقادات دینی و شیعی مردم ایران به شمار می رفت ، در واقع طریقی بود برای اسلام زدایی از کشور ایران و روشی در جهت گستردن روش های شاهانه در کشوراسلامی ایران . به همین منظور حضرت امام خمینی (ره) با درک سریع شرایط و اوضاع در پیام عید فطر سال 1355 به کارگیری این تاریخ را حرام دانستند و تصریح کردند : « کارشناسانی که می خواهند مخازن ما را به غارت ببرند برای تضعیف اسلام و محو اسم آن نغمه شوم تغییر مبدا تاریخ را ساز کردند . این تغییر از جنایات بزرگی است که در این عصر به دست این دودمان کثیف واقع شد . بر عموم ملت است که با استعمال این تاریخ جنایتکار مخالفت کنند و چون این تغییر هتک اسلام و مقدمه محو اسم آن است خدای نخواسته استعمال آن بر عموم حرام و پشتیبانی از ستمکار و ظالم و مخالفت با اسلام عدالتخواه است ....» .

تقویم هجری شمسی یا تقویم جلالی را عمربن خیام نیشابوری ابداع کرده بود . ابوالفتح الدین عمر بن ابراهیم نیشابوری مشهور به خیام از برجسته ترین حکما و ریاضی دانان جهان اسلام در رشته های ریاضیات و نجوم تبحر خاصی داشت و در این حوزه شیوه های خاصی را در حل مسایل مختلف ابداع کرد .

***

درگذشت آیت الله سید حسن صدر

73 سال پیش درچنین روزی در سال 1354 ه.ق ، آیت الله سید حسن صدر از علمای برجسته مسلمان دارفانی را وداع گفت آیت الله صدر مشهور به صدرالدین در فقه و اصول ،كلام ،حكمت ،رجال ،و حدیث ،دانش و تبحری در خور توجه داشت .از آثار تالیفی ایشان كتابهای تاسیس الشیعه ،شامل رجال اسلام و شخصیتهای علمی جهان تشیع و حدایق الاصول را می توان نام برد.

***

منابع :

1- مهر

2- روزنامک

3- صداوسیما

4- آریا موزیک

5- ویکی پدیا

6- سایت در سایه روشن کلام

7- پایگاه اطلاع رسانی پژوهشکده بین المللی زلزله

8- ایران نگار

9- سالنامه موسیقی ایران :ج 1و2

10- سایت بنیاد آینده نگری ایران

11- سایت حوزه