چگونه متوجه شویم وسواس فکری داریم؟

 
وسواس فکری چیست و روش های مقابله با آن را ذکر نمایید.

برخی از علائم وسواس عبارتند از: فکر، دائم به این مشغول است که اصول چه بود؟ فهرست چه بود؟ ترتیب انجام کارها کدام بود؟ و ... آن قدر در این گونه افکار غرق می شود و تکرار می کند که نکته ی اساسی فعالیت فراموش می شود.

آن قدر کمال طلب است، آن قدر معیارهای بالا برای انجام کارها دارد که نمی تواند کارهایش را انجام دهد. چون مطابق معیارش نیست، نمی تواند انجام دهد.

به خاطر همین افکار و کمال طلبی و رسیدن به این افکار و کارهای معمولی، تفریح و ارتباط با بقیه را کنار می گذارد. بدون آنکه در درآمد او تأثیری بگذارد.

درباره ی اصول فکری خود بسیار جدی، وظیفه شناس، دقیق و انعطاف ناپذیر است.

خوشبختانه وسواس به دارو درمانی پاسخ خوبی می دهد و خوب درمان می شود. کافیست به پزشک مراجعه شود.

پرسش: چگونه می توان فهمید که شخصی وسواس فکری دارد یا خیر؟

افکار وسواسی افکار و تصوراتی تکرار شونده و سمج هستند که معمولا فرد از حضور آن ها در اذیت است و احساس میکند قادر نیست بر آنها غلبه کند و در صورت ترک آنها دچار اضطراب خواهد شد. در واقع به نوعی، احساس اجبار در رسیدگی به آنها احساس میشود و در مواقع اضطراب و تنش نیز تشدید می شود. در این وسواس فکری معمولا فرد قادر به نتیجه گیری نیز نیست و همواره در تردید و شک باقی می ماند. مانند شمارش ذهنی اعداد، دعا خواندن یا تکرار ذهنی کلمات و عبارات معین، تجسم تصاویر دیداری معین و مطالب ذهنی.


اگر دارای این حالات هستید درگیر وسواس فکری بوده و باید با کمک مشاور آن را برطرف نمایید و یا اگر دارای علائمی مشابه و اذیت کننده هستید با ما در میان بگذارید تا شما را در تشخیص روش های کاربردی برای رفع آن کمک کنیم . 

پرسش: من وسواس فکری دارم می خواستم بدانم چند درصد احتمال دارد از طریق ژن این بیماری  به فرزندم منتقل شود؟

در ابتلا به وسواس ژنتیک، شخصیت فرد، استرس و یادگیری همگی دخیل هستند و البته افراد مبتلا معمولا در خانواده درجه یک و دوی خود چنین افرادی را دارند. اما باید در نظر داشته باشید که در بسیاری از اوقات آنچه موجب بروز و ظهور ژن می شود محیط نامناسب و استرس زا و یا الگوهای غلط محیطی هستند. لذا اگر شما وسواس خود را درمان کنید تا مدل یادگیری برای فرزندتان نباشید احتمال ابتلا کاهش می یابد همچنین هرچه فرزندتان در محیطی با آرامش بیشتر زندگی کند و هر چه مهارت های مقابله با اضطراب را در او بیشتر تقویت کنید باز احتمال ابتلا را کاهش داده اید. لذا به جای دلواپسی و دلهره برای انتقال ژن سعی کنید به درمان خود بپردازید و خانه را پر از آرامش کنید و فرزندتان را قوی و با مهارت تربیت کنید. 

پرسش: من دچار بیماری وسواس فكری شده ام از چه دارویی استفاده كنم؟ چه راه حل هایی انجام دهم تا خوب شوم؟ اكثر مواقع افكار مزاحم و آزار دهنده به طرفم می آید. لطفا راهنماییم كنید.

درمان وسواس فکری به  دو روش دارو درمانی و رفتار درمانی امکان پذیر است. در موارد زیادی تمرین های رفتاری قادر است افکار وسواسی را به مرور خاموش نموده و شخص را به حالت عادی برگرداند.

 اما در برخی موارد دارو درمانی ضرورت داشته و درمان بدون دارو درمانی ناقص و بی نتیجه است. لذا در صورتی که تمرین های رفتاری نتیجه ای در بر نداشته باشد توصیه به دارو درمانی داریم. دارو درمانی باید توسط متخصص اعصاب و روان یا روان پزشکان انجام شود و همکاران روان شناس مجوزی برای تجویز دارو ندارند.

البته بهتر بود در مورد افکار وسوای خود توضیحات بیشتری می دادید اما توجه داشته باشید مهم ترین راهکار برای مقابله با افکار وسواسی روش توقف فکر است.

اساس این روش اینست که زمانی که افکار منفی تکرار شونده، غیر ضروری را تجربه می کنید آگاهانه به آنها فرمان "ایست" دهید و بعد از آن افکار منفی را با یک چیز مثبت تر و واقعی تر جایگزین کنید.

در گام اول کرونومتر یا ساعت زنگ دار را برای سه دقیقه تنظیم کنید. در حالت آرامش و سکوت  چشم های خود را بسته و به افکار استرس آمیز فکر کنید. زمانیکه صدای زنگ را شنیدید، با صدای بلند بگوید”ایست” شما همچنین می توانید با یک سری اعمال افکارتان را با تمرکز کردن بر روی چیزی دیگر منحرف کنید.

 به عنوان مثال  پارچه ای را بدور مچ دستتان بسته و در هنگام “ایست” گفتن آن قسمت از مچ دستتان را با دهان بگیرید تا زمانیکه کمی احساس درد کنید، یا می توانید از خودتان نیشگون بگیرید. "ین تمرین ده روز ادامه یابد"

در گام دوم در حالیکه افکار ناخواسته را به ذهنتان وارد می کنید با صدای بلند می گویید “ایست” و سپس از روش های انحراف فکر استفاده می کنید.

به جای افکار وسواسی ازجملات مثبت و یا تصوراتی که برای وضعیتی که در آن هستید مناسب است، استفاده کنید. و یا موقعیت یا فعالیت خود را تغییر دهید تا از موقعیت منفی خارج شوید . "این تمرین ده روز ادامه یابد"

زمانیکه شما در چندین مورد موفق شدید با فریاد زدن فرمان “ایست” افکار منفی را متوقف کنید، این بار جهت توقف فکر با صدای عادی فرمان “ایست” می دهید. بعد از اینکه موفق شدید افکار را با استفاده از بیان عادی متوقف کنید، توقف فکر را با استفاده از بیان آرام(نجوا کردن) “ایست” ممکن می سازید.

 زمانیکه نجوا کردن برای توقف افکار استرس آمیزتان کافی بود دیگر از یک فرمان آوایی استفاده نمی کنید. بلکه به گونه ای فرض می کنید که فریاد “ایست” را درون ذهنتان می شنوید و به دنبال آن جایگزین های مثبت که در بالا ذکر شد به کار می برید . این تمرین تا زمانی که گرفتار و درگیر افکار وسواسی هستید ادامه یابد. 

---

مشاور: کهتری 
منبع: پرسش و پاسخ های عمومی مرکز مشاوره