مصاحبه با خانم دكتر طاهره كاغذ چی از چهره های ماندگار سال 1381
یكی از چهره های ماندگار سال 1381 است . سال گذشته نیز همسرش دكتر مرتضی سهرابی به عنوان چهره ماندگار معرفی شد . وی استاد نمونه كشور در سال 1372 و بهترین مولف و مترجم زن در كشور در سال 1373 است . از دیگر فعالیت های او می توان به این موارد اشاره كرد:
معاونت پژوهشی دانشكده ، عضویت هیئت ممیزه دانشكده ، سرپرست گروه ، عضویت شورای عالی برنامه ریزی وزارت علوم تحقیقات و فناوری ، عضویت فرهنگستان علوم ( دوسال رئیس شاخه مهندسی ) ، كمك در راه اندازی آزمایشگاه های دانشكده مهندسی شیمی به خصوص آزمایشگاه عملیات واحد ، راه اندازی گروه صنایع غذایی دانشكده مهندسی شیمی در سال 1363 ، همكاری با مجلات علمی خارجی و داخلی ( بیش از 50 عنوان مقاله علمی از او در نشریات بین المللی به چاپ رسیده است ) و شركت د ركنفرانس های علمی خارجی همراه با ارائه مقاله و آشنایی نزدیك از وضعیت علمی كشورهای مختلف .
دكتر طاهره كاغذچی از معدود چهره های زنی بودكه در میان چهره های ماندگار مورد تجلیل قرارگرفت . خودش در باره علت تعداد اندك چهره های علمی زن می گوید : زمانیكه دانشجو بودم ، فقط یكی دو دختر در رشته های مهندسی دانشجو بودند و بعد با شعف خاصی ادامه می دهد اما هم اكنون 60 درصد دانشجویان من در كلاس ها و دانشكده های مختلف دختران هستند وی معتقد است كه عرصه های علمی و تحقیقاتی آینده متعلق به زنان است و نسلی كه در آینده اداره امور را به دست می گیرند، تربیت یافته مادرانی محقق و پژوهشگر خواهند بود . آینده بسیار روشن است .
-خانم كاغذچی كمی در باره خودتان بگویید
متولد 1325 در تهران هستم . تحصیلات متوسطه را در دبیرستان هدف ( شماره 2 ) دختران تهران و دوره های لیسانس و فوق لیسانس را طی سال های 43تا 47 در دانشكده فنی دانشگاه تهران در رشته مهندسی شیمی گذراندم . ( فوق لیسانس پیوسته چهار ساله ) با یكی از همكلاسی هایم ازدواج كردم و به اتفاق، برای ادامه تحصیل عازم انگلستان شدیم . در دی ماه 1351 با درجه دكترا به ایران برگشتیم و من در دانشگاه پلی تكنیك تهران با درجه استادیاری شروع به كار كردم . فاصله بین دفاع از رساله دكترا و شروع به كارم در دانشگاه حدود ده پانزده روز بود و از آن زمان آموزش و تحقیق ، جزئی از زندگی من شد و چون همسرم همكارم بود ، كمكم می كرد كه در زندگی با مشكل روبه رو نشوم . دو فرزند دارم ؛ مریم ،فارغ التحصیل مقطع كارشناسی ارشد مهندسی عمران ومنیژه، دانشجوی مهندسی معماری دانشگاه تهران است .در مورد فعالیت های فعلی تان در رشته مهندسی شیمی توضیح دهید:
عمده فعالیت من در حال حاضر سرپرستی و هدایت رساله های دكترا و یا پروژه های كارشناسی ارشد است چون ا زكارهای تحقیقاتی بیش از هر چیز لذت می برم . من به كارهای علمی عشق می ورزم .میتوان گفت ؛ زمانی كه علم شیمی وارد صنعت می شود و تبدیل به فرآیندی می گردد به آن مهندسی شیمی می گویند . درواقع كاربرد علم شیمی در صنعت است .خوشبختانه فارغ التحصیلان رشته مهندسی شیمی وضعیت بسیار خوبی در دنیا دارند. بدون این كه از آن ها درس اضافی خواسته شود و یا مجبور به گذراندن دوره خاصی باشند . بلافاصله وارد صنعت و بازار كار، با فعالیت های دانشگاهی می شوند و ادامه تحصیل می دهند . فارغ التحصیلان این رشته می توانند چرخ های صنعت كشور را به حركت در آورند. دانشجویان ما به راحتی در بهترین دانشگاههای دنیا پذیرفته می شوند . در دانشگاه های كانادا دانشجویان ایرانی به خوبی می درخشند واین مسئله ، جای خوشحالی دارد . اما متاسفانه تعدادی از آن ها شیفته محیط های خارج می شوند واین به فرار مغزها می انجامد كه امیدوارم به زودی جلوی این پدیده گرفته شود . علاوه بر این كه دانشجویان ما خیلی با استعداد هستند هیئت علمی دانشگاه نیز تمام تلاشش این است كه آنها را به روز تربیت كند واز همه جالب تر این كه درسال های اخیر تعداد دانشجویان دختر به طرز چشمگیری زیاد شده است . سالی كه در دانشگاه شروع به كار كردم فقط یك دانشجوی دختر در كنار 25 دانشجوی پسر داشتم و بسیاری از هم كلاس هایم را فقط پسرها تشكیل می دادند . اكثر كلاس های دانشكده نفت اهواز ، دانشگاه شهید باهنر كرمان و دوره كارشناسی و كارشناسی ارشد دانشكده فنی دانشگاه تهران دانشجویان پسر بودند . اما در حال حاضر شاهد حضور 60 درصدی دانشجویان دختر هستیم و این خیلی جالب است كه دختران ما به تحصیل روی آورده اند.این پدیده در آینده تاثیر اساسی در طرز فكر جامعه خواهد داشت . نسل آینده توسط این خانم ها تربیت می شوند واین نقش بسیار موثری دركل جامعه خواهد داشت كه امیدوارم تمام ابعاد آن مثبت باشد .
علت علاقه شما به این رشته چه بود؟
این رشته همیشه آرزوی من بود و اولین انتخاب من قرار گرفت .فكر می كردم اكثر تحولات ، در مسائل روزمره فعل و انفعالات شیمیایی است و شیمی نقش بسیار موثری در زندگی بشر دارد .هنوز هم همین فكر را دارم . مهندسی شیمی ابعاد بسیار گسترده ای دارد .حتی می توان گفت در محیط زیست ، صنعت ، غذا ، مسائل پالایش ، گاز و... به ویژه در كشور ما كه كشور نفت خیز است اهمیت فراوانی دارد . مهندسی شیمی علم ملموسی است كه آن را به چشم می بینیم و در زندگی كاملاٌ حس می كنیم .شما امسال به عنوان یكی از چهره های ماندگار معرفی شده اید به نظر شما ماندگار كیست وماندگاری را در چه می دانید ؟
چهره های ماندگار چهره هایی هستند كه از قبل در دل افراد جای خود را باز كرده باشند . البته خود را عرض نمی كنم ، قضاوتی است كه درمورد دیگران دارم. و به بیان دیگر اثر، ووجود آن ها در محیط اطراف ودرمیان همكاران و دانشجویان مشخص است . چهره های ماندگار به كارشان عشق ورزیده وخود را وقف كارشان كرده اند . فردی ماندگار است كه خلا او كاملاٌ درمحیط احساس می شود و بودنش به محیط رونق می بخشد . خستگی ناپذیر است و با لذت هدفش را دنبال می كند .در مورد بهترین فعالیتی كه تاكنون داشته اید توضیح دهید و این كه آیا بعد از این همه سال از كار كردن خسته نشده اید ؟
كار كردن با دانشجویان برای من بسیار لذتبخش است و احساس می كنم بهترین فعالیتم هدایت رساله ها و كارهای تحقیقاتی دانشجویان است . به علاوه گروه كوچكی از دانشجویان دوره دكترا و كارشناسی ارشد هم تشكیل داده ایم كه از كنار آن ها بودن و بحث و گفت گوهای علمی با آن ها لذت می برم . علت خسته نشدنم را نیز كار با جوانان می دانم كه نشاط و روحیه خوبی به من می بخشد . از كار ترجمه در رشته مورد علاقه ام نیز لذت می برم و كتاب های عملیات انتقال جرم، از جمله فعالیت هایم در این زمینه است . البته انتقال جرم را به همراه دكتر مرتضی سهرابی ترجمه كرده ام .از مشكلات تحقیق و پژوهش در كشور بگویید.
مشكلات تحقیق و پژوهش در كشور ما بسیار زیاد است ودر این مقوله نمی گنجد . توزیع بودجه تحقیقاتی و رقم آن در مقایسه با كشورهایی كه كار تحقیقاتی انجام می دهند در كشور ما بسیار پایین است . برای هدایت پروژه های فوق لیسانس 150 تا 200 هزار تومان بودجه می گذارند كه ظاهراٌ قرار است آن را هم حذف كنند و تحقیق در رشته ما عملی و كاربردی است و نیاز به پول و وسایل دارد . برای این كه تحقیق از حالت تئوری به عملی در آید هزینه بسیار صرف می شود و ....در مجموع مشكلات مالی و اداری درتمامی ابعاد در ایران پیچیده است . واین مسئله باعث عدم پیشرفت د ركارها ( تحقیقات و .. ) می شود .
حضور زنان را در عرصه تحقیق و پژوهش چگونه می بینید ؟
از لحاظ كمی و كیفی بسیار خوب است .در حال حاضر بین محققان مرد و زن تفاوتی نیست . هر دوگروه افرادی باهوش و با استعداد بوده اند كه به دانشگاه راه پیدا كرده اند . تعداد زنان در عرصه های تحقیقاتی رو به افزایش است و آنان احساس مسئولیت بیش تری دارند . به جز معدودی كه به خاطر ازدواج ،بچه داری و ... مشكل پیدا می كنند .- خانواده چه نقشی در احیاء و ترویج فرهنگ پژوهش در جامعه میتواند ایفا كند ؟
پایه های اصلی پژوهش در خانواده ، بنا می شود؛ این كه دربین اعضای یك خانواده از همان ابتدا روحیه تحقیق به وجود آید وهمه امكانات، در اختیار بچه ها قرار گیرد ؛ خیلی موثر است.والدین باید در تقویت این روحیه بكوشند .به اعتقاد من باید نگرش جدیدی در دوره های مختلف آموزشی به وجود آید و از همان دوره ابتدایی آموزش و تحقیق جزو دروس قرار گیرد .روند آموزش در كشور ما به گونه ای است كه به تدریج در حال از بین بردن استعدادها هستیم واین شرایط افسردگی جوانان را به دنبال خواهد داشت . كلاسهای تكراری و خسته كننده ، حفظیات ، كنكورهای تكراری ، تست ها و ... همه از شرایط نامناسب آموزش در كشور است .
