قرآن کریم مرتبط با مسائل زمان نزول است و برای آینده و قرن های مختلف و مدرن برنامه ای ندارد؟

 
قرآن کریم مرتبط با مسائل زمان نزول است و برای آینده و قرن های مختلف و مدرن برنامه ای ندارد؟

دلیل‌های زیادی را می‌توان آورد كه قرآن  جاودانه و برای تمام زمان‌ها بوده و مخصوص یك زمان نمی‌باشد:

1ـ خطابات عام قرآن
 بسیاری از آیات قرآن خطاب‌هایی دارد كه برای تمام مردم و هر مكلفی می‌باشد. مانند : « ای كسانی كه ایمان آورده‌اید»[1] و « ای مردم»[2] و « ای انسان»[3] و «ای بنی آدم».[4]

2ـ طرز بیان قصه‌های قرآن
 در قرآن داستان‌های فراوانی از پیامبران و امت‌های گذشته ذكر شده، ولی چون هدف قرآن هدایت انسان هاست، این داستان‌ها را به طور كامل و مرتب بیان نكرده و آنچه را برای هدایت مفید بوده، آورده است تا بندگان از آن جریانات پند گیرند. بنابراین نمی‌شود گفت این جریانات برای گذشته بوده و ربطی به آینده ندارد، پندگیری از یك جریان برای همیشه است.

3ـ آیات مربوط به جاودانه بودن قرآن
 قرآن كتابی جهان شمول است و اختصاصی به زمان، مكان، نژاد، آداب و سنن خاص ندارد؛ زیرا قرآن خود را چنین معرفی می‌نماید: « قرآن جز یك پند برای عالمیان نیست.»[5]؛ «بیم دهنده تمام انسان‌ها است.»[6] لازمة این كلیّت و دوام و نیز نیازمندی همیشگی بشر به آن، این است كه هیچ گاه گرد كهنگی بر آن ننشیند و همیشه تازه باشد.

4 - روایات
 از روایات استفاده می‌شود، محتوای قرآن كریم به گونه‌ای تنظیم شده تا همانند سفره‌ای همگان در هر عصری بر سر آن بنشینند، و از نعمت‌های معرفتی آن استفاده برند:
 روایت اول : از امام صادق ـ علیه السلام ـ سؤال شد كه چرا قرآن با تكرار و درس و نشر جز تازگی اثر دیگری نمی‌پذیرد؟
حضرت فرمود: «تازگی قرآن برای آن است كه خدای تبارك و تعالی آن را برای زمان موقّت یا مردم خاص نفرستاده و چون همیشگی و همگانی است، در هر زمان جدید است، و در نزد هر مردمی تا روز قیامت شیرین و پر جذبه است».[7]
 روایت دوم: امام باقر ـ علیه السلام ـ همیشگی بودن قرآن را به همواره بودن دو اختر فروزان، خورشید و ماه تشبیه نموده، می‌فرماید:«قرآن همانند خورشید و ماه همیشه در جریان است، و زندگی انسان‌ها را تا پایان دنیا روشن می‌سازد».[8]

5 - باطن داشتن قرآن كریم
 قرآن علاوه بر ظاهر، دارای باطن است و ظاهر قرآن همان دلالت ظاهری قرآن است كه از قرائن، از جمله شأن نزول آیه به دست می‌آید و جنبة خصوصی دارد؛ ولی باطن قرآن با قطع نظر از قرائن موجود، برداشت‌هایی كلی است كه از متن قرآن به دست می‌آید و همه جانبه و جهان شمول است، لذا پیوسته مانند جریان خورشید و ماه در جریان است. اگر چنین نبود قرآن از استفاده دائمی ساقط می‌گردید. لذا همین برداشت‌های كلی و جهان شمول است كه تداوم قرآن را برای همیشه تضمین كرده و آن را همواره زنده و جاوید نگاه داشته است.[9] و اگر چنین نبود می‌بایست با از بین رفتن گروهی، آیة مخصوص آنها نیز باطل می‌شد.امام باقر ـ علیه السلام ـ می‌فرماید: «اگر آیه‌ای درمورد قومی نازل شود و آن قوم بمیرد، آیه هم می‌میرد و برای قرآن چیزی باقی نمی‌ماند، ولی قرآن تا آسمان و زمین باقی است، جریان دارد.»
بنابراین باید از قرآن معنایی به دست آورد كه برای عموم افراد تا قیامت باشد. برای روشن شدن مطلب، یك نمونه از قرآن آورده می شود:  
ممکن است کسی بگوید بت پرستی چون مخصوص صدر اسلام بود لذا آیات قرآن در نفی آن اقامه شده است و کاربرد امروزی نداردکه در جواب باید گفت :
 اولاً: بت‌پرستی مخصوص زمان پیامبر اكرم – صلی الله علیه و آله و سلم - نبوده، زیرا هم اكنون تعداد زیادی از افراد در كشورهایی چون ژاپن، هند و ... بت‌پرست هستند ونبودن بت پرست در میان مسلمانان دلیل بر نبودن آن در دنیا نیست.
 ثانیاً: بت‌پرستی در هر زمانی جلوه‌ای دارد، در آن زمان چوب و سنگ بود و هم‌اكنون صورت‌های دیگری چون دنیاپرستی، پول‌پرستی، مقام‌پرستی و... دارد.[10]

6 - قرآن و آینده
اما این كه قرآن در رابطه با آینده سخنی ندارد، باید گفت: كتاب‌هایی كه اعجاز قرآن را بیان كرده‌اند، یك بخش را اختصاص به اعجاز علمی داده‌اند كه قرآن مطالبی را بیان كرده كه برای آن زمان مشخص نبوده و بعداً با پیشرفت علم معنای آیه خوب روشن شده است، مانند دشواری تنفس با افزایش ارتفاع كه امروزه، علم به آن رسیده است.[11] خداوند در آیة 125 سورة انعام می‌فرماید: «... خداوند هر كه را خواهد گمراه كند، سینة او را آنچنان تنگ می‌كند كه گویا می‌خواهد به آسمان برود.» و از سوی دیگر امروزه افراد منصف به این نکته اعتراف می کنند که احکام و آموزه های قرآننی برای برون رفت جامعه از انحطاط بهترین راه کارها را ارائه می دهدو این دلالت دارد بر اینکه قرآن کریم در همین دنیای مدرن راه کار های لازم را در مسائل اجتماعی ، فرهنگی ، اقتصادی و بین المللی دارد و با عمل به این برنامه ها می توان جامعه ای ایده آل و مورد نیاز مردم درست نمود و اگر امروزه برخی از کشورها دچار عقب ماندگی شده اند تنها دلیلش دوری آن جامعه از معارف قرآنی است.

معرفی منابع جهت مطالعه بیشتر:
1ـ عبدالله جوادی آملی، تفسیر موضوعی (قرآن در قرآن)، (قم؛ اسراء 1378)، ج 1،بخش جاودانگی قرآن.
2ـ مرتضی مطهری،خاتمیّت، (تهران؛ صدرا، 1364).
3ـ محمد هادی معرفت،‌علوم قرآنی، (قم؛ مؤسسة فرهنگی تمهید، 1380)، ص 414 .
4ـ ناصر مكارم شیرازی، تفسیر نمونه (دارالكتب الاسلامیه، 1368)، ج 5، ص 435، ج 8، ص 227، ج 10، ص 119، ج 11، ص 183؛ ج 18، ص 389؛ ج 19، ص 17؛ ج 23، ص 266.

پی نوشت ها:
[1]. ر.ک: بقره/104، 153، 272 و آل عمران/100، 102 و نساء/ 19،29.
[2]. بقره/ 21 و نساء/1 و یونس/23 و حج/5 و فاطر/5 و حجرات/13 و ...
[3]. ر.ک: انفطار/6 و انشقاق/6.
[4] . رک : مائه / 27 ، اعراف / 26 ، یس / 60و ...
[5]. انعام/ 90.
[6]. مدثّر/ 36.
[7]. به نقل از: جوادی آملی، عبدالله، تفسیر موضوعی، قرآن در قرآن، قم، انتشارات اسراء، 1378، ج 1، ص 313.
[8]. به نقل از: جوادی آملی، عبدالله، تفسیر موضوعی، قرآن در قرآن، قم، انتشارات اسراء، 1378، ج 1، ص 313.
[9] - ر. ك: معرفت، محمد هادی، التمهید، قم، جامعة مدرسین حوزة علمیّة، بی‌تا، ج 3، ص 29.
[10] - ر. ك: مكارم شیرازی، ناصر، تفسیر نمونه، تهران، دارالكتب الاسلامیه، 1368، ج 8، ص 260.
[11] - معرفت، محمد هادی، علوم قرآنی، ص 425.

منبع: اندیشه قم