آیا شما چاق هستید؟

آیا شما دچار اضافه وزن یا چاقی هستید؟اگر جواب مثبت است بدانید که دچار یک بیماری با عوارض وخیم می باشید. چاقی، عارضه ای بیش از یک مشکل زیبایی اندام است.

اضافه وزن، شما را در خطر ابتلا به فشار خون بالا و سایر مشکلات دیگر قرار می دهد. ثابت شده است که حتی کاهش کمی از اضافه وزن می تواند اثر زیادی روی بهبود سلامتی داشته باشد و در بسیاری موارد با ورزش، رژیم غذایی سالم و تغییر در عادات زندگی فرد می توان وزن اضافی را کاهش داد. ولی در صورتی که افراد به تغییرات روش زندگی پاسخ مناسبی ندهند، می توان با تجویز دارو و حتی در مواردی خاص، با عمل جراحی برای کاهش وزن اقدام کرد .

علل چاقی :

چاقی چیزی نیست جز افزایش غیر طبیعی مقدار چربی در بدن.

پزشکان برای تعریف چاقی از "شاخص توده ی بدنی" یا BMI استفاده می کنند که این شاخص از تقسیم وزن بدن (برحسب کیلوگرم) بر مجذور قد (بر حسب متر) به دست می آید. منظور از مجذور قد این است که مقدار آن را بر حسب متر دو بار در هم ضرب کنید. برای مثال BMI فردی با قد 175 سانتی متر و وزن 105 کیلوگرم برابر است با 31/34.

تقسیم بندی افراد بر حسب BMI به صورت زیر است :

وضعیت بدن

مقدار BMI

کمبود وزن

کمتر از 19

وزن طبیعی

19 تا 25

اضافه وزن

25 تا 30

چاق

30 تا 40

بسیار چاق

بیش از 40

وزن اصولاً از تعادل بین مقدار کالری دریافتی توسط غذا و مصرف (سوزاندن) کالری برای فعالیت های روزانه تعیین می شود. اگر شما بیش از مقدار مورد نیازتان کالری دریافت کنید، دچار اضافه وزن خواهید شد، زیرا بدن شما این انرژی مازاد بر نیاز را به صورت چربی ذخیره می کند.

چربی یکی از اشکال ذخیره ی انرژی در بدن است. همچنین به عنوان عایقی محافظتی در زیر پوست شما عمل می کند. در حقیقت برای انجام این گونه اعمال در بدن مقداری چربی مورد نیاز است، ولی مصرف بیش از حد آن می تواند با سلامتی شما تداخل داشته باشد.

عوامل خطر :

عواملی که باعث افزایش خطر چاقی در شما می شوند عبارتند از :

- رژیم غذایی

مصرف مداوم غذاهای پر انرژی مثل غذاهای چرب و سرخ کرده، غذاهای آماده (مثل پیتزا و ساندویچ) ، نوشابه ها، شیرینی ها، دسرهای شیرین و انواع سس می تواند باعث افزایش وزن شود.

- کم تحرکی

افراد کم تحرک به خاطر این که کالری مصرفی خود را نمی سوزانند و فعالیتی برای سوختن انرژی ندارند، مستعد چاقی هستند.

- عوامل روان شناختی

بعضی افراد برای مقابله با مشکلاتی مثل استرس و یا احساس کسلی، پُرخوری می کنند.

- ژنتیک

اگر یکی از والدین شما یا هر دوی آنها چاق هستند، شانس بیشتری برای چاق شدن دارید. ژن ها ممکن است بر مقدار ذخیره ی چربی و توزیع آن در بدن نقش داشته باشند.

البته داشتن این ژن ها به این معنی نیست که حتماً چاق خواهید شد، بلکه عوامل محیطی مساعد نیز باید برای بروز این ژن ها وجود داشته باشند.

چه موقع نیاز به مشورت پزشکی دارید؟

چه طور می توانید متوجه شوید که نیاز به کاهش وزن برای حفظ سلامتی خود دارید؟ برای پاسخ به این سئوال دو شاخص به شما کمک می کند:

1- شاخص توده ی بدنی یا BMI :

همان طور که قبلاً اشاره شد BMI یا (BODY MASS INDEX) بین 25-19 نشان می دهد که شما وزن مناسبی برای قد خود دارید و دارای چربی اضافه نیستید. اما BMI بین30- 25 نشان می دهد که شما دچار اضافه وزن هستید وBMI بالای 30 نشان دهنده ی چاقی شما است که در این موارد باید برای کاهش وزن و تأمین سلامتی خود با پزشک مشورت کنید.

2- اندازه ی دور کمر:

افرادی که چربی را بیشتر در قسمت دور کمر خود ذخیره می کنند( بالا تنه) به عنوان افراد با چاقی " سیب شکل" و آنهایی که چربی را بیشتر در پائین تنه ی خود (باسن، ران ها و لگن) ذخیره می کنند به عنوان افراد با چاقی "گلابی شکل" معروف می باشند. به یاد داشته باشید از نظر سلامتی بهتر است شما به شکل گلابی باشید تا سیب.

چاقی سیب شکل بیشتر در مردان و نوع گلابی شکل آن بیشتر در زنان دیده می شود و برای همین است که در وزن برابر ، زن ها کمتر دچار عوارض چاقی می شوند، زیرا چاقی آنها بیشتر مربوط به پائین تنه می باشد.

چاقی سیب شکل باعث تجمع چربی به دور اندام های شکمی مثل روده ها می شود که خطر بالاتری برای ایجاد مشکلات وخیم سلامتی در فرد دارد.

قابل توجه است که حداکثر مقدار مجاز دور کمر برای مردان 100 سانتی متر و برای زنان 5/87 سانتی متر می باشد و اگر دور کمر شما از این مقادیر بالاتر است( که نشان دهنده ی چاقی سیبی شکل خطرناک است) باید به پزشک برای کاهش وزن مراجعه کنید.

هنگام مراجعه به پزشک برای توضیح مشکل چاقی خود صادق باشید. مقادیر غذایی که می خورید، میان وعده ها، نوع غذاها ... همگی را به درستی و دقت بیان کنید.

همچنین اگر مشکلات دیگری دارید که به چاقی مربوط می شوند، مثل: پرفشاری خون، کلسترول بالا، دیابت یا التهاب مفاصل، آنها را نیز به پزشک خود اطلاع دهید و بدانید که با کاهش وزن قسمت مهمی از مشکلات فوق رفع خواهد شد.

غربالگری و تشخیص

پزشک می تواند تعیین کند که آیا شما نیاز به کاهش وزن دارید یا خیر و اگر نیاز دارید، چه مقدار باید وزن خود را کاهش دهید.

علاوه بر تعیین BMI و اندازه ی دور کمر، پزشک تاریخچه ی پزشکی شما را نیز بررسی می کند و از مسائلی مانند کشیدن سیگار، مصرف الکل یا مقدار استرس در زندگی شما سئوالاتی خواهد کرد، زیرا این مسائل می توانند خطر و عوارض چاقی را افزایش دهند.

همچنین پزشک باید ارزیابی کاملی از وضعیت سلامت فعلی شما داشته باشد. ممکن است شما هم زمان بیماری دیگری داشته باشید که همراه با کاهش وزن باید به آن نیز توجه کافی شود.

منبع: WWW.BPUMS.COM