رادیو كریستال ساده
وسایل مورد نیاز
١- سیم پیچ آنتن (فرّیتی). در رادیویی كه قبلاً ساختیم سیم پیچ را با دست ساختیم. در این پروژه ما از سیم پیچ كوچكتری با هسته فرّیتی استفاده می كنیم. هسته فرّیتی این امكان را می دهد كه سیم پیچ كوچكتر باشد، و می توان با وارد و خارج كردن آن در سیم پیچ ایستگاه های مختلف را در یافت نمود.
٢- خازن متغیر (٣٠ تا ١٦٠ پیكو فاراد). شما می توانید این قطعه را در رادیو های شكسته قدیمی پیدا كنید.
٣- دیود ژرمانیوم (١N٣٤A).
٤- گوشی كریستال (پیزوالكتریك)
٥- یك سیم كوتاه به همراه دو گیره سوسماری
٦- ١٥ تا ٣٠ متر سیم روكش دار معمولی به عنوان آنتن. این قطعه اختیاری است و شما می توانید به جای آن از آنتن رادیو یا تلویزیون استفاده كنید. برای این منظور كافی است یكی از سیم های رادیو را به آنتنTV یا رادیو FM وصل نمایید. اما بهتر است سیم آنتن مستقلی تهیه كنید و آن را از دیوار ساختمان یا درخت آویزان نمایید. بدین ترتیب رادیوی شما قابل حمل و پرتابل خواهد شد.
٧- یك تكه چوب یا چیزی شبیه آن. توصیه می شود برای این فعالیت پژوهشی اولیاء محترم نیز كمك كنند. طرز ساخت رادیو
تصویر زیر به شما نشان می دهد كه چقدر این رادیو ساده است، و چرا شما می توانید آن را در مدت كوتاهی بسازید.
سیم های سیم پیچ فرّیتی را به دو پایه (سمت راست) خازن متغیر لحیم كنید. این اهمیت ندارد كدام پایه را به كدامیك وصل می كنید.
دیود ژرمانیوم را به یكی از پایه های خازن متغیر لحیم كنید. باز هم اهمیت ندارد به كدام پایه وصل كنید.
یكی از سیم های گوشی پیزوالكتریك را به پایه آزاد دیود ژرمانیوم لحیم نمایید . سیم دیگر گوشی را به پایه دیگر خازن متغیر ( كه به دیود وصل نیست) لحیم كنید.
در پایان، اگر شما سیم آنتن و سیم زمین خوب دارید، سیم سوسماری را یك دور به حول سیم پیچ بپیچید، اما اگر سیم آنتن شما كوتاه است باید سیم سوسماری را چند دور حول سیم پیچ بپیچید. پس از اطمینان از صحت اتصالات، سیم پیچ، سیم سوسماری و خازن متغیر را به پایه بچسبانید.
این دستگاه چگونه كار می كند؟
برای استفاده از رادیو، یكی از سر های سیم سوسماری را به آنتن وصل كنید. سر دیگر سیم سوسماری را به زمین (مثل لوله آب سرد) وصل نمایید. ابتدا با چرخاندن شاخص خازن متغیر سعی می كنیم ایستگاه های مختلف را دریافت نماییم. با چرخاندن شاخص خازن متغیر، تمام محدوده آن (ساعت گرد و پادساعتگرد) را امتحان نمایید.
البته شما می توانید هسته فرّیت را نیز حركت داده و ایستگاه های مختلف را دریافت نمایید. با یك آنتن بلند و یك حلقه سیم سوسماری، شما می توانید صدای چندین ایستگاه رادیویی را بشنوید. در برخی نواحی، یك یا دو ایستگاه ممكن است به حدی نزدیك یا پر قدرت باشند كه امواج دیگر ایستگاه ها را مختل كنند، و شما فقط بتوانید فقط آن یك یا دو ایستگاه را دریافت نمایید.
اگر آنتن شما كوتاه باشد و شما فقط یك دور سیم سوسماری حول سیم پیچ پیچیده باشید آنگاه صدای ایستگاه خیلی ضعیف خواهد بود. سیم سوسماری را دو یا سه بار حول سیم پیچ بپیچید تا شدت صدا افزایش یابد. اما اگر شدت صدا افزایش یابد شما تعداد ایستگاه كمتری دریافت می كنید.
با تغییر تعداد دور سیم سوسماری (حول سیم پیچ)، شما می توانید شدت صدا را با حساسیت گیرندگی، سبك و سنگین كنید. بهترین راه برای افزایش شدت صدا بلند كردن آنتن و استفاده از اتصال زمین خوب می باشد.
چگونه هسته فرّیت باعث تغییر بسامد می شود؟
هسته فرّیت ضریب خود القایی سیم پیچ را زیاد می كند. در سیم پیچ دیگر (كه با دست پیچیدیم)، ما ضریب خود القایی را با افزایش تعداد دور زیاد نموده ایم.
هرچه هسته فرّیت بیشتر وارد سیم پیچ شود، تعداد دور سیم بیشتری تحت تاثیر فرّیت قرار می گیرد، و در نتیجه ضریب خود القایی افزایش می یابد. با افزایش ضریب خود القایی بسامد (فركانس) موج دریافتی كاهش می یابد و این باعث می شود صدای ایستگاه با موج پایین تر را دریافت نماییم.