بالها هواپیما را در آسمان نگه می دارند، اما هواپیما برای آنكه بتواند به درستی پرواز كند به دم نیز نیاز دارد. سكان عمودی و سطوح افقی دم، هواپیما را پایدار نگه می دارند، بنابراین در حین پرواز، هواپیما به طرفین منحرف نشده و به بالا و پایین تكان نمی خورد. برای تنظیم ارتفاع و مسیر هواپیما، خلبان قسمت های متحرك بال (بالچه) و سكان های عمودی و افقی دم را كنترل می كند. حركت دادن این سطوح، مسیر هوای عبوری از روی بال ها و دم را تغییر می دهد، و نیروی حاصله از آن مسیر حركت هواپیما را تغییر می دهد. خلبان به كمك فرمان هواپیما و پدال های سكان قادر است تا سطوح بال های كنترلی را در اختیار بگیرد. با عقب و جلو بردن فرمان هواپیما، سكان های روی دم طوری حركت می كنند كه هواپیما بالا و پایین می رود. پدال سكان باعث حركت سكان شده و در نتیجه هواپیما دور می زند. در حین دور زدن، خلبان فرمان هواپیما را به یك سمت كج می كند تا قسمت متحرك بال حركت كند. این كار هواپیما را حول محور طولی كج می كند، بنابراین هواپیما به نرمی دور می زند. در هواپیماهای كوچك، كنترل های خلبان به وسیله كابل به سطوح كنترلی وصل می شوند.

در هواپیماهای بزرگ، فرمانهای خلبان به طور الكترونیكی بوسیله كابل و سیگنالهای كامپیوتری به سیستم های هیدرولیكی فرستاده می شوند و در آنجا پیستون های قوی، سطوح كنترلی را به حركت در می آورند.

موشك

براحتی می توان هواپیمای كاغذی (موشك) ساخت و آن را به پرواز درآورد. یك موشك بسازید، و سكان هایی به بال و دم آن بیافزایید، و ببینید چگونه این سطوح مسیر پرواز را كنترل می كنند و مسیر حركت آن را تغییر می دهند. معمولاً موشك به طور تراز پرواز می كند. سطوح كنترلی آن را قادر می سازد تا به طرفین دور بزند، بالا و پایین حركت كند، و حتی در حین حركت به دور خودش بچرخد.

آنچه شما نیاز دارید:

ورق كاغذ به ابعاد 30*21 سانتیمتر، 3 گیره كاغذ، قیچی

1- ورق كاغذ را حول خط میانی آن تا كنید. خط میانی را با حرفA مشخص كنید.

2- دو كناره را روی خط مركزی تا كنید و خط تا را باB مشخص كنید.

3- هر كدام از كناره های مایل را روی خط وسط تا كنید و خط تای آن را با حرف C مشخص كنید. سپس نوك موشك را به داخل تا كنید تا نوك موشك تیز نباشد.

4- موشك را از وسط به سمت داخل تا كنید، سپس كناره ها را همانند شكل مقابل به بیرون تا كنید به طوری كه خط تا 2.5 سانتیمتر با خط میانه فاصله داشته باشد. سپس سكان ها را روی بال و سكان عمودی را روی دم ببرید (همانند شكل زیر).

5- یك یا چند گیره كاغذ به انتهای موشك (بالای سكان) اضافه كنید تا در حین پرواز تعادل برقرار باشد. دو نوار 1.5 سانتیمتری در انتهای هر بال تا كنید تا موشك در حین پرواز پایدار بماند.

6- موشك را پرتاب كنید و نحوه حركت آن را بررسی نمایید. با خم نمودن سكان ها به بالا و پایین (یا یكی به بالا و دیگری به پایین) مسیر پرواز را تغییر دهید. سكان عمودی و یكی از فلپ ها را تا كنید تا هواپیما دور بزند.

کنترل پرواز

دم هواپیما دارای بال عمودی (به همراه سكان عمودی) و بال افقی (به همراه دو سكان افقی) می باشد. وقتی موقعیت سكان عمودی و افقی توسط خلبان جابجا می شود، شكل مسیر باد روی بال ها تغییر می كند و در نتیجه دم حركت می نماید. سكان عمودی، هواپیما را به چپ و راست می چرخاند، اما سكان افقی، دم را به بالا و پایین برده و در نتیجه هواپیما بالا و پایین می رود. قسمت های متحرك روی بال های عقب معمولاً در خلاف جهت یكدیگر حركت می كنند، یكی به بالا و دیگری به پایین. این باعث می شود هواپیما حول محور طولی به گردش در آید، این موضوع برای دور زدن یكنواخت لازم است.

صعود

با پایین آوردن سکان افقی، دم به پایین رانده می شود و نوک هواپیما بلند می گردد. بدین ترتیب، زاویه بال افزایش می یابد، نیروی بالابر بیشتری به هواپیما اعمال می شود بنابراین بالا می رود.

دوران

همان طور كه در شكل روبرو نشان داده شده است، با بالابردن بالچه چپی، نیروی بالابر كاهش می یابد، در حالی كه با پایین آوردن بالچه راستی، نیروی بالابر افزایش می یابد. تفاوت در نیروی بالابر باعث می شود تا هواپیما دوران كند.

دورزدن

با چرخاندن سکان عمودی به سمت چپ، دم به سمت راست رفته و نوک هواپیما به چپ منحرف می شود. وقتی هواپیما به سمت چپ می چرخد، بالچه ها باعث دوران آن می شوند تا هواپیما به طور یکنواخت دور بزند.

در مدل سازی زیر نحوه حركت هواپیما را در جهات مختلف مشاهده می كنید. ابتدا بر روی محل مشخص شده کلیک کنید. سپس بر روی پیكان های (فلشهای) رنگی تقه بزنید. بدین ترتیب هواپیما در جهت های نشان داده شده حركت می كند. سعی كنید در هر مرحله به حركت سكان ها نیز توجه كنید.

بازگشت