در قرآن پوشش مو جزو حجاب نیست-پوشش توصیه شده اسلام

 در مفهوم «جلباب» اختلاف‏نظر وجود دارد. آنچه با توجه به كتب لغت و گفتار مفسّران مانند طبرسى در مجمع‏البیان و فخر رازى در تفسیر كبیر و بعضى مفسرین دیگر و نیز اهل لغت ؛ر.ك: مرتضى مطهرى، پیشین، ص158و 159 ؛ سید على‏اكبر قرشى، پیشین، ج 2، ص41و42 به دست مى‏آید جلباب معناى لباس یا پیراهن گشاد و پوشش سراسرى مانند چادر یا عبا است كه زنان بدان وسیله سر و گردن و سینه خود را مى‏پوشانند. چنانكه در تعریف جلباب گفته‏اند:
«الجلباب: القمیص أو الثوب الواسع».
یا «الجلباب ثوب اوسع من الخمار دون الردّاء تُغطى به المرأة رأسها و صدرها».
اما در این میان تفسیر علاّمه طباطبایى و فیض كاشانى و بعضى از مفسرین اهل سنّت مانند قرطبى صحیح‏تر به نظر مى‏رسد ؛سید محمدحسین طباطبایى، پیشین، ج 16، ص361 و آن اینكه: «هو ثوبٌ تشتمل به المرأة فیغطّى جمیع بدنها»؛مولى محسن فیض كاشانى، پیشین، ج4، ص203 ؛ قرطبى، الجامع لأحكام القرآن، ج14، ص156 است كه «جلباب» ملحفه و پوششى چادر مانند است، نه روسرى و خمار.
از ابن عبّاس و ابن مسعود روایت شده كه منظور عبا است. پس «جلباب» لباس گشاد و پارچه‏اى است كه همه بدن را مى‏پوشاند.
همان‏گونه كه مفسّران بزرگ مانند شیخ طوسى و طبرسى فرموده‏اند، در گذشته دو نوع روسرى براى زنان معمول بود: روسرى‏هاى كوچك كه آن‏ها را «خِمار» یا «مقنعه» مى‏نامیدند و معمولاً در خانه از آن استفاده مى‏كردند؛ و روسرى‏هاى بزرگ كه مخصوص بیرون خانه به شمار مى‏آمد. زنان با این روسرى بزرگ، كه «جلباب» خوانده مى‏شد و از «مقنعه» بزرگ‏تر و از «رداء»
كوچك‏تر است و به چادر امروزین شباهت دارد، مو و تمام بدن خود را مى‏پوشاندند.
«جلباب» پوششى است كه روى همه پوشش‏ها به سر مى‏كردند درباره «جلباب» گفته‏اند: آن روسرى خاصى كه بانوان هنگامى كه براى كارى به خارج از منزل مى‏روند، سر و روى خود را با آن مى‏پوشند: «الجلبابُ خمارُ المرأة الذى یغطّى رأسها و وجهها اذا خرجت لحاجة» ؛شیخ طوسى، التبیان فى تفسیر القرآن، ج 8، ص361 ؛ فضل‏بن حسن طبرسى، مجمع‏البیان، ج7و 8، ص 578.
نزدیك ساختن جلباب «یُدنین عَلیهنّ مِن جلابیهنّ»؛قرطبى، پیشین، ذیل تفسیر آیه59 ؛ كنایه از پوشیدن چهره و سر و گردن با آن است؛ یعنى چنان نباشد كه چادر یا روپوش‏هاى بزرگ (مانتو) تنها جنبه تشریفاتى داشته باشد و همه پیكرشان را نپوشاند ؛فضل‏بن حسن طبرسى، پیشین، ص580 ؛ سید محمدحسین طباطبایى، پیشین، ج 16، ص361 .
زنان نباید چنان چادر یا مانتو بپوشند كه نشان دهند اهل پرهیز از معاشرت با مردان بیگانه نیستند، از نگاه چشم‏هاى نامحرم نمى‏پرهیزند و از مصادیق «كاسیات عاریات» شمرده مى‏شوند؛ یعنى ظاهرا پوشیده هستند، ولى در واقع برهنه‏اند.
از رسول اللّه صلى‏الله‏علیه‏و‏آله روایت شده است: «صنفانِ مِن اهلِ النّارِ لم أرهما: قومٌ معهم سیاطٌ كأذناب البقرِ یَضربونَ بها النّاس؛ و نساءٌ كاسیاتٌ عاریاتٌ ممیلاتٌ مائلاتٌ رؤهنَّ كأسنمةِ البختِ المائلة...»؛ «دو گروه از دوزخیان را هنوز من ندیده‏ام. گروهى كه تازیانه‏هایى مانند دم گاو در دست دارند و مردم را با آن مى‏زنند و گروه دیگر زنانى كه پوشش دارند اما برهنه‏اند، كج‏راهه مى‏روند و دیگران را نیز به كجروى
تشویق مى‏كنند. سرهایشان همچون كوهان شتر خراسانى فروهشته است. اینان به بهشت نمى‏روند و بوى بهشت را كه از فاصله چندان و چندان به مشام مى‏رسد استشمام نمى‏كنند» ؛محمد محمدى رى‏شهرى، میزان‏الحكمه، ج 2، ص 259.
قرآن فرمان مى‏دهد: «بانوان با مراقبت، جامه‏شان را بر خود گیرند و آن را رها نكنند، تا نشان دهند اهل عفاف و حفظ تقواى دل به شمار مى‏آیند. پوششى مطلوب است كه خود به خود دورباش ایجاد مى‏كند و ناپاك‏دلان را نومید مى‏سازد» ؛مرتضى مطهرى، پیشین، ص 160و161 .
برخى ادّعا مى‏كنند: حجاب به معناى مقابله با برهنگى است و قابل قبول است ولى در هیچ جاى قرآن از پوشش مو سخن به میان نیامده است!
نادرستى این سخن آشكار است؛ زیرا علاوه بر شأن نزول آیه، زنان مسلمان، حتى پیش از نزول این آیه، موهاى خود را مى‏پوشاندند و تنها مشكل آنان آشكار بودن گردن و گوش‏ها بود و در این آیه ؛احزاب 33، آیه 59 ، از روسرى سخن به میان آمده است، باید پرسید: آیا روسرى جز آنچه بر سر مى‏افكنند و موها را بدان مى‏پوشاند، معنایى دارد؟ افزون بر این، حكم میزان پوشش در روایات متعدّد وارد شده است و علّت تأكید بر پوشش مو در موضوع حجاب بانوان، به فلسفه حجاب برمى‏گردد. مهم‏ترین فلسفه پوشش زن در ارتباط با دیگران، مسئله زیبایى و جذّابیت اوست و معمولاً موى دختران و زنان، جذّاب و دلرباست. در احادیث گفته شده كه یكى از دو زیبایى، مو است ؛محسن فیض كاشانى، تفسیر صافى، ج 3، ص 430و 431.
در روایتى از رسول اكرم صلى‏الله‏علیه‏و‏آله وارد شده است كه به هنگام خواستگارى، مرد مى‏تواند از زن درباره موهایش بپرسد كه یكى از دو زیبایى مهم زن است.
قال رسول‏اللّه‏ صلى‏الله‏علیه‏و‏آله: «اذا أراد احدكم ان یتزوج المرأة فلیسأل عن شعرها كما یسأل عن وجهها فإن الشعر احد الجمالین» ؛بحارالانوار، ج100، ص238، ح36.
یكى از نشانه‏هاى اهمیت مو براى زنان این است كه شركت‏هاى تبلیغى از این زیبایى نهایت بهره را برده، و كالاى خود را در كنار زنان سر برهنه تبلیغ مى‏كنند.
در پایان گفتنى است؛ درباره حدود پوشش، نسبت به زنان پیر و از كار افتاده؛ سیدعلى كمالى، قرآن و مقام زن، ص 107؛ به نقل از: محدث نورى، المستدرك الوسائل، ج 2، ص559 و یا زنان روستایى كه اهل آرایش نیستند، تخفیف داده شده و استثنائاتى وارد گردیده است

---

منبع : پرسمان/ حقوق زن