رانت پول و پاسپورت!

"نمایندگان مجلس پس از اتمام دوره نمایندگی نباید به عنوان یک شهروند عادی محسوب شود. چون مردم و نظام برای این نماینده هزینه کرده‌اند و باید برنامه‌هایی تدوین شود که از پتانسیل‌های این افراد، استفاده شود." این سخنان یکی از نمایندگان مجلس است و حقوق و مزایایی که احمد توکلی آن را  چهار میلیون تومان اعلام کرده و پروانه سلحشوری اصل حقوق یک نماینده را حدود 7 میلیون عنوان می کند؛ این مبلغ چه چهار میلیون و یا بیشتر باشد معادله هزینه های میلیونی و میلیاردی تبلیغات انتخابات مجلس و دریافتی که یک نماینده در دوره نمایندگی خود دارد، شائبه های زیادی را مطرح می کند اینجا است که در افکار عمومی بحث رانت به میان می آید.

نمایندگان به دلیل حوزه کاری و جایگاه شغلی‌شان ارتباطات گسترده و  نافذی دارند علاوه بر این برخی از امتیازات مانند مصونیت پارلمانی به دلیل وظایف نظارتی نیز برخوردارند. این نوع امتیازها در بسیاری از کشورها برای نمایندگان تعریف شده است اما وقتی پارلمان، قانونی را تصویب می‌کند که دربردارنده مزیتی برای نمایندگان است، این قانون درباره تصویب‌کنندگانش قابل اجرا نیست. حال آن که در مجلس ایران قوانینی تصویب شده اند که طبق آن، نمایندگان برای خود نوشابه باز می‌کنند! در ادامه مروری داریم به برخی از قوانینی که نمایندگان با طرح آن خود را یک شهروند درجه یک محسوب می‌کنند:

حقوق ده میلیونی

چندی پیش خبری منتشر شدمبنی بر اینکه، کمیته بودجه‌نویسی مجلس با افزایش حقوق نمایندگان تا 10 میلیون تومان در‌ ماه به موافقت کرده است. افزایش حقوق نمایندگان از 5 میلیون و 800 هزار تومان به 10 میلیون تومان تنها خبر خوش این کمیته برای مجلسی‌ها نبود و قرار است هزینه‌های جاری از جمله اجاره دفاتر، اتومبیل و ... آنها نیز بنا به تورم 10 تا 15 درصد اضافه شود.

طبق این قانون، دریافتی نمایندگان تا 70 درصد افزایش می‌یابد. افزایشی که احتمالا مستند به ماده 71 قانون خدمات کشوری است و بر اساس آن، نمایندگان مجلس شورای اسلامی هم‌ترازِ وزرا و معاونان رئیس‌جمهور تعریف می‌شوند. اگر چنین اتفاقی بیافتد احتمالا سقف حقوق نمایندگان تا 11 میلیون تومان افزایش خواهد یافت.(2)

فارغ از اینکه افزایش حقوق نمایندگان تا 70 درصد، امسال اجرایی نمی شود اما نمایندگانی در مجلس دهم هستند که گویا نسبت به این افزایش بی‌میل نبوده و حقوق مجلس و مزایاشان را مکفی نمی‌دانند! به عنوان نمونه یحیی کمالی‌پور، نایب‌رئیس‌کمیسیون قضایی گفته است : "حقوق نمایندگان واقعا خیلی کم است و به همین دلیل نمایندگان ترجیح می‌دهند حقوقشان را از نهادهایی که قبلا در آنجا مشغول به خدمت بوده‌اند بگیرند؛ مثلا بنده شخصا حقوق نمایندگی را دریافت نمی‌کنم و به‌عنوان یک قاضی همچنان از قوه قضائیه حقوق می‌گیرم چرا که حقوق دستگاه قضا به بنده 4 میلیون بیشتر از حقوقی است که مجلس به من می‌دهد."

حقوق مادام العمر

طرح افزایش حقوق 70 درصدی در برابر استفساریه‌ای که در مجلس هشتم مطرح شد جای شکر دارد! اینجا هم باز پای قانون مدیریت کشوری در میان بود، طبق مصوبه ماده 71 این قانون؛ چنانچه افراد استخدامِ دولت در جایگاهی با عنوان مدیریت سیاسی منصوب شوند و دو سال در این پست بمانند و همچنین بعد از دوران مدیریت‌شان به همان شغل سابق باز گردند، تا 80 درصد مزایای آن گروه و پایه دوران مدیریت را دریافت می‌کنند.

طبق این قانون اگر نماینده پس از دوران نمایندگی به سمتی منصوب شوند که جایگاه اداری آن از جایگاه نمایندگی پایین‌تر باشد به میزان مابه‌التفاوت 80 درصد تفاوت تطبیق دریافت خواهند کرد. باتوجه به این قوانین، مشخص است که برخی از نمایندگان به دنبال این بودند که پس از دوران نمایندگی حقوق و مزایای خاص را برای خود حفظ کنند! البته این طرح در همان زمان توسط نمایندگان مجلس هشتم رد شد.

حمل اسلحه، پاسپورت سیاسی و طرح ترافیک

طرح استمرار حقوق مکتسبه غیرمالی نمایندگان نیز طرحی بود که بعد از رد طرح حقوق مادام العمر مطرح شد و این بار نمایندگان موافق، این طرح را بی‌هزینه و بر اساس در خواست نمایندگان عنوان کردند. طبق این طرح نمایندگان مجلس پس از پایان دوران نمایندگی می‌تواند مادام‌العمر اسلحه حمل کنند، از سایر وسایل دفاع شخصی استفاده کنند و مجوز طرح ترافیک دریافت کرده و همچنین پاسپورت سیاسی داشته و از پاویون استفاده کنند.

21 نماینده امضا کننده، این طرح را بر خلاف حقوق مادام العمر، غیر مادی عنوان کرده بودند اما گویا آنها تبعیض را صرفا در بحث‌های مالی محدود می دیدند. مرکز پژوهش‌های مجلس به مخالفت با این طرح پرداخته و در بخشی از گزارش خود آورده بود: "به نظر می‌رسد طرح این مسئله نیازمند دلایل متقنی است و تنها تجربه بعضی کشورها نمی‌تواند مستمسک مناسبی برای طرح قانون مشابه در کشور باشد."

آخر کلام

در کشورهایی مانند فرانسه و آمریکا روسای جمهور و افراد رده بالا، بعد از اتمام دوران ماموریتشان با عضویت در کمیسیون‌ها و شوراها- آن هم با هدف خدمت- عضویت خواهند داشت. در این صورت می‌توانند از خدمات ویژه نیز استفاده کنند اما اینکه نمایندگان توقع داشته باشند به دلیل توانایی و پتانسیل‌هایشان بعد از دوران نمایندگی نیز از حقوق و مزایای ویژه برخوردار باشند نشان می‌دهد که روحیه انقلابی در مجلس و در میان نمایندگان نیازمند تقویت است.

نمایندگان نیاز دارند تا با نظرات و عملکرد سیاسی نمایندگان شاخص مجلس از جمله شهید بزرگوار  سید حسن مدرس بیشتر آشنا شده و از آنها درس گیرند.

پی نوشت:
1-  استمرار حقوق مکتسبه غیرمالی نمایندگان" در مجلس نهم
2- "حقوق نمایندگان، سال آینده 11 میلیون تومان می شود؟" تابناک، 1396

---