نوشابه بدون ضرر، دستاورد تقدیری دوره اول دبیرستان راه شایستگان در بخش سمینار

دوازدهمین دوره از پروژه های دانش آموزی تبیان نیز با یاری خداوند و حضور پر شور شما دوستان و علاقمندان به پایان رسید.
در این دوره از جشنواره تعداد 161  گروه در بخش های سمینار های علمی، غرفه های نمایشگاهی و مسابقات به عنوان گروه های تقدیری، برگزیده و معرفی شدند.
بر آن شدیم تا با معرفی پروژه های گروه های تقدیری علاوه بر قدردانی از این دوستان نوآور، زمینه ای را برای ایده پروری سایر پژوهشگران علاقمند فراهم آوریم.
مقطع: دوره اول متوسطه
موضوع: ساخت نوشابه بدون ضرر برای پوکی استخوان
نام مدرسه: دبیرستان راه شایستگان
نام استاد: خانم رضوان کرمی
دانش آموزان: زهرا فارسی، درناز کاظمی، صالحه نوری، آوا منصوری

مقدمه:
نوشابه ‌ها علاوه بر قند زیاد، دارای املاح فسفات هستند که در جذب کلسیم غذا ایجاد اختلال می کند و نهایتا مصرف مداوم نوشابه ‌های گازدار، کمبود کلسیم و به دنبال آن پوکی استخوان را به دنبال دارد. پوکی استخوان موجب شکستگی ‌های خود به خود استخوان می‌ شود.

طبق نتایج جدیدترین تحقیقات علمی، افرادی که به میزان زیاد نوشابه مصرف می کنند، احتمال شکستگی استخوان در آن ها 3 تا 4 برابر کسانی است که نوشابه مصرف نمی کنند. به عنوان مثال خانمی که هر روز یک لیوان نوشابه مصرف می کند، 3 برابر بیشتر در معرض ابتلا به پوکی استخوان قرار دارد و اگر این زن ورزشکار باشد، میزان این خطر 5 برابر افزایش می یابد. در حال حاضر سن ابتلا به پوکی استخوان در ایران کاهش یافته و به 35 سال رسیده است. 

به همین علت ما در این پروژه نوشیدنی گازداری با طعم نزدیک به نوشابه اما بدون ضرر برای پوکی استخوان ساختیم و فرضیه ما این است که نوشیدنی گازدار ما موجب پوکی استخوان نمی شود.

مواد تشکیل دهنده نوشابه چیست و چه زیان هایی دارند؟
اسید فسفریك: عامل پوكی استخوان و پوسیدگی دندان
قند مصنوعی:  عامل ایجاد ولع به مصرف بیشتر نوشابه‌‌ ها و سایر خوراكی‌ های شیرین
رنگ ‌های خوراكی: این تركیب‌ ها در عملكرد مغز اختلال به وجود می ‌آورند، بیش‌فعالی را تشدید می ‌كنند و باعث از دست رفتن تمركز و افزایش بی قراری می ‌شوند.
رنگ كاراملی: این رنگ از رنگ‌ های شیمیایی تولید می ‌شود و فقط بهبود دهنده ظاهر نوشیدنی است و در طعم آن تاثیری ندارد اما ممكن است با تركیب ‌های سرطان زا پیوند بخورد و زمینه ابتلا به سرطان را در افراد مستعد فراهم كند.

شربت ذرت با فروكتوز بالا: این تركیب، نوع تغلیظ‌ شده شكر است و فروكتوزش از ذرت استخراج می ‌شود. این تركیب باعث افزایش بافت چربی در بدن می ‌شود، كلسترول و تری‌گلیسرید خون را افزایش می‌ دهد و زمینه ‌ساز افزایش اشتهاست. همین موضوع به صورت چرخه معیوبی باعث تشدید اضافه وزن و چاقی خواهد شد. 

بنزوئات پتاسیم: تركیبی نگهدارنده است كه در بدن به بنزن شكسته می‌شود، البته در صورتی كه نوشابه در آفتاب نگه ‌داشته شده باشد. سرطان زا بودن بنزن به اثبات رسیده است.

فرمالدیید: این تركیب سرطانزاست. قند مصنوعی نوشابه ‌های رژیمی كه آسپارتام دارند، حین هضم به دو اسید آمینه و منتول شكسته و نهایتا اسید فورمیك و فرمالدیید تولید می‌شود که همانطور که گفته شد، ترکیبی سرطان زاست.  

عامل ایجاد پوکی استخوان در نوشابه چیست؟
اسید فسفریك: عامل پوكی استخوان‌ و پوسیدگی دندان

تاثیر نوشابه در پوکی استخوان چگونه است؟
افرادی كه به مصرف این نوع نوشابه ‌ها علاقه ی بیشتری دارند، قاعدتا نیاز خود را به مایعات، با این نوشابه ‌ها تامین می‌ كنند، بنابر این كمتر به سراغ نوشیدنی‌ های سالم‌ تر، كه حاوی كلسیم و ویتامین D بیشتری هستند، می ‌روند.

احتمالا کاهش تراکم استخوانی به دلیل وجود "كافئینی" است كه در نوشابه‌ های كولا دار مورد استفاده قرار می ‌گیرد. پیش از این رابطه مصرف بیش از اندازه كافئین با پوكی استخوان در مطالعات قبلی مشخص شده بود. 

توجیه سوم این محققان به وجود ماده دیگری به نام اسید فسفریك در نوشابه ‌های گازدار بر می ‌گردد. این اسید برای خنثی شدن، به کلسیم دریافتی از مواد غذایی متصل ‌شده و مانع جذب آن می ‌شود، بنابر این نیاز بدن به مصرف كلسیم چند برابر می ‌شود، این در حالی است كه اغلب افراد همان مقدار توصیه ‌شده برای دریافت روزانه کلسیم را هم به زحمت دریافت می ‌كنند.
كمبود دریافت کلسیم یا اختلال در جذب آن، منجر به كاهش تراكم مواد معدنی موجود در استخوان ‌ها و بروز بیماری پوكی استخوان می‌ شود.

 
برای مشاهده مجموعه فایل های ضمیمه اینجا کلیک کنید.
 

بخش پژوهش های دانش آموزی تبیان
تهیه: نگار تجملیان - تنظیم: زینب شاه مرادی