تغذیه کودک در سال دوم

از شیرگیری تنها یک دوره انتقالی برای نوزاد نیست– یک فرایند یادگیری برای والدین نیز هست.
در آغاز تغذیه به طور معجزه آسایی آسان بود: شیر مادر یا شیر خشک یک تور ایمنی بود که تقریباً تمام نیازهای تغذیه‌ای نوزاد را بدون اینکه بخواهید کار اضافه‌ای انجام دهید فراهم می‌کرد.
نزدیک به یک سال، این زمانی است برای شما که از وابستگی به این مایعات جدا شده و نقش جدیدی به عنوان تغذیه کننده به عهده بگیرید.
به عبارتی دیگر، شما بدون تور ایمنی کار خواهید کرد و این به شما بستگی دارد که غذاهای درستی انتخاب کنید تا از نظر تغذیه‌ای برنامه غذایی کودک شما کامل باشد.
به عهده گرفتن نقش مسئول تغذیه کودک کار آسانی نیست– در حالی که، بسیاری از بالغین برای پیروی از یک تغذیه مناسب برای خودشان دچار چالش هستند.
همان‌طور که ممکن است انتظار داشته باشید، زمانی که تغذیه با شیرمادر خاتمه می‌یابد و غذای جامد غالب می‌شود، زمانی است که نوزادان نسبت به سوءتغذیه و کمبود ویتامین‌ها و مواد معدنی بسیار حساس‌اند.
اگر رژیم غذایی جدید آن‌ها فقیر از این مواد مغذی باشد. در این زمان کمبودهای تغذیه‌ای بالقوه خطرناک‌تر از دوران بزرگسالی هستند، چون بدن یک نوزاد هنوز در حال رشد و دگرگونی است.
در طی سال دوم، نوزادان بیشتر حرکت می‌کنند، شروع به حرف زدن می‌کنند و نقش فعال‌تری در تغذیه خود به عهده می‌گیرند.
همراه با مهارت‌های جدید آنان مجموعه‌ای از چالش‌های جدید برای والدین ایجاد می‌شود.
در حالی که برخی زنان به شیردهی در سال دوم ادامه می‌دهند، معمولاً، کودکان به سمت رژیمی بر پایه تقریباً غذای کاملاً جامد تمایل می‌یابند و شروع به پیوستن به غذای سایر اعضاء خانواده می‌کنند.
به این دوره علاوه بر اینکه مطمئن می‌شوید که نوزادتان سالم و شاد است به عنوان زمانی مهم برای ایجاد عادات غذایی خوب و الگوی غذایی که برای تمام عمر باقی می‌ماند فکر کنید.
آگاهی از نکات زیر به شما کمک می‌کند تا رژیم غذایی کودکتان را در این دوره زمانی سالم نگهدارید.

الف- موضوع ذائقه

به عنوان والدین مسئول، چرا کافی نیست که بچه‌ها را با هر غذایی که تهیه آن ساده‌تر است تغذیه کرده و سپس با دادن مکمل یا ترکیبات مخصوص نوزادان که حاوی ویتامین و مواد معدنی است آن را کامل کنیم؟
چون ایجاد عادات غذایی خوب و ذائقه برای غذاهای سالم به همان اندازه اطمینان از تأمین تمام مواد مغذی اهمیت دارد.
بیایید واقع‌بین باشیم: هیچ راه مصون از خطایی برای پیشگیری از اینکه کودک شما بدغذا شود یا شیرینی را به سالاد ترجیح دهد وجود ندارد با این ‌حال، با پی‌ریزی مراحل تغذیه سالم، والدین می‌توانند در روشی که کودکانشان سال‌ها بعد در زندگی برمی‌گزینند واقعاً تفاوت ایجاد کنند.
نوزادان با تماشای والدینشان می‌آموزند چگونه غذا بخورند، بنابراین تمام عادات غذایی با مدلی که والدین ایجاد می‌کنند شروع می‌شود.
چرا یک نفر میل به شیرینی دارد در حالی که دیگری مشتاق نمک هست؟
چرا برخی از خوردن تک‌های میوه به عنوان دسر لذت می‌برند درحالی‌که دیگران تمایل به خوردن بستنی دارند؟
ترجیحات غذایی ما بسیار پیچیده‌اند و از موارد زیادی تأثیر می‌پذیرند.
درحالی‌که هر فرد به دلیل عوامل ژنتیکی نسبت به طعم خاصی مستعد است، ذائقه همچنین می‌تواند مانند آخرین گرایش‌های مد بسته به محیط و حتی عقیده‌ای که فرد نسبت به غذا دارد، بیاید و برود.
تحقیقات نشان می‌دهند الگوهای غذایی که در نوزادی و اوایل کودکی ایجاد می‌شوند می‌توانند بر روی نحوه غذا خوردن در سال‌های بعد و چگونگی تفکر درباره غذا اثر بگذارند.
والدین می‌توانند به بچه‌هایشان بیاموزند چگونه خوب غذا بخورند، نه فقط با انتخاب غذاهای خوب، بلکه با نشان دادن به آن‌ها که چگونه طعم‌های جدید را جستجو کنند و از چیزهایی که برای آن‌ها مفید هستند لذت ببرند.

ب) مسئولیت‌های والدین

همان‌قدر که ما سعی می‌کنیم وعده‌های غذا را لذت‌بخش کنیم، همان‌قدر می‌تواند به یک جنگ بین والدین و بچه‌ها تبدیل شود. فوق‌العاده بود اگر کودکان همیشه چیزی را می‌خوردند که ما برایشان می‌خواهیم، اما واقعیت این است که عادات غذایی معمولاً به معنی تثبیت برخی قوانین و بعضی وقت‌ها نه گفتن است.
همچنان که نوپای شما بیشتر مستقل و قادر به صحبت می‌شود ممکن است احساس کنید قدرت نامحدودی که در زمان نوزادی او از آن لذت می‌بردید در حال ناپدید شدن است.
چون شما و کودکتان همیشه درباره غذا توافق نخواهید داشت، اجازه بدهید مسئولیت‌های هرکدام از شما را مشخص کنیم:
کودک شما مسئولیت تصمیم‌گیری درباره اینکه به چه مقدار غذا در هر وعده نیاز دارد و تعیین زمانی که سیرشده است را دارد.
شما مسئولیت دارید نوع غذایی که کودک می‌خورد را انتخاب کنید و محیطی که در آن غذا خورده می‌شود را تعیین کنید.
من منطق پشت این تقسیم وظایف را شرح خواهم داد. والدین، البته باید مسئولیت بخش ریاست این رابطه را داشته باشند.
اما دانستن اینکه چه زمانی کودک را باید آزاد گذاشت و یا او را مقید کرد آسان نیست.
اغلب، والدین به جای نوع غذا روی مقدار غذایی که کودک می‌خورد متمرکز می‌شوند، اما درواقع این توجه باید برعکس باشد.

ج) عادات غذایی بعد از یک‌سالگی تغییر می‌کنند

در طی سال اول بدن نوزاد شما تحت یک ساخت و ساز ناگهانی قرار دارد، فقط وزن به تنهائی در دوازده ماه سه برابر می‌شود.
حالا زمان کمی استراحت است- تقریباً یک سال دیگر طول می‌کشد که وزن هنگام تولد چهار برابر شود.
بسیاری از والدین هنگامی‌که نوزادشان در سال دوم به طور ناگهانی کمتر غذا می‌خورد یا علاقه‌اش به غذا کم می‌شود نگران می‌شوند، اما تقریباً همیشه این نتیجه نیاز به سوخت کمتر برای رشد است.
گرچه اعداد از کودکی به کودک دیگر متفاوت است اما تقریباً نوزادان در طی سال اول پانزده پوند به وزنشان اضافه می‌شود و تقریباً ده اینچ از نظر طولی رشد می‌کنند درحالی‌که در سال دوم تنها پنج پوند به وزن و چهار تا پنج اینچ به قدشان افزوده می‌شود.
اگر شما به دقت اندازه غذای هر وعده را محاسبه کرده باشید ممکن است ناامید شوید وقتی کودک شما به طور ناگهانی در یک وعده تنها چند قاشق غذا بخورد.
این نیز طبیعی است. مطالعات نشان داده‌اند، درحالی‌که هنگامی‌که نوزادان به نوپایی می‌رسند نامنظم‌تر غذا می‌خورند، معمولاً می‌توانند مقدار کل غذای که در طی یک روز می‌خورند را تنظیم کنند به‌طوری‌که کل کالری که در روز می‌خورند تقریباً ثابت باقی می‌ماند.
نداشتن اشتها تنها هنگامی باید شما را نگران کند که برای چند وعده ادامه یابد و یا اگر رشد کودک عادی نباشد.
تا زمانی که کودکان همچنان در حال رشدند، نیازی به مجبور کردن آن‌ها به اتمام غذایشان درصورتی‌که گرسنه نیستند وجود ندارد.
اگر موقع ناهار کم بخورند، می‌توانند به‌راحتی با یک میان‌وعده بزرگ‌تر آن را جبران کنند.
استثناء هنگامی است که بچه‌ها از خوردن غذایی که برای آنان مفید است امتناع کرده و می‌خواهند آن را با دسر جایگزین کنند.
مطمئن شوید که شیرینی‌ها و تنقلات بخش کوچکی از غذای کودک شما را در هر روز تشکیل دهد، در غیر این صورت یاد می‌گیرد که از خوردن غذا امتناع کند.
بچه‌های کوچک معده کوچکی دارند که برای خوردن وعده‌های بزرگ غذا طراحی نشده است. برای نوپاها بهتر است چند بار در روز تغذیه شوند– معمولاً سه وعده کوچک همراه با چند میان وعده مقوی.
چون میان‌وعده‌ها بخش مهمی از غذای روزانه کودک را تشکیل می‌دهند، نباید تنها از غذاهای بی‌ارزش که ما اغلب به عنوان میان وعده می‌شناسیم، مانند چیپس یا آبنبات تشکیل شده باشند.
به‌جای اینکه به میان‌وعده‌ها به عنوان غذای دست دوم نگاه کنیم، آن‌ها را به عنوان فرصتی برای دادن غذاهای سالم‌تر نظیر میوه‌ها و سبزی برای تکمیل غذاهای اصلی در نظر بگیریم.
بسیاری از ما طوری بزرگ شده‌ایم که والدینمان به ما گفته‌اند غذایمان را تمام کنیم وگرنه تنبیه خواهیم شد.
این روش قدیمی تربیت، دیگر عاقلانه به نظر نمی‌رسد و برای عادات غذایی خوب می‌تواند مخرب باشد.
نوپاها غریزه درونی دارند که می‌گوید چه زمانی سیر شده‌اند و باید خوردن را متوقف کنند، اما در طی زمان که بزرگ‌تر می‌شوند بسیاری از بچه‌ها یاد می‌گیرند که پرخوری کنند.
ما درباره نگرانی‌های فزاینده درباره کنترل اضافه وزن و چاقی کودکان بعداً بحث خواهیم کرد، فعلاً به خاطر داشته باشید بچه‌ها را تشویق کنید، غریزه درونی خود درباره مقدار غذایی که باید بخورند را دنبال کنند.

---

منبع: زندگی آنلاین - دکتر محمدرضا وفا و همکاران؛ متخصصین تغذیه