چگونه ماز را حل کنیم؟

چند نمونه از این مازها را می‌توانید در بازی صفحه بعدی مشاهده کنید. طبیعتاً حل این مازها بسیار مشکل تر از مازهای دو بعدی است. مازها را می‌توان به دو گروه تقسیم کرد؛ گروه اول مازهایی هستند که راه بن بست ندارند (unicusal mazes). نمونه ای از این مازها را می‌توانید در شکل رو به رو مشاهده کنید. ممکن است ظاهر برخی از این مازها پیچیده به نظر برسد، اما در واقع حل آنها بسیار ساده است. در این مازها فقط یک راه وجود دارد. پس اگر مداد خود را بردارید و از یک سمت ماز وارد مسیر شوید، حتماً به مقصد ماز خواهید رسید. گروه دوم مازهایی هستند که دارای راه های بن بست و انشعابات باشند(multicusal mazes).

ساده ترین راه حل این مازها اینست که برای شروع دست خود را بر روی یکی از دیوارهای مسیر ورودی ماز قرار دهید و آن را دنبال کنید. به این ترتیب وقتی شما به انتهای مسیرهای بن بست می‌رسید، برمی گردید و از دیوار رو به روی دیواری که وارد شده اید خارج خواهید شد. و اگر به همین ترتیب ادامه دهید مسیر صحیح را پیدا خواهید کرد. اما اگر مقصد در یک " جزیره " (Island) واقع شده باشد، شما با این روش موفق نخواهید شد. جزیره به قسمتی از ماز گفته می‌شود که به هیچ یک از دیوارهای خارجی متصل نباشد. از آن جایی که ما در روش بالا از یکی از دیوارهای خارجی ماز شروع به حرکت می‌کردیم، هیچ گاه به جزیره وارد نخواهیم شد.

روش دیگر حل این مازها اینست که هر بار که به یک " گره " می‌رسیم، مسیرهای مختلف را علامت گذاری کنیم. گره، به نقطه ای از یک ماز گفته می‌شود که چندین راه از آن منشعب شده اند. وقتی به یک گره می‌رسید، اگر دیدید که هیچ یک از راههای خروجی از ماز را قبلا علامت گذاری نکرده اید سه علامت بر روی مسیری که از آن به گره رسیده اید، بگذارید. اگر قبلا یک یا چند راه خروجی را علامت گذاری کرده اید، فقط یک علامت بر روی راه ورودی بگذارید. و اگر قبلا تمام راههای خروجی را علامت گذاری کرده بودید، بایستی دور بزنید و از مسیری که آمده اید به عقب برگردید. اگر یک یا چند راه وجود دارد که علامت گذاری نشده است، یکی از آنها را انتخاب کنید و در ابتدای آن دو علامت بگذارید. سپس آن را دنبال کنید. اگر شما همواره این قانون را دنبال کنید، می‌توانید مطمئن باشید که همه ماز را خواهید گشت و راه حل صحیح را پیدا خواهید کرد. در واقع اساس حل ماز، آزمون و خطاست. هر چه قدر زودتر مسیرهای مختلف را امتحان کنید، سریعتر آن را حل خواهید کرد.

اگرچه ما عموما فقط برای سرگرمی از مازها استفاده می‌کنیم، اما آنها دارای کاربردهای علمی فراوانی نیز هستند. معمولا برای سنجش توانایی یادگیری موجودات زنده و یا سیستم های هوشمند از مازها استفاده می‌شود. مثلا وقتی موش را برای اولین بار در یک ماز قرار دهیم تا غذای خود را پیدا کند، زمان نسبتا زیادی را صرف این کار خواهد کرد.

اما در دفعات بعدی با مرور خاطرات خود شکل ماز را به یاد می‌آورد و سریعتر به مقصد می‌رسد. از طریق اندازه گیری زمان یافتن مسیر در شرایط مختلف، دانشمندان می‌توانند توان یادگیری موش را ارزیابی کنند. پیدا کردن بهترین مسیر یک ماز (CPA - Critical Path Analysis) یکی از موضوعات مورد علاقه ریاضی دانان است. به کمک CPA می‌توان هزینه کابل کشی خطوط تلفن، ایجاد راههای ارتباطی بین شهرها و یا حتی تولید مدارهای الکترونیکی را کاهش داد. می‌توانید بگویید چرا؟ اگر دوست داشتید تا بیشتر از ماز و شگفتیهای آن بدانید می‌توانید به پایگاههای زیر مراجعه کنید:

1-http://www.supermaze.com

2- http://www.efg2.com/Lab/Mathematics/MazeMaker.htm

3- http://www.ktca.org/newtons/11/mazes.htmll

4- http://www.newton.cam.ac.uk/wmy2kposters/june/index.html

می توانید نظرات خود را به آدرسinternetschool@tebyan.net ارسال کنید.

بازی کنید                                 راه پر پیچ و خم