با ریاضیات به جنگ آنفولانزای مرغی بروید!
ریاضیات بیماری
بیماری، یکی از مسایل همه گیر زندگی انسانی است. بسیاری از بیماری ها مثل سرماخوردگی معمولی، نشانه های زیادی ندارد و تقریباً به یک جور درد سر، بیشتر شبیه هستند؛ اما بعضی دیگر از بیماری ها مثل ابولا یا ایدز زندگی ما را پر از وحشت کرده اند.
این طبیعت نادیدنی و غیر قابل پیش بینی بیماری هاست که تخیل ما را به خود جلب میکند. میتوان گفت که از ما قبل تاریخ تا همین امروز، بیماری منبع ترس و خرافات بوده است. اما در صد سال اخیر ریاضی دان ها سعی کرده اند نحوه پخش و انتشار بیماری ها را بفهمند. آنها این کار را با ربط دادن جنبه های مهم سلامتی عمومی به پارامترهای اصلی آلودگی انجام میدهند.
در اینجا ما بعضی از ساده ترین مدل های بیماری را بررسی میکنیم و سعی میکنیم بفهمیم ریاضیات در راه کمک به سلامتی مردم چه گام هایی برداشته است. اما قبل از آن، حتماً میدانید که بیماری ها به چندین طریق به انسان منتقل میشوند. برای شروع بیایید به داستان زیر توجه کنید.شما تازه به بیمارستانی نزدیک یک پارک ملی رسیده اید که در آن تمام اعضای دو خانواده که چادر زده اند، به جز دو نفر بیمار شده اند. شما باید علت بیماری را پیدا کنید. با بیمارها مصاحبه میکنید و بعد، نتایج جمع آوری شده را بررسی میکنید و از اطلاعات بهره میگیرید تا بالاخره از همه چیز سر در میآورید:
حالا که با مسأله انتشار بیماری آشنا شدید باید بدانید که ریاضیات بیماری، موضوعی وابسته به داده هاست. کلید اصلی حل معماهای این رشته از تحقیقات ریاضی در موفقیت در ایجاد ارتباط مدل های ریاضی با داده های تجربی است. خوشبختانه پرونده هایی که خود شما درست کردید و به لطف وجود آنها ما میدانیم که در چندین دهه اخیر تعداد بیمارانی که این یا آن مشکل را در جوامع گوناگون داشته اند، چقدر بوده است. این داده ها، ردپای آثار اجتماعی مثل تغییرات نرخ تولد یا افزایش میزان تماس آدم هامثلا در زمان مدرسه را هم نشان میدهد. بنابراین حل کامل مسأله دینامیک بیماری (یعنی نحوه تغییرات بیماری) به ابزارهای ریاضی زیادی از خلق مدل گرفته تا حل معادلات دیفرانسیل و آنالیز آماری احتیاج دارد.