گام پایانی

پیش از ورود مجدد خون به قلب، چند اتفاق مهم دیگر هم روی می‌دهد. خون هنگام عبور از روده کوچک قند و مواد غذایی حاصل از هضم غذا را جذب می‌کند. این مواد از طریق سیاهرگی به نام "سیاهرگ باب" وارد کبد می‌شوند. کبد این مواد را از خون جذب و برای استفاده بدن ذخیره می‌کند. علاوه بر این وقتی خون از کلیه‌ها عبور می‌کند، مواد زاید مانند اوره و نمک‌های اضافی از آن خارج شده و به صورت ادرار از بدن دفع می‌گردد. سرانجام خون وارد قلب می‌شود. آنچه درون قلب جانداران رخ می‌دهد، متفاوت است. ما در این جا قلب انسان را بررسی می‌کنیم. (برای مطالعه‌ی بیشتر در این زمینه می‌توانید به کتاب زیست شناسی سال دوم دبیرستان مراجعه کنید.)

1- خون بازگشته از اندام‌های مختلف بدن به دهلیز راست می‌ریزد. این خون حاوی دی اکسیدکربن است و در شکل با رنگ طوسی نشان داده شده است.

2- خون از دهلیز راست وارد بطن راست می‌شود.

3- بطن راست خون را به درون سرخرگی که به سمت شش‌ها می‌رود، پمپ می‌کند. خون در شش‌ها دی اکسیدکربن خود را از دست می‌دهد و اکسیژن جذب می‌کند.

4- خون حاوی اکسیژن (که در شکل با رنگ قرمز نشان داده شده است.) به قلب باز می‌گردد و وارد دهلیز چپ می‌شود. این گردش خون، "گردش خون ششی" نامیده می‌شود.

5- خون از دهلیز چپ به بطن چپ می‌ریزد.

6- بطن چپ منقبض می‌شود و خون را به درون آئورت پمپ می‌کند. آئورت به سرخرگ‌های کوچکتر منشعب می‌شود و از این طریق به نقاط مختلف بدن می‌رسد.

بین بطن‌ها و دهلیزها و هم چنین در ابتدای سرخرگ‌هایی که از قلب خارج می‌شوند، دریچه هایی وجود دارد. این دریچه‌ها از بازگشت خون به محل قبلی آن جلوگیری می‌کنند. صدایی که هنگام بسته شدن آنها ایجاد می‌شود، همان صدایی است که ما در زمان تپش قلب می‌شنویم. صدای اول که بم و طولانی است به دریچه های میترال و سه لختی (دریچه های بین دهلیزها و بطنها) مربوط می‌شود و صدای دوم که زیر و کوتاه است، ناشی از بسته شدن دریچه های سینی (دریچه ورودی سرخرگ‌ها) است.

سلول‌های اندام‌های بدن به مواد غذایی و اکسیژن نیاز دارند؛ پس هر یک از آن‌ها بایستی با یک سرخرگ تغذیه شود. سلول‌های قلب نیز از این قاعده مستثنی نیستند. رگهای مسئول تغذیه قلب "رگهای کرنری" نام دارند. اگر مایلید تا در مورد قلب و گردش خون بیشتر مطالعه کنید، می‌توانید به سایت‌های زیر مراجعه کنید:

نویسنده :

ساناز فرهنگی