ارزشیابی توصیفی در مقطع دبستان

اشاره

آموزش و پرورش رسمی در ایران با قدمتی بیش از یک قرن در ادوار مختلف به دنبال تحول و دگرگونی بوده است، لیکن به دلیل کم توجهی به مبانی ارزشی، ویژگی های فرهنگی و نیاز های اجتمافی در این زمینه کمتر توفیق داشته است. با پیروزی انقلاب شکوهمند اسلامی و جاری شدن ارزش های اسلامی در ارکان حکومت، تغییرات گسترده ای در بنسادهای نظری ، اهداف، محتوا، روش ها و دیگر اجزای نظام آموزشی آغاز شد. اما به دلیل حاکمیت دیدگاه های گذشته و عادت شدن روش ها، آن گونه که بایسته  نظام جمهوری اسلامی است این تغییرات، نهادینه نشده و ضرورت آن هم چنان به قوت خود باقی است.

مقام معظم رهبری با نگاه عمیق، همه جانبه و پایدار نسبت به رسالت آموزش و پرورش در نظام اسلامی، بر ناکافی بودن تغییرات درنظام آموزشی تأکید کرده و بر لزوم استمرار آن به صورت دقیق تر و عمیق تز امر فرموده اند. در جهت پاسخگویی به فرامین معظم له، معاونت آموزش و نوآوری به دنبال ایجاد تغییر در یکی از مهم ترین اجزای نظام آموزشی، یعنی نظام ارزشیابی تحصیلی برآمده است. این تغییر مرحله مطالعاتی و آزمایشی خود را در سالهای گذشته(1381 الی 1386) طی کرده و از سال 87-88 وارد مرحله جدیدی شده که بدون هماهنگی و همراهی آموزگاران، مدیزان ، دانش آموزان و والدین گرامی به موفقیت نخواهد رسید. این تغییر تحت عنوان ارزشیابی توصیفی در مدارس اجرا می شود و در صدد است با تغییر در دیدگاه ها، نگرش ها و روش ها دست اندکاران نظام آموزشی و خانواده ها، محیط پربار، بانشاط و جذابی را برای کودکان فراهم نماید. مجموعه حاضر برای آشنایی کلی والدین گرامی تنظیم شده و امید است بتواند به بخشی از سوال های این عزیزان پاسخ دهد.

یکی از مهم ترین دغدغه های والدین، تعلیم و تربیت فرزندان و موفقیت آنان در امور تحصیلی است. نظام آموزش و پرورش با درک این دغدغه ارزشمند، خود را ملزم می داند تا حداکثر تلاش خود را برای فراهم آوردن شرایط مناسب یادگیری و رشد و بالندگی فرزندان ایران اسلامی فراهم نماید.

آیا تا کنون از خود پرسیده ایم که انتظارمان از مدرسه چیست؟

به این سوال مهم هر کسی پاسخی می دهد. عده ای اعتقاد دارند، مدرسه باید علوم مختلف را به دانش آموزان آموزش دهد، عده ای دیگر به آموزش مهارت های زندگی، گروهی نیز بر رشد ارزش ها و ویژگی های اخلاقی و ... تأکید می نمایند. پاسخ هیچ گروهی نادرست نیست. اما کامل هم نیست، مدرسه وظیفه دارد فرصت های خوبی را برای یادگیری در زمینه های مختلف فراهم نماید و نباید هیچ یک از موارد فوق مورد کم توجهی قرار گیرد. اما با توجه به ویژگی های سنی کودکان در این دوره نباید با آموزش های سخت و با تأکید بر حفظ مطالب، آنها را از تغییرات روحی-روانی، نگرشی و رفتاری دور کرد. آنچه مسلم است، کودکان باید مهارت های پایه و اساسی را با جذاب ترین روش ها در محیط آرام و دلنشین بیاموزند و با مشارکت فعال و مؤثر در این فرآیند آمده زندگی در جامعه فردا شوند. دوره ابتدایی در نظام آموزشی ایران دانش آموزان گروه سنی 6-10 ساله را در بر می گیرد و این دوره به دلیل ویژگی ها و شرائط سنی کودکان از اهمیت و حساسیت بیشتری نسبت به دوزه های تحصیلی دیگر برخوردار است زیرا:

- کودکان در این دوره بیشترین آمادگی را برای یادگیری دارند.

- انگیزه و علاقه کودکان به آموختن با توجه به گرایش فطری آنها به جستجو گری و پرسشگری و کسب شناخت بالاست.

- دوره ای است که شخصیت دانش آموزان شکل می گیرد و آینده آنها را تحت تأثیر قرار می دهد.

- در این دوره کودکان هنوز قالب شخصیتی پیدا نکرده اند و شرایط لازم برای کسب تجارب ارزشمند دارند.

- تصورات دانش آموزان نسبت به معلم، کتاب، مدرسه، آموختن و ... شکل می گیرد.

- تغییرات در این دوره بیشتر در ابعاد کیفی انجام می شود و امکان سنجش آنها به صورت کمی و دقیق وجود ندارد.

وظایف والدین در ارزشیابی توصیفی

ارتباط نزدیک، مداوم و مستمر دانش آموز با والیدن وتمایل و علاقه وافر پدران و مادران در کمک به فرزندان خود در امور تحصیلی و همچنین ضرورت هماهنگی و همکاری بین معلم و والدین به ویژه در ارزشیابی توصیفی، نقش و جایگاه آنها را در این موضوع، ممتاز کرده است.

به برخی از مهمترین وظایف والدین در ارزشیابی توصیفی اشاره می شود :

1- حضور منظم، مستمر و فعال در مدرسه برای آگاهی از وضعیت تحصیلی فرزندشان

2- ارایه اطلاعات مربوط به فعالیت های دانش آموز در منزل به معلم،

3- کمک به دانش آموز در انجام وظایف و تکالیف خارج از کلاس و مدرسه و راهنمایی و هدایت آن،

4- کمک به معلم در تولید پوشه کار و حفظ و نگهداری آن،

5- اجرای پیشنهادهای معلم درخصوص فرزند هود متناسب با شرایط و ظرفیت های خانواده،

6- ارزشیابی از عملکرد فرزند در منزل با روش های توصیفی و ارایه نتیجه به معلم در مدرسه،

7- مطالعه جزوات، بروشورها و مشاهده فیلم ها و یا نرم افزارها درخصوص طرح،

8- شرکت در برنامه ها و جلسات توجیهی که برای این منظور برگزار می شود.

حال آیا به نظر شما با وجود ویژگی های دوره  ابتدایی و انتظاراتی که  از مدرسه می رود، با روش های محدودی که در حال حاضر برای شناخت کودکان و کسب اطلاعات لازم استفاده می شود می توان به یادگیری درونی و فعال امیدوار بود؟ قطعاً پاسخ شما به این سوال منفی است. لذا برای رسیدن به اطلاعات کامل، مستند، معتبر و دقیق در خصوص دانش آموزان، به ویژه در یادگیری های آنان نیازمند ایجاد تغییر در روش های سنجش و ارزیابی هستیم.