تبیان، دستیار زندگی

تامین امنیت سوریه چه منافعی برای اقتصاد کشور دارد؟

کاری که مقاومت برای اقتصاد کرد

شاید پیش از این راه حل مشکلات مالی در دل مذاکرات با کشورهای اروپایی و آمریکا جستجو می شد اما تجربه سوریه نشان داد که گاهی مقاومت در حفظ امنیت و همچنین پیاده کردن دستورالعمل های اقتصاد مقاومتی می تواند در حل مسائل اقتصادی راهگشا باشد.
عکس نویسنده
عکس نویسنده
نویسنده : مصطفی ساجدی
بازدید :
زمان تقریبی مطالعه :
اقتصاد سوریه
با برچیده شدن آخرین پایگاه داعش در بوکمال و پایان یافتن خلافت دولت خودخوانده داعش در منطقه بسیاری بر این باور هستند که دوران حضور ایران در منطقه سوریه به پایان رسیده است. اگرچه به انتقاداتی سطحی مبنی بر اینکه به چه دلیل ایران حتی در زمان جنگ در سوریه حضور دارد پاسخ داده شده است. اما اکنون این سوال مطرح شده که چرا ایران همکاری با دولت بشار اسد را دنبال می کند؟

اگرچه حضور نظامی ایران در سوریه و عراق از نظر نظامی دارای موفقیت های بسیاری در تامین امنیت کشور و حفظ جنگ در بیرون از مرزها بود اما موفقیت های نظامی کشور، راه را برای موفقیت های اقتصادی نیز باز کرد. با نگاهی به گذشته ی روابط اقتصادی ایران و سوریه میتوان دریافت که جنگ های داخلی در این کشور بر روابط اقتصادی بین ایران و سوریه تاثیری منفی گذاشته است.

در سال 1389 که آن را می توان آخرین سال امن در سوریه قملداد کرد ایران  با حدود 600 میلیون دلار بعد از عربستان و امارات متحده عربی سومین کشور صادر کننده به سوریه محسوب می‌شد. این آمار در سال های پس از جنگ روند کاهشی پیدا کرد و به 148 میلیون دلار رسید که نشان دهنده ضرر عمده تولید کنندگان ایرانی از جنگ در سوریه است.

تامین امنیت در منطقه سوریه بستر مناسب جهت انجام کشت فراسرزمینی را نیز فراهم کرده است. کشت فراسرزمینی مدل جدیدی از کشاورزی است که بر طبق آن یک کشور به دلیل محدودیت در منابع طبیعی، در کشور دیگری به اجاره زمین کشاورزی و کشت محصولات می پردازند. البته کشور مقصد باید از نظر جغرافیایی و همچنین دسترسی مناسب برای صادرات در موقعیت مناسبی باشد. کشورهای پیشرفته چون آمریکا، چین، ژاپن و انگلستان در زمینه کشت فراسرزمینی از کشورهای پیشرو هستند که با توجه به محدودیت منابع آبی در کشور و این که تنها 12 درصد از اراضی ایران قابلیت کشاورزی دارد، باید حرکت به سمت این نوع جدید از صنعت کشاورزی آغاز شود.

پس از اعمال تحریم‌ها علیه ایران این قانون نیز تحریم شد و عملا بانک‌های ایرانی نتوانستند با بانک‌های آمریکایی و یا اروپایی که با دلار و یا دلار تبدیل شده به یورو کار می‌کردند، همکاری داشته باشند.



کشاورزی در سوریه به عنوان دومین منبع ارتزاق مردم این کشور محسوب می شود و چیزی حدود 46 درصد مردم این کشور برای گذراندن ادامه زندگی خود به سراغ کشاورزی رفته اند که این آمار نشان دهنده پتانسیل بالای جغرافیایی این کشور در تولید محصولات کشاورزی است.

دسترسی کشور سوریه به آب های آزاد از طریق دریای مدیترانه و راه ارتباطی این کشور با قاره اروپا ظرفیت بالقوه دیگری است که به دلیل جنگ های داخلی در این کشور از بین رفت. در طول درگیری های داخلی در سوریه، ترکیه به عنوان تنها راه ارتباطی ایران با اروپا شناخته می شد که با تامین امنیت این کشور و پایان یافتن رسمی دولت داعش، عملا راه دیگری برای ارتباط تاجران ایرانی با اروپا فراهم شد و فضای رقابتی در جهت کاهش هزینه های صادرات و ترانزیت به نفع تاجران بین سوریه و ترکیه ایجاد کرد.

پیمان پولی دو جانبه بین کشورهای منطقه خاورمیانه ظرفیت دیگری است که میتواند کشور را در جهت افزایش سودآوری اقتصادی کمک کند. سلطه دلار در مبادلات تجاری موجب شده است تا بسیاری از کشورها به سمت پیمان پولی دوجانبه قدم بردارند. در واقع با توجه به اینکه مبادلات میان کشورها توسط ارز دلار صورت میگیرد، ایران و سایر کشورهای منطقه که در شرایط تحریمی به سر می برند، شرایط سختی جهت مبادلات تجاری دارند. این موضوع هنگامی بیشتر تاثیر منفی خود بر اقتصاد را نمایان می کند که بدانیم بر طبق قانون تمام مبادلات انجام شده با ارز دلار باید توسط سیستم بانکی آمریکا تمیز یا Clear  شوند و این اقدام با U_turn  صورت می گیرد. اما پس از اعمال تحریم‌ها علیه ایران این قانون نیز تحریم شد و عملا بانک‌های ایرانی نتوانستند با بانک های آمریکایی و یا اروپایی که با دلار و یا دلار تبدیل شده به یورو کار میکردند، همکاری داشته باشند. یکی از راهکارهای جایگزین برای حل این معضل استفاده از پیمان های پولی دوجانبه است که متاسفانه تاکنون از سوی نهادهای اجرایی و  قانون گذار داخل کشور چندان جدی گرفته نشده است.

رهبر انقلاب نیز در دیدار با پوتین رئیس جمهور روسیه نیز بر این فرایند تاکید بسیاری کردند و حذف دلار را از مبادلات میان دو کشور پیشنهاد دادند.

با نگاهی به بخشی از ظرفیت های بالقوه اقتصادی در منطقه سوریه، به عنوان یکی از کشورهای همسایه ایران میتوان به پتانسیل بالای کشورهای اطراف در افزایش سودآوری اقتصادی پی برد. شاید پیش از این راه حل مشکلات مالی در دل مذاکرات با کشورهای اروپایی و آمریکا جستجو می شد اما تجربه سوریه نشان داد که گاهی مقاومت در حفظ امنیت و همچنین پیاده کردن دستورالعمل‌های اقتصاد مقاومتی می تواند در حل مسائل اقتصادی راهگشا باشد. مسئله ای که شاید با گره زدن وضعیت اقتصادی کشور با تحریم ها و لزوم مذاکره در زمینه های دیگر همچون مسائل منطقه و موضوعات موشکی و تکرار تجربه تلخ برجام، مغفول بماند.