دومین بخش ، عملكرد دست

حرت دست ها در شنای پروانه ( همانند وضعیت بدن و عملكرد پا) تا اندازه زیادی به حركت دست در شنای كرال سینه شباهت دارد. چون در این شنا، مرحله كشش و مرحله بازگشت به حالت اولیه( حركت دست در خارج آب ) با هر دو دست و بطور همزمان انجام می گیرد، لذا پاره ای از حركت های اساسی دست ضرورتاً تغییر پیدا می كند.

مرحله كشش

در این مرحله، دست ها( كف دست به پایین و كمی به سمت خارج) جلوتر از حد شانه و كمی دورتر از محور طولی بدن نسبت به شانه ها وارد آب می شوند. و كف دست ها دو علامت سئوال را در زیر آب ترسیم می كنند.

ترسیم علامت سئوال در زیر آب به این طریق است كه ابتدا دست ها از محور میانی بدن فاصله می گیرند و پس از اینكه به اندازه كافی به خارج بدن كشیده شدند بازوها به طرف داخل كشیده می شوند و در این هنگام است كه آرنج ها خم می شوند . توجه داشته باشید كه همانند بازوها ، مچ و دست پس از اینكه به اندازه كافی به خارج كشیده شدند به طرف یكدیگر نزدیك می شوند، بطوری كه هر دو دست در حالیكه در جهت عقب و داخل و به سمت خط میانی بدن كشیده می شوند از زیر خط شانه ها عبور كرده و سرانجام به سمت خارج و بالا رفته تا حركت را در حدود ران ها به پایان برسانند.

نیروهای پیش برنده تولید شده در زمانی كه دست ها به طرف خط میانی بدن حركت می كنند، معمولاً كم است و در این مرحله نیروی بالا برنده عامل اصلی حركت است. در حركت دست ها به سمت عقب معمولاً نیروی كشش بوجود می آید.

مرحله بازگشت به حالت اولیه- در پایان مرحله كشش، دست به صورت مستقیم و كف دست ها به سمت داخل می باشند. پس از این وضعیت شناگر دست های خود را به سمت خارج می چرخاند و سپس آنها را از طرفین به سمت جلو پرتاب می كند به طوری كه همواره سعی دارد دست ها در نزدیكی سطح آب عمل كنند، و در همین حال آنها را به سمت نقطه ورود به آب هدایت می كند.

باید توجه داشت كه ، وضعیت خمیده آرنج و عمل بالا آوردن آرنج در مرحله بازگشت به حالت اولیه در شنای كرال سینه حداقل به دو دلیل در شنای پروانه رعایت نمی شود:

1- از نقطه نظر ساختار آناتومیكی چرخش مفصل شانه بدون همراهی چرخش بدن غیر ممكن است .

2- حفظ تعادل دست ها به وسیله یكدیگر در حركت همزمان آنها به سمت جلو نیاز به چنین حركتی را برطرف می سازد.

تمرین های آموزشی

1- در آبی كه عمق آن تا كمر می باشد جهش دلفین مانندی انجام می دهیم. و در این هنگام همزمان با كشش دست ها ضربه پای پروانه نیز زده می شود( زانوها خم و شروع حركت پا از كمر).

2- تكرار تمرین شماره یك با این تفاوت كه به محض اینكه شانه ها و سر، از آب خارج شدند بلافاصله دست ها به جلو، در داخل آب فرو می روند و در این زمان نیز صورت مجدداً در روی آب قرار می گیرد.

3- كارآموز شناگر در حالی كه عمق آب تا كمر باشد، خم شده و حركت دست پروانه را انجام می دهد.

4- تمرین دست شنای پروانه همراه با پای كرال سینه.

" كوتاه اما با اهمیت"

توجه: انداختن دست به جلو فقط در یك لحظه كوتاه است كه نیروی وارده دست ها را به سمت جلو پرتاب می نماید، برای اینكه شناگر چنین عملی را انجام دهد به او می گوییم پس از شروع پرتاب بایستی دست هایت در موقع ورود به آب شل و راحت باشد. اگر دقت كرده باشید متوجه می شوید كه كف دست در ابتدای خروج متمایل به بالا برده در طول طی مسیر متمایل به خارج می گردد. نقش جنبش پذیربودن مفصل شانه در چنین حركتی به خوبی نمایان می شود و به همین دلیل است كه مسئله جنبش پذیری ( بخصوص مفصل شانه) و كشش عضلات بسیار با اهمیت است. حركت دست ها كه یك دایره یا سیكلی را طی می كند بایستی بطور پیوسته و آهنگ صحیح باشد و در هیچ جا قطع نشود و حتی بعضی مواقع آهنگش متغییر ننماید. به طور مثال: در موقع ورود دست به آب اگر حركت دست توسط شناگر كند شود وقفه ایی در كل حركت بوجود آید باعث فروافتادن بدن در آب می شود و این یكی از اشتباه های متداول شناگرهای مبتدی پروانه رو می باشد. یا اینكه وقتی دست ها از خارج به آب برخورد می نمایند باید توسط همان آب كنترل شوند نه اینكه شناگر به عضلاتش ورود دست به آب را كنترل نماید.

برای اینكه پای دلفین خوب زده شود، كار آموز شناگر حتماً بایستی برای بوجود آوردن موج ابتدا از دست هایش كه در جلو می باشد حركت( عمل و عكس العمل) را فراموش نكند یعنی اول دست ها بعد سر، بعد باسن و در مرحله آخر پاها موج را بوجود می آورند.

سومین بخش آموزش اجرای كلیه حركات دست و پا و تنفس

با وجود اینكه بلند كردن سر از روی آب موجب افزایش نیروی مقاوم میگردد و در نتیجه بر روی سرعت شناگر اثر می گذارد، لیكن یك شناگر خوب می تواند با تنظیم زمان مناسب  نفس گیری، این اثر منفی را به حداقل برساند. بدین منظور، نخست شناگر سعی می كند تعداد نفس گیری های خود را براساس نیاز فیزیولوژیكی خود به حداقل برساند، غالباً در شناهای سرعتی، شناگر در هر دو یا سه دور كامل حركت دست یك نفس گیری و در شنای استقامتی در هر یك یا دو دور كامل حركت دست یك بار نفس گیری می كند. سپس وی سعی می كند با تظمین حركات، سر خود را زمانی بالا بیاورد كه همزمان با اجرای موفقیت آمیزعمل نفس گیری ، در حداقل فاصله ممكن نسبت به سطح آب قرار گیرد. جهت رسیدن به این هدف، سر باید زمانی بالا بیاید كه نیمی از مرحله كشش انجام شده باشد و شانه ها با اجرای حركت دست ها و همزمان با انجام ضربه دوم پاها به بالا كشیده شده و دهان از آب خارج گردد. هر گونه حركت اضافی ناشی از بالا كشیدن سر، موجب فرو رفتن پاها در آب و ایجاد نیروی مقاوم خواهد شد. با انجام این عمل، شناگر هوا را بدرون مجاری تنفسی خود فرستاده و بی درنگ سر را بین دو دست به درون آب فرو می برد، در همین زمان است كه دست ها با تاب دادن( پرتاب كردن) از خط میانی شانه ها درهوا گذشته و برای ورود به آب به سمت جلو فرستاده می شوند.

به طور كلی با هر حركت دست در شنای پروانه دوبار پای پروانه زده می شود. اولین حركت پا به سمت پایین وعقب موقعی انجام می شود كه كف دست ها از روی آب به داخل آب فرورفته و آب را به طرفین می كشد و دومین حركت پا نیز هنگامی صورت می گیرد كه دست ها در مرحله فشار قرار داشته و به طرف یكدیگر نزدیك می شوند و در واقع حركت هنگامی شروع می شود كه مرحله فشار رو به اتمام بوده و كف دست ها از ناحیه كمر به سمت عقب بدن در حال حركت می باشند. توجه داشته باشید پای اول در شنای پروانه برای راندن بدن به جلو و پای دوم صرفاً جهت نگهداری و تكیه بدن روی آب نقش مهمی را ایفا می نمایند. به محض ورود دست ها در آب، عمل بازدم شروع می شود و هنگامی كه دست ها مجدداً از نزدیك باسن آب را ترك می كنند سر به عقب كشیده شده و در این مرحله كه دم صورت می گیرد.

نكات قابل توجه در نفس گیری:

سر درست در لحظه ای وارد آب می گردد كه دست ها در حال پرتاب به جلو باشند . این امر نه تنها به باقی ماندن بدن در حالت افقی كمك می كند، بلكه باعث می شود كه شناگر بتواند دست های خود را به بالا كشیده و در حركت پرتاب به جلو راحت تر عمل كنند.

لحظه نفس گیری:

این لحظه درست در زمانی است كه دست ها در حال وارد آوردن فشار به طرف ران ها بوده و چانه درون آب قرار دارد و مرحله پایانی آن زمانیست كه دست ها از آرنج به بالا كشیده شده اند.

استارت پروانه

استارت پروانه، شبیه به استارت كرال سینه است.

برگشت پروانه

در برگشت شنای پروانه نیز به مانند شنای قورباغه بایستی هر دو دست در یك زمان و در یك سطح با دیواره استخر تماس پیدا نمایند. توجه داشته باشید كه هر دو دست همزمان و در یك دیوار استخر را لمس نمایند، در ضمن شانه ها نیز در صفحه افقی قرار داشته باشند. وقتی كه لمس كردن دیوار توسط هر دو دست به طور صحیح صورت گرفت، مسابقه دهنده به هر روشی كه خواست می تواند مابقی برگشت خود را انجام دهد.

تمرین های آموزشی

1- چهار یا پنج دست كرال سینه با یك پای پروانه- توجه داشته باشید كه همراه با هر نیم ستروك از كرال سینه، یك بار دم و یك بار بازدم صورت گیرد.

2- اجرای كلیه حركات شنای پروانه- توجه داشته باشید كه این تمرین را ابتدا در مسافت كوتاه به طول مثال 8-5 متر انجام دهید و سپس به تدریج بر بعد مسافت افزوده شود.

3- اجرای كلیه حركات شنای پروانه با تاكید بر عمل تنفس بدین معنی كه با هر دست پروانه، یك بار عمل دم و بازدم صورت گیرد.

مراحل مختلف كشش دست ها، ضربه های پا و هواگیری در شنای پروانه