رنجی است ندیدن!

"دیده ها و شنیده ها" در افكار عمومی منبع و منشأ دانسته های افراد قلمداد می شود ، تا گذشته های نه چندان دور از افراد كهنسال و با تجربه با عنوان" جهان دیده" یاد می شد و هنوز هم در پاره ایی از مناطق فرهنگی چنین است.

محققان بر اساس تجارب و آزمایشات خود آشكار ساخته اند كه قسمت اعظم دریافت های حسی انسان محصول دیدن و بینایی است . به راستی تا كنون اندیشیده ایم كه بوئیدن گلی بدون دیدن آن، چشیدن میوه خوش طعمی بدون دریافت رنگ و شكل آن و شنیدن آوای جویباری بدون دیدن تلاطم مفرح آن چگونه است؟ آیا تا كنون لحظه ایی و یا لحظاتی چشمان خود را بسته ایم تا جهان را بدون دیدن تجربه كنیم؟ و آیا این تجارب كامل، اقناع كننده و رضایت بخش اند؟ برای آنان كه بینایی را تجربه كرده اند، برای آنان كه دیدن جزء لاینفك زندگی است ، ندیدن كابوس هولناكی است. ندیدن بستن تمام راههای ارتباطی با جهان اطراف است به ویژه درعصر ارتباطات كه توانا بودن و روزآمد شدن جزء از طریق مطالعه فراوان ممكن نیست.

هلن آدامز كلر دانشمند نابینا و ناشنوای آمریكایی می گوید: كتاب ، بینایی ما نابینایان است ، از شگفتی های جهان نور و روشنایی پرده بر می دارد و با دستاوردهای دیگر انسان ها آشنایمان می سازد و یاریمان می دهد تا از محدودیت جسمی امان فراتر رویم.

خط لمسی بریل از سال 1824 امكان مطالعه را برای نابینایان فراهم كرد. ولی روند طولانی چاپ كتب به خط بریل و در نتیجه پرهزینه بودن تولید اینگونه كتاب ها سبب شده است كه تعداد این كتب چندان قابل توجه نبوده و مقایسه تعداد این كتب با كتاب های نوشتای ، مثل معروف " میان ماه من تا ماه گردون" را به خاطر می آورد، و فراموش شدن و نادیده گرفتن هموطنان كم توان و معلول را به دفعات پیش چشمان قرار می دهد. مجتمع فرهنگی نابینایان رودكی از مراكز حوزه توانبخشی سازمان بهزیستی به منظور ارائه خدمات به نابینایان و نیمه نابینایان از سال 1364 شروع به كار كرده است. این مجتمع مسئولیت مهم چاپ و تولید كتب بریل و گویا را به عهده دارد. كتب گویا كتاب هایی مستند كه توسط گویندگانی خوانده شده و در استودیوهای ضبط صوت بر روی نوار ، ضبط می شوند. اولویت در تولید كتب گویا با كتاب هایی است كه به تصویب مجتمع می رسد.

بر اساس آمار ارائه شده توسط مجتمع فرهنگی نابینایان رودكی میزان كتب منتشره به خط بریل در حدود 1400 عنوان و كتب گویا نیز در همین حدود است. یعنی تا كنون این مجتمع توانسته است 2800 عنوان كتاب را برای استفاده نابینایان به صورت بریل و گویا آماده سازی نماید.

بر اساس همین آمار، این كتب به تفكیك موضوعی، بریل ، گویا به شرح زیر است:

بر اساس اطلاعات ارائه شده توسط كارشناس كتابدار كتابخانه گویای این مجتمع هر كتاب به خط بریل تنها در 2 نسخه به چاپ می رسد و در صورت تقاضای نابینایان با تخصیص یارانه های دولتی این كتب چاپ و در اختیار ایشان قرار می گیرد.

كتب گویا 3 سری ضبط آزاد( بدون استودیو صدابرداری) و 2 سری ضبط استودیوی تهیه شده و در كتابخانه در اختیار عزیزان روشندل قرار می گیرد.

همچنان كه گفته شد و آمار به خوبی بیانگر این مطلب است تعداد كتب بریل و گویا تولید شده، با نیازمندی های روشندلان عزیز در جامعه رو به رشد و در عصر انفجار اطلاعات فاصله بسیار زیادی دارد ، از اینرو برخی از متخصصین كوشیده اند با استفاده از تجهیزات و نرم افزارهای رایانه ای ویژه نابینایان این فاصله را كاهش دهند. سیستم های رایانه ای نابینایان كه نمونه های فارسی آن نیز در كشورتهیه شده اند می توانند هزاران كتاب الكترونیكی عادی را به صورت بریل یا گویا در اختیار نابینایان قرار دهند. این سیستم ها هم چنین قادرند امكان دسترسی ساده این گروه از كاربران را به تمامی سایت ها و بانك های اطلاعاتی موجود در شبكه اینترنت و سایر شبكه ها فراهم كنند. این فن آوری نتیجه تلاش 11 ساله پژوهشگران شركت فنی پكتوس است و تجهیزاتی نظیر نمایشگر لمسی بریل، مبدل رایانه نابینایان سامانه كمك آموزشی لمسی ، گویا، رایانه و یادداشت الكترونیكی بریل گویا و دستگاه تایپ هوشمند و چاپگر بریل را تولید و در اختیار نابینایان كشور قرار داده اند . با استفاده از این نرم افزار، كتابخانه گویا توانسته است در مدت 2 ماه1000 عنوان كتاب را در اختیار مراجعه كنندگان خود قرار دهد كه با مقایسه با 2800 عنوان كتاب گویا و بریل در طی دوره فعالیت مجتمع فرهنگی نابینایان رودكی رقم بسیار قابل توجهی است.

فاصله نابینایان و بینایان در كشور ما در دسترسی به امكانات بسیار زیاد و باور نكردنی است. در كشور تنها سه كتابخانه( ملی و پارك فدك تهران و ملی سنندج) به سیستم های ویژه نابینایان مجهز شده اند، و پر واضح است كه وجود دو كتابخانه در تهران و یك كتابخانه در شهرستان پاسخگوی نیازهای انبوه نابینایان كشور نیست.

امید است كه مسئولان سازمان بهزیستی، وزارت ارشاد و شهرداری ها در جهت تجهیز كتابخانه ها و مراكز آموزشی به امكانات مورد نیاز روشندلان عزیز، بیش از پیش همت گمارند.

و برماست كه شجاعت این عزیزان را در رویارویی با مشكلاتشان آفرین گفته، عزم و اراده شان را بستائیم.