مدلسازی زمین لرزه
می خواهیم وسیله ای برای شبیه سازی زلزله بسازیم. از این وسیله هم میتوان به جای میزلرزه استفاده کرد. این دستگاه از یک تخته چوبی حدوداً یک متری تشکیل شده است که در یک انتهای آن یک چرخ و محور نصب شده است. یک آجر به قرقره چرخ متصل است به شکلی که نیرویی اعمال شده بر آجر، مؤلفه عمودی نداشته باشد. روی تخته چوبی نواری از سمباده وصل شده است تا اصطکاک افزایش یابد. دو نوع ماده، آجر را به چرخ و محور وصل کرده است. اولین ماده یک نخ غیر کشسان است (طول نخ همیشه ثابت است)و یک لوله لاستیکی پزشکی کشسان (طول لوله تغییر می کند). این لوله مستقیماً به آجر متصل و کاملاً کشسان است در اثر چرخیدن دسته چرخ، تنش به وجود آید. روی سطح زیری آجر هم برای افزایش اصطکاک، نوار سمباده وصل شده است . با این وسیله میتوان " طول پارگی " را در هر" زلزله " با مشاهده مسافتی که آجر میپیماید، بدست آورد و فهمید که این مقادیر روند مشخصی ندارند. میتوان با یکنواخت کردن سرعت چرخش دسته، زمان " زلزله " را اندازه گرفت که آن هم روند ثابتی ندارد. اگر دسته را به آهستگی بچرخانیم، با نزدیک شدن نخ به آستانه " پارگی " میتوانیم لحظه ای قبل از شروع حرکت آجر صدای ترق و تروق سمباده را بشنویم که شبیه سازی یک پیش لرزه است. با ریختن پودر بچه کنار سمباده میتوان خط گسلهای ناشی از حرکت آجر را دید. با افزودن یک آجر به روی آجر قبلی هم زلزله شدیدتری پدید میآید. میتوان آجر دوم را هم به یک لوله لاستیکی وصل کرد تا برخورد دو زلزله، شبیه سازی شود. اگر تنش کافی باشد، آجر اول به جلو میرود و به تنش روی آجر دوم میافزاید. به تدریج آجر دوم به حرکت میآید و نیرویی رو به عقب بر آجر اول اعمال میکند و دوباره آن را هم به حرکت میاندازد. |
مترجم:ساناز فرهنگی