از فقر تا قهرمانی!
نگاهی به مستند صفر تا سکو ساخته سحر مصیبی که با موضوع زندگی خواهران منصوریان، قهرمانان وشوکار کشورمان روی پرده سینماها است.
صفر تا سکو از معدود مستندهای است که به واسطه جذابیت ها ویژه ای که دارد و حضور نسبی مخاطب را در گیشه تضمین می کند موفق شد تا روی پرده و اکران عمومی را هم ببیند. چند سال پیش مستند تهران انار ندارد به عنوان اولین فیلمی مستند که در سینماها اکران شد همین وضعیت را تجربه کرد.
صفر تا سکو به واسطه پرداخت به زندگی شخصی و ورزشی سه خواهر فی نفسه واجد جاذبه است. اولا که روایت یک قصه واقعی است. دوم درباره شخصیت سه زن و دختر ورزشکار است و سوم اینکه از قهرمانی و موفقیت های بین المللی حرف می زند. همین سه مولفه، پتانسیل و ظرفیت بالایی برای برانگیختن حس کنجکاوی مخاطب دارد. ضمن اینکه مخاطب از طریق رسانه های مجازی و شبکه های اجتماعی با این سه شخصیت آشنا شدند و رسانه های رسمی و واقعی هم به آنها پرداختند از جمله حضور این سه خواهر در برنامه ماه عسل که به معروفیت و محبوبیت آنها بیشتر دامن زد.
اکنون بسیاری از ایرانیان که خواهران منصوریان را می شناسند آنها را نه فقط به عنوان قهرمان وشو که به عنوان سه شخصیت قدرتمند و موفق که در نبرد با سختی های زندگی و در میدان زندگی هم قهرمان بودند می شناسند. چه بسا همین شناختی که از رسانه های دیگر حاصل شده موجب انگیزه بیشتر برای تماشای این مستند می شود تا آنها از زندگی این سه خواهر بیشتر بدانند. صفر تا سکو اگرچه تلاش می کند به این پرسش ها پاسخ دهد اما در پردازش اطلاعات فاقد انسجام لازم است و درباره گذشته آنها از یک نظم روایی روشنی پیروی نمی کند. در واقع اگر مخاطبی از قبل نسبت به زندگی خواهران منصوریان اطلاعی نداشته باشد ، به شکل منسجم در مسیر داده ها قرار نمی گیرد. مثلا اینکه پدرشان آنها را ترک کرده و آنها در فقر و بی کسی بزرگ شده اند یا اینکه دردوران کودکی با چه مشکلاتی دست و پنجه نرم کرده اند.
در واقع بازخوانی گذشته قهرمان های مستند از انسجام و یکدستی لازم برخوردار نیست اگرچه از طریق ارجاعی که می توان از سخنان سه خواهر یا تلاشی که برای راحتی مادرشان انجام می دهند مخاطب را با گذشته آنها آشنا می کند ولی این بخش از مستند تا حدودی شلخته است و نیازمند انسجام و نظم روایی بیشتری بود تا احساس همذات پنداری و سیر تحول روانی اثر از قدرت بیشتری برخوردار می شد.
با این حال آنقدر خود قصه و فراز و نشیب هایی که دارد هیجان انگیز و جذاب است که حلقه و بار عاطفی آن بر احساس مخاطب گره می خورد. جذاب ترین بخش های مستند نمایش و روایت تلاش ها و مبارزه و مقاومت این سه خواهر برای موفقیت در میدان مسابقه و کسب مقام است. نمایش اراده و پشتکار و ایستادگی و مقاومت برای رسیدن به هدف و تغییر و بهبود وضع زندگی.
صفر تا سکو از دو بخش عمده به لحاظ روایی و بصری برخوردار است. یکی بخش های مربوط به زندگی حرفه ای خواهران منصوریان و دیگری بخش مربوط به زندگی شخصی و خصوصی آنها. این دو بخش البته منفک از هم نیست و در نسبت با هم معنا می شود. تاثیرات متقابل زندگی و ورزش و اینکه چقدر قهرمانی در سبک و شیوه زندگی آنها تاثیر گذاشته و چقدر خصوصیات و ویژگی های فردی آنها به زندگی حرفه ای و قهرمانی آنها کمک کرده در نهایت تصویری در برابر مخاطب می گذارد که در آن می توان به ویژگی ها و مختصات یک زندگی قهرمانانه پی برد. در واقع آنها در دو میدان مشغول مبارزه هستند یکی میدان ورزش و توشک وشو و دیگری میدان زندگی.
شاید یکی از عواملی که این جذابیت را بیشتر می کند زن بودن این سه قهرمان است. زن بودنی که موجب شکل گیری برخی از تضادها می شود حتی نوع ورزشی که انتخاب کرده اند. ورزش های رزمی به دلیل ماهیت خشنی که دارند بیشتر به عنوان ورزش مردانه شناخته می شود به همین دلیل حضور این سه زن در میدانی که بیشتر میدان مبارزه مردانه شناخته می شود پارادوکس جذابی ایجاد می کند و کنش و واکنش های این سه خواهر جذاب تر جلوه می دهد. صحنه های پایانی مستند جایی که مخاطب حاصل تلاش ها و سختی هایی این سه خواهر را در میدان مبارزه و کسب مدال های بین المللی می بیند به اوج شکوه می رسد و به ویژه با پخش موسیقی و آهنگی که درباره ایران و وطن است،جلوه ای حماسی پیدا می کند.
صفر تا سکو روایت مبارزه و مقاومت برای رسیدن به هدف است. مستندی که تماشای آن به ویژه با توجه به جامعه افسرده و بی انگیزه ما می تواند به ترویج و تولید حس امید و جنگیدن برای رسیدن به رویاهایی شخصی باشد. این مستند به ویژه برای دختران و پسران جوان این سرزمین که ناامیدی و یاس های تلخ را تجربه می کنند می تواند به مثابه دارویی شفابخش باشد تا برای تحقق آرزوها و رویاهایشان ناامید نشوند و قدرت جنگندگی و مبارزه پیدا می کنند. صفر تا سکو تنها روایت سه خواهر قهرمان نیست، روایت سه ویژگی اخلاقی امید، تلاش و پشتکار است که لازمه یک زندگی موفق است.
