تبیان، دستیار زندگی

آذر 1357 و روزهای نزدیک انقلاب؛

تحصن آذرماه و روزهای انقلاب

جنایات رژیم منحط شاه روز به روز پر اوجتر می گردد. افزایش حجم جنایات به‏‎ ‎‏قدری است که قدرت بیان را سلب می نماید. ضایعات این چند هفتۀ اخیر، سرتاسر ایران‏‎ ‎‏را به سوگ نشانده است و قدرت تفکر را از شاه سلب کرده است. دولت یاغی نظامی، به‏‎ ‎‏امر شاه، تر و خشک را به آتش کشیده...
بازدید :
زمان تقریبی مطالعه :
آذر57
مأموران رژیم شاه در تاریخ  29 آبان ماه  سال 1357 با  حمله به حرم مطهر امام رضا(ع) در مشهد  عده ای از مردم انقلابی  آنجا را  شهید و مجروح نمودند که از جمله شهادت یك دانشجوی سرخنكلایی به نام محمد مقصودلوراد بود . به دنبال این جنایت حضرت امام خمینی رهبر كبیر انقلاب اسلامی طی پیامی كه در تاریخ دوم آذرماه آن سال صادر فرمود، روز یك شنبه پنجم آذر سال 1357 را که مصادف با هفتمین روز واقعه مشهد بود - عزای عمومی اعلام نموده و از مردم خواست تا با هر وسیله ممكن برای سقوط حکومت جبار شاهنشاهی پهلوی قیام كنند.

مردم مسلمان گرگان كه از حمله مأموران رژیم به حرم مطهر حضرت امام رضا(ع) بسیار متاسف  بودند با شنیدن پیام امام ، برای اعتراض به این جنایت بزرگ طاغوت مهیا شدند.

با وجود جوّ خفقان و پلیسی حاكم بر جامعه، این پیام ظرف كمتر از 48 ساعت از پاریس به گرگان رسید و دریای بیكران انسانهای آگاه و عاشق اسلام را به تلاطم در آورد. روحانیان و انقلابیون مبارز در مساجد اعلام كردند كه امام خمینی در روز یكشنبه پنجم آذر را به مناسبت واقعه دلخراش مشهد عزای عمومی اعلام نموده‌است. این خبر دهان به دهان به گوش امت مسلمان در شهرها و روستاهای اطراف  رسید كه صبح روز پنجم آذر از محل امام زاده عبدالله گرگان راهپیمایی اعتراض‌آمیزی انجام می‌شود .
بالاخره روز پنجم آذر فرا می رسد. مردم گرگان و روستاهای منطقه و حتی شهرهای اطراف مثل کردکو ، بندر گز ، فاضل آباد و علی آباد کتول آن روز صبح در جوار مرقد مطهر امام‌زاده عبدالله – آن فرزند پاك امام موسی‌بن‌جعفر(ع) –  و دور فلکه امام زاده (شهدای فعلی) گرد ‌آمدند. در میان جمعیت از همه طبقات دیده می‌شدند : روحانی، فرهنگی، كارگر، كشاورز، محصل، دانشجو، بازاری، راننده، كاسب، كارمند، زن، مرد، پیر ، جوان، كودك .
مردم صلوات میفرستادند و الله اکبر می گفتند و  شعار می دادند: مرگ بر شاه - درود برخمینی ، قبر امام هشتم گلوله باران شده- روز و شب شیعیان شام غریبان شده ...  و لحظاتی بعد طنین رگبار گلوله‌ها با گاز و دود و خون و فریاد، تصویری از جنگ نابرابر حق و باطل  به نمایش در آورد.
 مراجع تهران، قم ومشهد نیز در اطلاعیههای جداگانهای 5 آذر را عزای عمومی اعلام كردند.

روز دوشنبه 29 آبان 1357 مردم مشهد به خاطر عیادت از مجروحین، مقابل بیمارستان شاهرضا اجتماع و تظاهرات کردند و کارکنان بیمارستان نیز که در حال اعتصاب بودند، با تظاهرکنندگان همراهی کردند. در این میان، نیروهای انتظامی به بیمارستان هجوم آورده و دو نفر از پزشکان به نامهای دکتر روحانی و پروفسور رضوانی و همچنین سه نفر از دانشجو را دستگیر کردند. این نحوه برخورد با تظاهرات آرام مشهد باعث شد تا گروه کثیری از مردم و روحانیون برای اعتراض به دستگیری های صورت گرفته به صورت راهپیمایی به سمت بیمارستان دست به تحصن زدند و اعلام کردند تا آزادی افراد دستگیر شده از تحصن خارج نخواهند شد.»
بعدازظهر همان روز نیز تظاهرات گسترده ای در اطراف حرم مطهر و منزل آیت الله شیرازی برگزار شد که با هجوم نیروهای نظامی، مردم به داخل صحن و حرم مطهر پناه بردند. اما برخلاف معمول مأمورین از تهاجم و ضرب و شتم تظاهرکنندگان دست برنداشته و با کفش به داخل حرم و اطراف ضریح نیز حمله بردند و اقدام به پرتاب گاز اشک آور نمودند. در همین حال گروهی چماق به دست اطراف درهای خروجی حرم اجتماع کرده و کسانی را که از حرم خارج می شدند مورد ضرب و شتم قرار می دادند. گفته می شود که یک زن در داخل حرم خفه شد و بیش از 20 تن دستگیر شدند. تعداد شهدای روز دوشنبه 29 آبان 1357 مشهد نیز بیش از ده نفر نقل شده است.
در پی این جنایت امام خمینی با انتشار اطلاعیه‌ای روز یکشنبه پنجم آذر 1357 را روز عزای عمومی اعلام کردند. متن پیام امام به این شرح بود:
بسم الله الرحمن الرحیم‏
‏‏جنایات رژیم منحط شاه روز به روز پر اوجتر می گردد. افزایش حجم جنایات به‏‎ ‎‏قدری است که قدرت بیان را سلب می نماید. ضایعات این چند هفتۀ اخیر، سرتاسر ایران‏‎ ‎‏را به سوگ نشانده است و قدرت تفکر را از شاه سلب کرده است. دولت یاغی نظامی، به‏‎ ‎‏امر شاه، تر و خشک را به آتش کشیده و یکی از بزرگترین ضربه های این جنایتکار به‏‎ ‎‏اسلام، به مسلسل بستن بارگاه قدس حضرت علی بن موسی الرضا ـ صلوات الله علیه ـ‏‎ ‎‏است. این بارگاه مقدس در زمان رضاخان به مسلسل بسته شد و قتل عام مسجد گوهرشاد‏‎ ‎‏به وجود آمد، و در زمان محمدرضاخان آن جنایت تجدید و دژخیمان شاه در صحن و‏‎ ‎‏حریم آن حضرت ریخته و کشتار کردند. ملت مسلمان باید از این شاه و دولت یاغی‏‎ ‎‏غاصب تبرّی‏ کنند و مخالفت با آن لازم است. تمام اقشار ملت، خصوصاً اهالی قرا و‏‎ ‎‏قصبات، باید بدانند که شاه غاصب و دولت یاغی او کمر به هَدْم ‏ مقدسات اسلام‏‎ ‎‏بسته اند، و اگر مهلت پیدا کنند به محو آثار شریعت برمی خیزند. بر تمام طبقات ملت لازم‏‎ ‎‏است، با هر وسیلۀ ممکن، به سقوط این دستگاه جبار قیام کنند. اطاعتِ این دستگاه،‏‎ ‎‏اطاعت طاغوت و حرام است. خداوندْ مسلمین را از شرّ آنان حفظ فرماید. در این عزای‏‎ ‎‏بزرگ و جسارت به مقام امام امت، روز یکشنبه 25 ذی الحجه‏ عزای عمومی اعلام‏‎ ‎‏می شود. ‏‏انّالله و انّا الیه راجعون – 23  ذی الحجه 1398 ـ روح الله الموسوی الخمینی‏
به‏ دنبال صدور پیام امام اعلامیه های سایر آیات عظام و مراجع تقلید نیز به‏منظور اعتراض به عمل ظالمانه رژیم و اعلام عزاى عمومى، در میان مردم پخش گردید.» در اعلامیه حضرات آیات گلپایگانى و نجفى مرعشى آمده بود: به منظور اعتراض به این عمل بى‏ادبانه و ظالمانه، روز یكشنبه 25 ذى‏حجه‏الحرام مطابق با پنجم آذر ماه سال 57 شمسى را عزاى عمومى اعلام مى‏كنیم و با متانت كامل روز مزبور تعطیل عمومى خواهد بود.»
روز یکشنبه پنجم آذر 1357 در سراسر ایران عزاى عمومى برپابود. در مشهد كلیه مغازه‏ها تعطیل بود و از ساعت 8 صبح حدود دویست‏هزار نفر از مقابل منزل آیت‏الله شیرازى راهپیمایى گسترده‏اى را در مسیر خیابان پهلوى، چهارراه لشكر، فلكه برق و خیابان هفدهم شهریور آغاز كردند. در این راهپیمایى پرشور كه تا ساعت یك بعدازظهر ادامه یافت، حجت‏ الاسلام هاشمى‏ نژاد براى مردم سخنرانى كرد. او در سخنان خود در پاسخ به اظهارات «ازهارى» كه گفته بود اگر راهپیمایى و تظاهرات دینى باشد مانعى ندارد ولى اگر سیاسى باشد به‏ شدت سركوب مى‏ كنیم، تأكید كرد كه دین از سیاست هرگز جدا نیست.» 
منابع:موسسه مطالعات و پژوهش های سیاسی،سایت گلستان