اینترنت کودکان در دستور کار وزارت ارتباطات
وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات قرار است اینترنت حفاظت شده‌ای را برای کودکان و نوجوانان راه‌اندازی کند.
بازدید :
زمان تقریبی مطالعه :
تاریخ : شنبه 1396/09/11 ساعت 09:38
زینب شاه مرادی - مرکز یادگیری تبیان
بر این اساس «سالم‌سازی فضای مجازی» و «ارائه اینترنت مخصوص كودكان و نوجوانان» بعد از تصویب «سند حمایتی و برنامه اقدام توسعه خدمات فضای مجازی برای كودك و نوجوان» در دستور كار است تا به گفته مسئولان وزارت ارتباطات، از خطرات ناشی از محتواهای مضر برای كودكان و نوجوانان جلوگیری شود. روز شنبه بود كه پیش‌نویس این سند با عنوان «سند حمایتی و برنامه اقدام توسعه خدمات فضای مجازی كودك و نوجوان» با دستور محمدجواد آذری‌جهرمی، وزیر ارتباطات و فناوری اطلاعات منتشر شد. تا براساس آن قشر كودك و نوجوان كه براساس آمارهای وزارت ارتباطات حدود 13درصد كاربران اینترنتی در كشورمان را شامل می‌شود، به اینترنتی با «كمترین خطرات» دسترسی داشته باشند.
چند سال قبل بود كه موضوع سیم‌كارت‌های تلفن همراه دانش‌آموزی نیز در كشورمان مطرح شد كه براساس آن قرار بود سیم‌كارت‌هایی كه فقط امكان برقراری تماس را داشتند و مجهز به جی پی اس بودند در اختیار دانش‌آموزان قرار داده شود و استفاده از این تكنولوژی ارتباطی برای كودكان و نوجوانان به‌صورت كنترل‌شده در بیاید اما از ابتدای دهه90 تاكنون و در شرایطی كه به‌صورت محدود این سیم‌كارت‌ها تولید شده است؛ به‌صورت جدی هنوز آماری از میزان استفاده كودكان و نوجوانان از این نوع سیم‌كارت منتشر نشده است. حالا با وجود مطرح شدن اینترنت كودكان و نوجوانان به‌نظر می‌رسد كه سیم‌كارت‌های دانش‌آموزی و تولید موبایل‌ها و تبلت‌های ویژه آنها نیز باید در دستور كار قرار گیرد. به گفته كارشناسان استفاده از رایانه و فناوری‌های دیجیتال بخش عمده‌ای از اوقات فراغت كودكان ایرانی را به‌خود اختصاص می‌دهد. این فضا خطرات بالقوه، بالفعل و البته پتانسیل زیادی برای كودكان و نوجوانان می‌تواند داشته باشد و همین مسئله باعث شده در بسیاری از كشورهای دنیا اینترنت مخصوص گروه سنی صفر تا 18سال (سن كودكی براساس كنوانسیون حقوق كودك) راه‌اندازی شود.
چندی قبل هم سندی با عنوان سند صیانت از كودكان و نوجوانان در مركز ملی فضای مجازی تدوین شد كه از آن به‌عنوان یك سند بالادستی یاد می‌شود كه مراحل آخر تصویب خود را در مركز ملی فضای مجازی می‌گذراند و حالا وزارت ارتباطات سند حمایتی و برنامه اقدام توسعه خدمات فضای مجازی كودك و نوجوان را رونمایی كرده كه قرار است با استفاده از تجربیات صاحب‌نظران و كارشناسان تكمیل شود.
سند حمایتی وزارت ارتباطات در 4هدف كلان آموزش، فرهنگسازی و ترویج فضای مجازی حوزه كودك، فراهم‌سازی زیرساخت‌های ارتباطی، محتوایی و اعتمادی، توسعه بازار و مقاوم سازی كسب‌وكارها و مدیریت و راهبری برنامه اقدام تدوین شده است. در پیش‌نویس «سند حمایتی و برنامه اقدام توسعه خدمات فضای مجازی كودك و نوجوان»، ضمن بررسی چالش‌های فضای مجازی كودك و نوجوان و با اشاره به اسناد بالادستی و الزامات قانونی در حمایت و حفاظت از این كودكان و نوجوانان، از 3منظر فرهنگی، اقتصادی و حقوق شهروندی به تبیین ابعاد مختلف در موضوع پرداخته و سپس به نقش وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات در حمایت از توسعه زیرساخت‌ها و تنظیم قوانین، به‌منظور حفظ منافع كاربران و ارائه‌دهندگان خدمات و فعالان این حوزه و هم چنین توجه به ترویج و فرهنگ سازی در مجامع بین‌المللی اشاره دارد.
توجه به ویژگی های سنی كودكان در سند حمایتی
امیر خوراكیان، معاون محتوای مركز ملی فضای مجازی با اشاره به اینكه قبل از انتشار این پیش‌نویس، سند صیانت از كودكان و نوجوانان در مركز ملی فضای مجازی تهیه شده است، به همشهری گفت: سند صیانت مراحل آخر تصویب را در كمیسیون عالی ارتقای محتوا می‌گذراند و بعد از تصویب در كمیسیون مربوطه در دستور شورای‌عالی فضای مجازی قرار می‌گیرد.
به گفته وی، وزارت ارتباطات هم سندی را هم‌راستا با این سند تهیه كرده كه بیشتر جنبه اجرایی و عملیاتی را در این حوزه در دستور كار قرار داده و هدف اصلی این است كه مثل بسیاری از كشورهای دیگر، اینترنتی كه مورد استفاده كودكان و نوجوانان است با اینترنت عمومی متفاوت باشد. در واقع به‌دلیل حساسیت‌های كودكان و نوجوانان و ضرورت رشد سالم آن ها و ارتباط گریزناپذیرشان با فضای مجازی به این مسئله توجه شده است.
خوراكیان با تأكید بر اینكه ویژگی‌های متناسب با سنین كودكان و نوجوانان باید در این فضا مورد توجه قرار بگیرد، گفت: در سند مركز ملی علاوه بر سیاستگذاری وظایف نهادهای حاكمیتی و بخش خصوصی نیز تحت عنوان تقسیم‌كار ملی تبیین می‌شود. در نتیجه بخشی از اقدامات اجرایی آن در وزارت ارتباطات و با همت وزیر این وزارتخانه در حال پیگیری و اجراست. خوراكیان با اشاره به دو اتفاق مهمی كه قرار است در فضای مجازی برنامه‌ریزی شود، گفت: یكی از این موضوعات فضای مجازی سالم و ایمن مخصوص كودكان و نوجوانان است كه به‌عهده وزارت ارتباطات گذاشته شده و بحث‌های فنی نیز در این زمینه انجام شده تا كودكان و نوجوان به بخشی از فضای مجازی كه با سن آنها مرتبط است دسترسی داشته باشند. همچنین با توجه به اینكه كودكان و نوجوانان تا 18سالگی در مسیر رشد هستند باید تحت آموزش‌های سواد رسانه‌ای قرار بگیرند كه كم‌كم و به مرور زمان دسترسی آن ها به محتوای فضای مجازی بیشتر شود و همزمان با رشد سنی و عقلی آنها و به‌مرور از مهارت ها و آموزش‌های لازم در این زمینه بهره‌مند شوند تا بعد از سن 18سالگی با توانایی و مهارتی كه در استفاده از فضای مجازی پیدا كرده‌اند استفاده سالمی از فضای مجازی داشته باشند و در برابر آسیب‌های این فضا مصونیت بیشتری داشته باشند.
خوراكیان به سند مركز ملی فضای مجازی نیز اشاره كرد و گفت:در این سند آموزش و پرورش جزو اعضای اصلی بوده و علاوه بر معاون وزیر، سازمان پژوهش‌ها و تالیف كتب درسی و كانون پرورش فكری كودكان و نوجوانان نیز در جلسات مركز ملی فضای مجازی شركت دارند و مسئولیت‌های مهمی در این رابطه به‌عهده آموزش و پرورش هم گذاشته شده است. به گفته معاون محتوای مركز ملی فضای مجازی، سند مركز ملی فضای مجازی به‌عنوان یك سند بالادستی است كه در اختیار سازمان‌ها و وزارتخانه‌ها قرار می‌گیرد و در برنامه‌های سالانه باید اعتبارات مناسب را برای تحقق این اسناد بالادستی ببیند. اما نیاز به تأمین اعتبار مستقیم در این حوزه‌ها نیست چون اگر سیاست گذاری درستی انجام و به ظرفیت‌های لازم توجه شود تولیدكننده‌ها با توجه به اینكه اقتصاد این موضوع دارای توجیه خواهد بود فعال می‌شوند. الان هم در بخش خصوصی مجموعه‌های ویژه كودكان و نوجوانان در فضای مجازی مشغول تولید محتوا هستند.
خوراكیان گفت: سندی كه در كمیسیون عالی ارتقای محتوای مركز ملی فضای مجازی در دست بررسی است طی دو هفته آینده در دستور كار شورای‌عالی فضای مجازی قرار می‌گیرد و امیدواریم همین امسال هم تصویب و ابلاغ می‌شود.
نظارت بر استفاده كودكان از اینترنت در دیگر كشورها
با گسترش استفاده از اینترنت در دنیا تعدادی از كشورهای اروپایی و آسیای شرقی انجمن «OECD» را تشكیل دادند تا دولت‌ها در آن درخصوص چالش‌های اجتماعی و اقتصادی و زیست محیطی همكاری كنند.براساس آماری كه این انجمن ارائه كرده در ایالات متحده آمریكا 84درصد كودكان و در استرالیا 67درصد كودكان از اینترنت استفاده می‌كنند. همچنین در اتحادیه اروپا، 65درصد از افراد 8 تا 17ساله، در خانه به اینترنت دسترسی دارند. بر این اساس كودكان بعد از خانه، در مدرسه و خانه دوستان، از اینترنت استفاده می‌كنند. براساس این تحقیق بازی، محبوبترین فعالیت كودكان 8 تا 11ساله است؛ اما برای كودكان 11 تا 16ساله، بازی در مرتبه چهارم محبوبیت قرار دارد. همچنین علاقه‌مندی‌های كودكان 16 تا 17ساله به‌ترتیب محبوبیت عبارتند از: گشت وگذار در اینترنت و جست‌وجو و دانلود اطلاعات برای مدرسه. اما 53درصد از افراد 16 تا 17ساله از وبگاه‌های شبكه‌های اجتماعی استفاده می‌كنند و فقط 6درصد از افراد 8 تا 11ساله، از این وبگاه‌ها استفاده می‌كنند. همین تحقیقات می‌تواند در كشور ما نیز انجام شده و براساس داده‌های آن، میزان نفوذپذیری اینترنت در میان كودكان و نوجوانان به‌دست بیاید تا براساس آن بتوان برنامه‌ریزی‌های دقیق‌تری برای این گروه سنی انجام داد.
منبع: http://hamshahrionline.ir
چند سال قبل بود كه موضوع سیم‌كارت‌های تلفن همراه دانش‌آموزی نیز در كشورمان مطرح شد كه براساس آن قرار بود سیم‌كارت‌هایی كه فقط امكان برقراری تماس را داشتند و مجهز به جی پی اس بودند در اختیار دانش‌آموزان قرار داده شود و استفاده از این تكنولوژی ارتباطی برای كودكان و نوجوانان به‌صورت كنترل‌شده در بیاید اما از ابتدای دهه90 تاكنون و در شرایطی كه به‌صورت محدود این سیم‌كارت‌ها تولید شده است؛ به‌صورت جدی هنوز آماری از میزان استفاده كودكان و نوجوانان از این نوع سیم‌كارت منتشر نشده است. حالا با وجود مطرح شدن اینترنت كودكان و نوجوانان به‌نظر می‌رسد كه سیم‌كارت‌های دانش‌آموزی و تولید موبایل‌ها و تبلت‌های ویژه آنها نیز باید در دستور كار قرار گیرد. به گفته كارشناسان استفاده از رایانه و فناوری‌های دیجیتال بخش عمده‌ای از اوقات فراغت كودكان ایرانی را به‌خود اختصاص می‌دهد. این فضا خطرات بالقوه، بالفعل و البته پتانسیل زیادی برای كودكان و نوجوانان می‌تواند داشته باشد و همین مسئله باعث شده در بسیاری از كشورهای دنیا اینترنت مخصوص گروه سنی صفر تا 18سال (سن كودكی براساس كنوانسیون حقوق كودك) راه‌اندازی شود.
چندی قبل هم سندی با عنوان سند صیانت از كودكان و نوجوانان در مركز ملی فضای مجازی تدوین شد كه از آن به‌عنوان یك سند بالادستی یاد می‌شود كه مراحل آخر تصویب خود را در مركز ملی فضای مجازی می‌گذراند و حالا وزارت ارتباطات سند حمایتی و برنامه اقدام توسعه خدمات فضای مجازی كودك و نوجوان را رونمایی كرده كه قرار است با استفاده از تجربیات صاحب‌نظران و كارشناسان تكمیل شود.
سند حمایتی وزارت ارتباطات در 4هدف كلان آموزش، فرهنگسازی و ترویج فضای مجازی حوزه كودك، فراهم‌سازی زیرساخت‌های ارتباطی، محتوایی و اعتمادی، توسعه بازار و مقاوم سازی كسب‌وكارها و مدیریت و راهبری برنامه اقدام تدوین شده است. در پیش‌نویس «سند حمایتی و برنامه اقدام توسعه خدمات فضای مجازی كودك و نوجوان»، ضمن بررسی چالش‌های فضای مجازی كودك و نوجوان و با اشاره به اسناد بالادستی و الزامات قانونی در حمایت و حفاظت از این كودكان و نوجوانان، از 3منظر فرهنگی، اقتصادی و حقوق شهروندی به تبیین ابعاد مختلف در موضوع پرداخته و سپس به نقش وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات در حمایت از توسعه زیرساخت‌ها و تنظیم قوانین، به‌منظور حفظ منافع كاربران و ارائه‌دهندگان خدمات و فعالان این حوزه و هم چنین توجه به ترویج و فرهنگ سازی در مجامع بین‌المللی اشاره دارد.
توجه به ویژگی های سنی كودكان در سند حمایتی
امیر خوراكیان، معاون محتوای مركز ملی فضای مجازی با اشاره به اینكه قبل از انتشار این پیش‌نویس، سند صیانت از كودكان و نوجوانان در مركز ملی فضای مجازی تهیه شده است، به همشهری گفت: سند صیانت مراحل آخر تصویب را در كمیسیون عالی ارتقای محتوا می‌گذراند و بعد از تصویب در كمیسیون مربوطه در دستور شورای‌عالی فضای مجازی قرار می‌گیرد.
به گفته وی، وزارت ارتباطات هم سندی را هم‌راستا با این سند تهیه كرده كه بیشتر جنبه اجرایی و عملیاتی را در این حوزه در دستور كار قرار داده و هدف اصلی این است كه مثل بسیاری از كشورهای دیگر، اینترنتی كه مورد استفاده كودكان و نوجوانان است با اینترنت عمومی متفاوت باشد. در واقع به‌دلیل حساسیت‌های كودكان و نوجوانان و ضرورت رشد سالم آن ها و ارتباط گریزناپذیرشان با فضای مجازی به این مسئله توجه شده است.
خوراكیان با تأكید بر اینكه ویژگی‌های متناسب با سنین كودكان و نوجوانان باید در این فضا مورد توجه قرار بگیرد، گفت: در سند مركز ملی علاوه بر سیاستگذاری وظایف نهادهای حاكمیتی و بخش خصوصی نیز تحت عنوان تقسیم‌كار ملی تبیین می‌شود. در نتیجه بخشی از اقدامات اجرایی آن در وزارت ارتباطات و با همت وزیر این وزارتخانه در حال پیگیری و اجراست. خوراكیان با اشاره به دو اتفاق مهمی كه قرار است در فضای مجازی برنامه‌ریزی شود، گفت: یكی از این موضوعات فضای مجازی سالم و ایمن مخصوص كودكان و نوجوانان است كه به‌عهده وزارت ارتباطات گذاشته شده و بحث‌های فنی نیز در این زمینه انجام شده تا كودكان و نوجوان به بخشی از فضای مجازی كه با سن آنها مرتبط است دسترسی داشته باشند. همچنین با توجه به اینكه كودكان و نوجوانان تا 18سالگی در مسیر رشد هستند باید تحت آموزش‌های سواد رسانه‌ای قرار بگیرند كه كم‌كم و به مرور زمان دسترسی آن ها به محتوای فضای مجازی بیشتر شود و همزمان با رشد سنی و عقلی آنها و به‌مرور از مهارت ها و آموزش‌های لازم در این زمینه بهره‌مند شوند تا بعد از سن 18سالگی با توانایی و مهارتی كه در استفاده از فضای مجازی پیدا كرده‌اند استفاده سالمی از فضای مجازی داشته باشند و در برابر آسیب‌های این فضا مصونیت بیشتری داشته باشند.
خوراكیان به سند مركز ملی فضای مجازی نیز اشاره كرد و گفت:در این سند آموزش و پرورش جزو اعضای اصلی بوده و علاوه بر معاون وزیر، سازمان پژوهش‌ها و تالیف كتب درسی و كانون پرورش فكری كودكان و نوجوانان نیز در جلسات مركز ملی فضای مجازی شركت دارند و مسئولیت‌های مهمی در این رابطه به‌عهده آموزش و پرورش هم گذاشته شده است. به گفته معاون محتوای مركز ملی فضای مجازی، سند مركز ملی فضای مجازی به‌عنوان یك سند بالادستی است كه در اختیار سازمان‌ها و وزارتخانه‌ها قرار می‌گیرد و در برنامه‌های سالانه باید اعتبارات مناسب را برای تحقق این اسناد بالادستی ببیند. اما نیاز به تأمین اعتبار مستقیم در این حوزه‌ها نیست چون اگر سیاست گذاری درستی انجام و به ظرفیت‌های لازم توجه شود تولیدكننده‌ها با توجه به اینكه اقتصاد این موضوع دارای توجیه خواهد بود فعال می‌شوند. الان هم در بخش خصوصی مجموعه‌های ویژه كودكان و نوجوانان در فضای مجازی مشغول تولید محتوا هستند.
خوراكیان گفت: سندی كه در كمیسیون عالی ارتقای محتوای مركز ملی فضای مجازی در دست بررسی است طی دو هفته آینده در دستور كار شورای‌عالی فضای مجازی قرار می‌گیرد و امیدواریم همین امسال هم تصویب و ابلاغ می‌شود.
نظارت بر استفاده كودكان از اینترنت در دیگر كشورها
با گسترش استفاده از اینترنت در دنیا تعدادی از كشورهای اروپایی و آسیای شرقی انجمن «OECD» را تشكیل دادند تا دولت‌ها در آن درخصوص چالش‌های اجتماعی و اقتصادی و زیست محیطی همكاری كنند.براساس آماری كه این انجمن ارائه كرده در ایالات متحده آمریكا 84درصد كودكان و در استرالیا 67درصد كودكان از اینترنت استفاده می‌كنند. همچنین در اتحادیه اروپا، 65درصد از افراد 8 تا 17ساله، در خانه به اینترنت دسترسی دارند. بر این اساس كودكان بعد از خانه، در مدرسه و خانه دوستان، از اینترنت استفاده می‌كنند. براساس این تحقیق بازی، محبوبترین فعالیت كودكان 8 تا 11ساله است؛ اما برای كودكان 11 تا 16ساله، بازی در مرتبه چهارم محبوبیت قرار دارد. همچنین علاقه‌مندی‌های كودكان 16 تا 17ساله به‌ترتیب محبوبیت عبارتند از: گشت وگذار در اینترنت و جست‌وجو و دانلود اطلاعات برای مدرسه. اما 53درصد از افراد 16 تا 17ساله از وبگاه‌های شبكه‌های اجتماعی استفاده می‌كنند و فقط 6درصد از افراد 8 تا 11ساله، از این وبگاه‌ها استفاده می‌كنند. همین تحقیقات می‌تواند در كشور ما نیز انجام شده و براساس داده‌های آن، میزان نفوذپذیری اینترنت در میان كودكان و نوجوانان به‌دست بیاید تا براساس آن بتوان برنامه‌ریزی‌های دقیق‌تری برای این گروه سنی انجام داد.
منبع: http://hamshahrionline.ir
