آپولو 15
26 جولای 1971 میلادی (4 مرداد 1350 شمسی)
«آپولوـ15» نهمین ماموریت سرنشین‌دار آپولوهای آمریکایی برای سفر به ماه بود و چهارمین سفینه‌ی فضایی بود که بر روی ماه فرود موفقیت‌آمیز داشت. مهم‌ترین هدف "برنامه‌ی سفر به ماه" آمریکا، روشن کردن چگونگی تشکیل این کره بود. در سال‌های نخستین دهه‌ی 60 میلادی، سه تئوری در این زمینه وجود داشت :
تئوری اول، بیان می‌داشت که کره‌ی زمین و ماه با هم به وجود آمده‌اند و همچنان به صورت یک جفت مانده‌اند. تئوری دوم، بر این پایه استوار بود که کره‌ی ماه در جای دیگری در منظومه‌ی شمسی به وجود آمده و سپس توسط نیروی جاذبه‌ی کره‌ی زمین، در نزدیکی زمین ماندگار شده است و تئوری سوم، مبتنی بر این بود که کره‌ی ماه در اصل، قسمتی از زمین بوده است که بعدها به علت چرخش کره‌ی زمین از آن جدا شده است. آزمایش سنگ‌های کره‌ی ماه توانست پرده‌ی ابهام را از تاریخچه‌ی کره‌ی ماه کنار بزند.
لباس فضانوردی دیوید اسكات، یكی از سه فضانورد سفینه آپولو 15
در این ماموریت برای اولین بار بشر توانست برای مدتی طولانی‌تر از ماموریت‌های گذشته بر روی ماه بماند و اطلاعات بیشتری از این سیاره به دست بیاورد. این فضاپیما سه سرنشین به نام‌های دیوید اسکات، جیمز آروین و آلفرد وردن داشت. دیوید اسکات و جیمز آروین سه روز بر روی ماه بودند و 5/18 ساعت را بیرون از فضاپیما گذراندند. این اولین بار نبود که سفینه‌ای در دریاها ماه فرود می‌آمد ولی در عوض این سفینه نزدیک دره‌ی Hadley در «دریای تباهی» فرود آمد. فضانوردان در این ماموریت از ماشین‌هایی برای جابه‌جایی در سطح ماه استفاده کردند که به آنها این امکان را می‌داد که تا مسافت‌های بیشتری را طی کنند. و نسبت به ماموریت‌های دیگر از سفینه‌ی مادر دورتر شوند. آنها توانستند با استفاده از این تجهیزات جدید در این ماموریت 8/76 کیلوگرم از سنگ‌های سطح ماه را برای بررسی و آزمایشهای بیشتر جمع‌آوری کنند.
در همین زمان که اسکات و آروین بر روی سطح ماه مشغول تحقیق و بررسی بودند آلفرد وردن با استفاده از تجهیزاتی که با خود به همراه داشت در مدارگردی به دور ماه می‌چرخید و مشغول مطالعه‌ی جو ماه و سطح ماه بود.
سه فضانورد آپولو 15
در میان 8/76 کیلوگرم سنگی که در این ماموریت در ماه جمع‌آوری شد یک قطعه سنگ مهم وجود داشت که بعدها به سنگ خقلت معروف شد. بر اساس آزمایشهای انجام شده بر روی این سنگ سن آن هم سن کره‌ی زمین یعنی 5/4 میلیارد سال برآورد شده است. ساختار این سنگ از «آناتوزیت» بود. آناتوزیت مواد معدنی پیچیده‌ای است که فقط در دماهای بالا شکل می‌گیرند. برای همین گرمای ضروری برای پیدایش این ماده، در سیاره‌ی سرد و کوچک ماه بعید به نظر می‌رسد.
با کاوش‌هایی که در طی سفرهای مختلف بر روی ماه انجام شد و با بررسی سنگ‌هایی که از این کره آورده شد، از جمله سنگ خلقت، معلوم شد که ماه نیز، مانند زمین و خورشید، در حدود 5/4 میلیارد سال پیش زاده شد. در آن زمان توده‌ی بزرگی از ابری از گاز و غبار، جدا شد و بر اثر نیروی گرانش شروع به انقباض و در نتیجه شروع به گرم شدن کرد. این توده انقباض یافت تا سرانجام به اندازه و شکل کنونی ماه رسید.
جیمز آروین بر روی سطح ماه
شتاب گرانشی کم و دمای سطحی زیاد ماه موجب شد که گازهای سبک از سطح آن بگریزند.
در زیر اطلاعاتی را درباره‌ی این ماموریت مشاهده می‌فرمایید.
ـ جرم کل سفینه : 46782 کیلوگرم
ـ تاریخ پرواز : 26 جولای 1971 میلادی (4 مرداد 1350)
ـ محل پرواز : آمریکا ـ پایگاه فضایی کندی
ـ فرود بر سطح ماه : 30 جولای 1971 میلادی (21 مرداد 1350)
ـ بازگشت به زمین : 7 آگوست 1971 میلادی (29 مرداد 1350)
ـ مدت زمان ماموریت : 12 روز و 7 ساعت و 11 دقیقه و 53 ثانیه
ـ مقدار مسافت پیموده شده در سطح ماه : 9/27 کیلومتر
ـ مکان فرود بر روی زمین : اقیانوس آرام
ـ مقدار سنگ جمع‌آوری شده در این ماموریت : 8/76 کیلوگرم
نویسنده : علیرضا سرمدی
