تبیان، دستیار زندگی
سیارات شبیه به زمین در اطراف سایر ستاره‌ها، دوردست‌تر از آن هستند که امکان اعزام فضاپیما به آنها وجود داشته باشد. با این حال دانشمندان می‌توانند در مورد وجود آثار زندگی در آنها تحقیق کنند....
بازدید :
زمان تقریبی مطالعه :

زمینی دیگر

زمینی دیگر

سیارات شبیه به زمین در اطراف سایر ستاره‌ها، دوردست‌تر از آن هستند که امکان اعزام فضاپیما به آنها وجود داشته باشد. با این حال دانشمندان می‌توانند در مورد وجود آثار زندگی در آنها تحقیق کنند.

هم اکنون فن‌آوری‌های تازه‌ای در صنعت تلسکوپ‌سازی در حال توسعه است تا بتوان نور بسیار محو و کمرنگ این سیارات را برای یافتن آثار حیات ردیابی کرد.

این‌ها همان "نشانگرهای حیات" هستند که در نور منعکس شده از زمین نیز قابل شناسایی هستند. این نشانه‌ها حاوی علائمی از وجود آب و گازهایی مانند اکسیژن و متان است.

به نظر وسلی تراوب، دانشمند ارشد برنامه "Navigator"(جهت‌یاب) ناسا که هدف آن جستجوی کرات دورافتاده است «این نشانه‌ها اطلاعاتی درباره‌ی امکان وجود حیات در یک کره در اختیار ما می‌گذارد.»

وی در اجلاس مشترک انجمن ژئوفیزیک آمریکا گفت: «اینها تنها نشانه‌های حیات است؛ اینها تنها مشتی علامت است. در عمل نمی‌توان موجودات زنده که روی سطح چنین سیاراتی می‌خزند را دید.»

تراوب امیدوار است ناسا منابع مالی لازم را برای راه‌اندازی یک سیستم "سیاره‌یاب زمینی" (تی پی اف) در یک دهه‌ی آینده فراهم کند.

چنین سیستمی متشکل از دو رصدخانه‌ی فضایی خواهد بود که کار آنها جستجو و مطالعه‌ی سیاراتی در اطراف سایر ستارگان است که مدارهای گردش آن‌ها مناسب باشد و امکان وجود آب مایع و در نتیجه حیات پایدار در آنها وجود داشته باشد.

زمینی دیگر

اروپا نیز ماموریت بلندپروازانه‌ی مشابهی را تحت عنوان "داروین" در دست بررسی دارد.

کلید موفقیت این رصدخانه‌ها نسل تازه‌ای از ابزارهای علمی خواهد بود که قادر به حذف نور شدید و محوکننده‌ی ستاره مادر و ردیابی نور بسیار خفیف منعکس شده از سطح چنین سیاره‌هایی باشند.

این وظیفه‌ای دشوار است. ستاره‌ی مادر احتمالاً یک میلیارد تا 10 میلیارد بار درخشان‌تر از سیاره‌ی کوچک اطراف آن است، اما آزمایش‌های اخیر در آزمایشگاه JPL ناسا حکایت از آن دارد که فن‌آوری‌های تازه در حال نزدیک شدن به حساسیت لازم جهت تشخیص این دو نوع نور از یکدیگر است.

الگوی اطلاعاتی که "تی پی اف" یا "داروین" هدف قرار خواهند داد، بر دانشی که بشر از نور بازتابیده از زمین دارد استوار خواهد بود. بخش اعظم اشعه‌ی نور خورشید پس از برخورد به زمین بار دیگر به فضا منعکس می‌شود.

در صورتی که کمی دقت کنید می‌توانید بخش تاریک ماه را وقتی هنوز کاملاً روشن نیست، ببینید. توانایی ما در دیدن بخش تاریک ماه ناشی از نور منعکس شده از زمین است که به آن روشنایی خفیفی می‌بخشد. دانشمندان از قدیم دریافته بودند که این نور حاوی اطلاعاتی درباره‌ی اتمسفر زمین و خواص سطح آن است.

پیلار مونتانس ـ رودریگز، از موسسه‌ی فنی نیوجرسی، در نشست انجمن ژئوفیزیک آمریکا در بالتیمور گزارش داد که او چگونه قادر به تشخیص نشانه‌های کلروفیل در نور بازتابیده از زمین بر سطح ماه بوده است. کلوروفیل رنگدانه‌های گیاهان است که نقشی عمده در فرآیند فتوسنتز بازی می‌کند.

به هرحال شکی نیست که ردیابی و تشخیص یک چنین جزئیاتی در نور کره‌ای که ده‌ها سال نوری از ماه فاصله دارد دستاوردی حیرت‌انگیز خواهد بود. تا شاید در آینده‌ای نه چندان دور بتوانیم موجوداتی را در دیگر نقاط این جهان بیابیم.

نویسنده : علیرضا سرمدی