تبیان، دستیار زندگی
وقتی فضاپیمای "رزتا" در سال 1393 پس از سفری ده ساله به هسته‌ی دنباله‌داری به ابعاد 5*3 کیلومتر برسد، کاوشگر سطح‌نشینی را به سوی آن خواهد فرستاد تا بشر اطلاعات مستقیم از سطح هسته یک دنباله‌دار به دست آورد....
بازدید :
زمان تقریبی مطالعه :

شکار دنباله دارها

شکار دنباله دارها

وقتی فضاپیمای "رزتا" در سال 1393 پس از سفری ده ساله به هسته‌ی دنباله‌داری به ابعاد 5*3 کیلومتر برسد، کاوشگر سطح‌نشینی را به سوی آن خواهد فرستاد تا بشر اطلاعات مستقیم از سطح هسته یک دنباله‌دار به دست آورد.

ساعت 47:6 دقیقه بامداد روز سه‌شنبه 12 اسفند 1382، با پرتاب موفق موشک آریان 5 از پایگاه گویان فرانسه، ماموریت 10 ساله رزتا به سوی قلب یک دنباله‌دار آغاز شد.

هدف رزتا کسب اطلاعات ارزشمند درباره‌ی دنباله‌دارهاست. کپسول‌های یخ‌زده زمان از میلیاردها سال پیش. به این ترتیب ددانش اخترشناسان درباره‌ی دنباله‌دارها و همچنین تاریخ منظومه‌ی شمسی بیشتر خواهد شد.

به گفته یکی از دانشمندان سازمان فضایی اروپا (اِسا) : «خیلی جالب است که روزی همه چیز را بفهمیم و دیگر نپرسیم که ما و منظومه‌مان و این کیهان چه طور به وجود آمدیم؟ ما امروز به دنبال تکه‌های گمشده‌ی این پازل هستیم تا داستان پیدایش منظومه‌ی شمسی را کامل کنیم.»

رزتا قرار بود سال 2003 میلادی سفر خود را به سوی هسته‌ی دنباله‌دار ویرتانِن آغاز کند، اما به دلیل نقص فنی سیستم موشک بالابرنده آریان 5 این ماموریت به تعویق افتاد. تاخیر یک ساله ماموریت منجر به از دست رفتن هدف ماموریت شد و اخترشناسان سرانجام دنباله‌دار چوریوموف ـ گِراسی مِنکو را برای این فضاپیما برگزیدند. البته تغییر، مستلزم بررسی بسیار دقیق دنباله‌دار جدید بود که مشخص شود آیا برای فضاپیمای یک میلیارد دلاری رزتا هدف مناسبی است یا خیر. برنامه پرتاب اصلی رزتا دو بار دیگر به تعویق افتاد. بار اول به دلیل وزش باد سهمگین در ارتفاعات بالای جو و بار دوم به دلیل بررسی نقص فنی در دستگاه پرتاب آریان. اما سرانجام روز دوازدهم اسفند 1382، رزتا سفر خود را آغاز کرد تا به بررسی یک دنباله‌دار بپردازد.

شکار دنباله دارها

در این ماموریت، رزتا 3 بار از کنار زمین و یک بار از کنار مریخ خواهد گذشت و با عبور از میان کمربند سیارک‌ها خود را به محل قرار ملاقات با این میهمان گیسو بلند منظومه‌ی شمسی خواهد رساند. در این راه رزتا تمام اجرام سر راهش را بررسی می‌کند این کار اما به مدت دو سال و نیم تمام ابزارهای رزتا غیر از رایانه‌ی اصلی و گیرنده‌های رادیویی، خاموش خواهند بود تا در مصرف انرژی صرفه‌جویی کند.

برای رزتا، نیرو و انرژیِ حرکت بسیار مهم است. زیرا این فضاپیما بیش از 750 میلیون کیلومتر از خورشید دور می‌شود. (در حدود فاصله مشتری) و به جایی می‌رسد که نور خورشید فقط 4 درصد مقدارش در زمین است. به همین دلیل این فضاپیما بزرگترین صفحه‌های خورشیدی را در میان دیگر فضاپیماهای اروپایی دارد. معمولاً فضاپیماهایی که به چنین فواصلی می‌روند از نیروی رانشی اتمی استفاده می‌کنند اما رزتا از صفحه‌های خورشیدی بهره می‌برد.

در سال 1393 (2014 میلادی) رزتا دوباره بیدار می‌شود تا خود را برای ملاقات با دنباله‌دار آماده کند. این فضاپیما پس از بررسی رادیویی سطح دنباله‌دار، محل فرود مناسب کاوشگر را مشخص خواهد کرد و سپس این سطح‌نشین را با نام "فیلائه" برای کاوش هسته به سمت آن می‌فرستد. لحظات فرود فیلائه از هیجان‌انگیزترین لحظات تاریخ اکتشافات فضایی خواهد بود. داده‌های سطح‌نشین را مدارگرد رزتا زمین می‌فرستد.

شکار دنباله دارها

رزتا نسبت به همه فضاپیماهای پیشین ابزارهای بیشتری با خود دارد. اخترشناسان منتظر تصاویر بی‌نظیری از این دنباله‌دارند. زیرا به دلیل گرانش بسیار ضعیف دنباله‌دار (یک سیصد هزارم گرانش زمین) رزتا می‌تواند تا فاصله 2 کیلومتری سطح دنباله‌دار به آن نزدیک شود. حتی پس از نزدیک شدن دنباله‌‌دار به خورشید در سال 1394 (2014 میلادی) و آغاز تشکیل گیسوی آن، رزتا فرصت دارد تا این مراحل را از نزدیک بررسی کند. دنباله‌دار چوریوموف ـ گِراسی مِنکو که ابعادی حدود 5*3 کیلومتر دارد، در سال 1348 (1969 میلادی) کشف شده است.

نویسنده : علیرضا سرمدی