بیا بریم فضا!

شاتل فضایی چیست؟

شاتل اولین سفینه فضایی دنیاست که می تواند به فضا برود و دوباره به زمین بازگردد. شاتل ماهواره ها را به مدار می برد و گاهی حتی آن‌ها را باز می گرداند. مانند یک موشک از زمین بلند می شود، در فضا مانور می دهد و مثل هواپیما روی زمین می نشیند.

در حال حاضر سه شاتل فعال در دنیا وجود دارد: دیسکاوری، آتلانتیس و ایندیور.

هر کدام از آن‌ها قرار است توانایی لااقل 100 ماموریت را داشته باشند، اما تا به حال فقط چیزی در حدود یک چهارم این مأموریت‌ها انجام شده اند، یعنی 225 سفر دیگر باقی مانده است!

اولین شاتل فضایی، کلمبیا نام داشت که در ماه مارس سال 1979(اسفند ماه 1358) به سازمان فضایی NASA تحویل داده شد. کلمبیا و سرنشینان آن در فوریه سال 2003 در هنگام بازگشت به زمین از بین رفتند. شاتل چلنجر (challenger ) در سال 1982 ساخته شد و در سال 1986 هنگام بلند شدن منفجر شد. دیسکاوری در نوامبر 1983 و آتلانتیس در آوریل 1985 تکمیل شد. شاتل ایندیور نیز در سال 1991 ساخته شد تا جای خالی چلنجر را پر کند.

هر شاتل از سه قسمت اصلی تشکیل شده است:

• - محل حضور سرنشینان
• - یک تانک بزرگ خارجی که سوخت موتورهای اصلی را در خود حمل می کند
• - دو بالا برنده موشکی که در دو دقیقه‌ی ابتدایی پرواز، بخش عمده‌ی نیروی لازم برای بلند شدن شاتل را تأمین می کنند

همه این قسمت‌ها مجدداً استفاده می شوند، فقط تانک سوخت در اتمسفر می سوزد و باید بعد از هر پرواز تانک جدیدی جایگزین آن شود.

طولانی ترین مأموریت شاتل، مأموریت STS-80 بود که در نوامبر 1996 انجام شد. این ماموریت 5/17 روز طول کشید. مأموریت‌ها معمولاً بین 5 تا 16 روز زمان می برند.

کمترین تعداد خدمه‌ی پرواز، دو نفر است که مربوط به مأموریت‌های شاتل‌های اولیه بود. اما پس از آن تیم هشت نفره هم به فضا اعزام شده است. اغلب تیم‌ها از 5 الی 7 فضانورد تشکیل می شود. شاتل می تواند به مدارهایی که در فاصله 185 تا 643 کیلومتری زمین قرار دارند، دست پیدا کند. شاتل بیشتر از هر موشک دیگری پرواز کرده و از 1981 تا به حال بیش از 36/1 میلیون کیلوگرم بار را به فضا برده است. بیش از 600 نفر را با خود بالا برده و با اینکه بیش از 20 سال از شروع کار آن می گذرد، به طور مداوم در حال تکامل و بهبود است. ناسا (NASA) تغییرات کلی و جزیی زیادی در قسمت‌های مختلف شاتل ایجاد کرده تا آن را ایمن تر، توانمندتر و قابل اعتمادتر کند. گفته می شود که NASA با انجام این تغییرات توانسته است پروازها را نسبت به سال 1992 حدوداً سه مرتبه ایمن تر کند و تعداد مشکلات پرواز بیش از 70 درصد کاهش پیدا کرده است.

جالب این جا است که هزینه‌ی کار شاتل در همین بازه به طور متوسط سالیانه 25/1 بیلیون دلار کمتر شده، یعنی بیش از 40% کاهش. با توجه به پیشرفت فن آوری وزن قسمت‌های مختلف شاتل کمتر و بازده آن‌ها بیشتر شده و به همین دلیل مقدار باری که می تواند حمل کند در حدود 3/7 تن افزایش یافته است.

جالب این جا است که هزینه‌ی کار شاتل در همین بازه به طور متوسط سالیانه 25/1 بیلیون دلار کمتر شده، یعنی بیش از 40% کاهش. با توجه به پیشرفت فن آوری وزن قسمت‌های مختلف شاتل کمتر و بازده آن‌ها بیشتر شده و به همین دلیل مقدار باری که می تواند حمل کند در حدود 3/7 تن افزایش یافته است.

NASA قصد دارد تا با حذف بعضی از بخش‌های خطرناک شاتل در پنج سال آینده، ایمنی آن را باز هم بیشتر کند و لااقل یک دهه دیگر از آن استفاده نماید. هنوز هم علل حادثه انفجار کلمبیا در دست بررسی است تا با مشخص شدن آن‌ها پرواز سایر فضانوردان با امنیت بیشتر انجام شود به یاد داشته باشید که در طراحی و پرواز شاتل، مهم‌ترین مسئله امنیت فضانوردان است!

اطلاعاتی کوتاه در مورد شاتلها

دیسکاوری پرواز می کند

شروع مأموریت دیسکاوری از مرکز فضایی فلوریدای ایالات متحده آمریکا. در این مأموریت فضانوردان قصد دارند تا سیستم حفاظت حرارتی و بال های جانبی ایستگاه فضایی را بازرسی و تعمیر کنند. آن‌ها مجبورند برای انجام این مأموریت سه راهپیمایی فضایی داشته باشند.

اینجا چقدر تنگ است

استیو رابینسون (سمت چپ) و فضانوردان ژاپنی، سویچی ناگوچی (سمت راست) خود را برای اولین راهپیمایی فضایی آماده می‌کنند. آن‌ها باید سه راهپیمایی فضایی انجام دهند. این کار خیلی سخت تر از آن چیزی است که به نظر می‌رسد.

طلوع آفتاب در فضا

در این تصویر درخشندگی هوای موجود در اطراف زمین، هنگام طلوع خورشید به خوبی دیده می شود. عکس بالا، در زمان ترک ایستگاه فضایی توسط یکی از خدمه شاتل گرفته شده است.

سوییچی ناگوچی، یکی از فضانوردان، در حال بررسی آزمایشگاه Destiny دیده می شود. این آزمایشگاه جزیی از ایستگاه فضایی است. بازبینی و کنترل این قسمت، یکی از اهداف فرعی سومین راهپیمایی بود.