نگاهی به برنده جایزه پولیتزر ۲۰۱۷

«راه‌آهن زیرزمینی» نوشته  کالسون وایت‌هد جدیدترین اثر از نویسنده‌ای پرفروش است که چند جایزه ادبی در کارنامه‌اش دارد. این اثر جذاب و تاثیرگذار، به نوعی تور دو فرانسی از ماجراهای یک برده جوان است که در مسیر آزادی‌اش با آنها روبه‌رو می‌شود.

این کتاب در ۴۰۰ صفحه از سوی انتشارات لیتل براون منتشر شد.

اسم این کتاب یادآور «راه‌آهن زیرزمینی» به عنوان شبکه‌ای از راه‌های مخفی و خانه‌های امن در ایالات متحده است که توسط بردگان سیاه و با کمک متحدان، در قرن ۱۹، برای فرار به ایالت‌های آزاد و کانادا مورد استفاده قرار می‌گرفت.

این اصطلاح همچنین به مخالفان برده‌داری، اعم از سیاه و سفید، برده یا آزاد، که به بردگان فراری کمک می‌کردند تیز اطلاق می‌شود.

در حالی که اوباما از کتاب «راه‌آهن زیرزمینی» نوشته کالسون وایت‌هد برنده جایزه کتاب ملی به عنوان آخرین رمانی که در زمان ریاست جمهوری‌اش خواند یاد کرد، این رمان به عنوان اثری داستانی، نه تاریخی، به بیان رویدادهایی می‌پردازد که شمال و جنوب کالیفرنیا آن را تجربه کردند و در عین حال ساختاری سیاسی را وارد روایت خود نکرده‌است.

وایت‌هد در این کتاب با روایت داستان دختری به نام کورا که از بردگی فرار می‌کند، نشان می‌دهد که سیاه‌پوستان، به طورخاص در تاریخ آمریکا بر اثر رفتار سفیدها، بی‌هویت و در نتیجه بی‌پروا شده‌اند.

لفظ «راه‌آهن زیرزمینی» به کار رفته در این رمان روایتی لفظی از تاریکی سفر سیاهان آمریکا ودیگر رنگین‌پوستانی است که در طول تاریخ این کشور مورد آزار قرار گرفتند یا نابود شدند. یکی از شخصیت‌های سفید این کتاب در این باره صحبت می‌کند که چگونه سیاهپوستان را می‌توان تنها در قطار زیرزمینی دید، اما سفیدپوستان این آزادی را دارند که بدون ترس سفر کنند و از تمام مزایا و افتخار آمریکا بهره‌ورشوند.

به عنوان زنی برده که حتی پس از فرار از دست اربابش هرگز به معنی واقعی آزاد نشده است، کورا نمی‌تواند از این امکانات بهره بگیرد. تنها در پایان و زمانی که او سرانجام این شانس را پیدا می‌کند که واقعا آزاد باشد-  یا  درست‌تر گفته شود می‌تواند آن حد آزادی که یک زن سیاه‌پوست می‌تواند داشته باشد را به دست آورد- او می‌تواند روی زمین سفر کند.

آغاز این رمان دو عنصر مشخص است: ابتدا بر اساس شواهد سنتی برده‌داری جلو می‌رود و در سایه تحقیقات موجود، با نثر و شرحی دقیق، جهانی کاملا قانع کننده را شکل می‌دهد. در این بخش نشانه‌هایی از تاثیرات اخیرتر نیز مشاهده می‌شود که به نوعی یادآور رمان «محبوب» تونی موریسون و «کتاب سیاهان» نوشته لارنس هیل است. به طور کلی می‌توان گفت شباهت زیاد با موضوع برده‌داری که دیگر رمان‌نویس‌ها و فیلم‌سازان به کار گرفتند، در این بخش مشهود است. ۷۰ صفحه نخست این رمان زیبا نوشته شده و خواندن آن واقعا دردناک است و حس خواننده را با خود همراه می‌کند.

اما پس از این مقدمه و زمانی که کورا تصمیم به فرار می‌گیرد، وارد «راه‌آهن زیرزمینی» می‌شود و این جاست که نویسنده وارد جهانی دیگر می‌شود و با استفاده از استعاره قطار زیرمینی، داستانش را به واقعیتی درخشان و تاریک می‌برد و به کتابش زندگی جدیدی می‌بخشد.

وایت‌هد به عنوان نویسنده‌ای شناخته می‌شود که همیشه در آثارش در بین ژانرهای مختلف حرکت می‌کند. وی با تمرکز بر داستان‌های تاریخی در «روزهای جان هنری» جلو می‌رود و بعد وارد دنیای آینده می‌شود و در «منطقه یک» به جهان زامبی‌ها پا می‌گذارد. در «راه‌آهن زیرزمینی» نیز او تلاش دارد از بیشترین ژانرهای داستانی استفاده کند و با استفاده از ژانر علمی تخیلی، در همان حال در جهان قرن نوزدهمی آمریکا باقی بماند.

کالسون وایت‌هد رمان‌نویس ۴۸ ساله آمریکایی ۶ رمان در کارنامه‌اش دارد که اولینش با عنوان «اندیشمند» سال ۱۹۹۹ منتشر شد. او که دو کتاب غیرداستانی نیز منتشر کرده، سال ۲۰۰۲ جایزه نابغه گرانت را در فستیوال مک آرتور دریافت کرد.

وایت‌هد سال ۱۹۹۱ از دانشگاه هاروارد فارغ‌التحصیل شد و کارش را به عنوان نویسنده از نشریه «ویلیج وویس» آغاز کرد و از همان زمان، شروع به نوشتن اولین رمان‌هایش کرد.

او در دانشگاه پرینستون، دانشگاه نیویورک، دانشگاه هوستون، دانشگاه کلمبیا، کالج بروکلین، کالج هانتر، دانشگاه وسلین، تدریس کرده است. وی بهار ۲۰۱۵به مجله نیویورک تایمز پیوست تا یک ستون در مورد زبان بنویسد.

«غول در نیویورک» در سال ۲۰۰۳، «ساگ هاربور» در ۲۰۰۹ و «آپکس صدمه را پنهان می‌کند» که سال ۲۰۱۱ کتاب پرفروش نیویورک تایمز شد، از دیگر آثار اوست.

«رمان راه‌آهن زیرزمینی» جایزه کتاب ملی را هم دریافت کرده و توسط باشگاه کتاب اپرا وینفری انتخاب شد. این کتاب همچنین برنده جایزه آرتور سی کلارک ۲۰۱۷ است ودر فهرست اولیه جایزه بوکر نیز جای داشت. این کتاب از جمله کتاب‌هایی است که در فهرست اولیه جایزه ایمپک جای دارد.

---

منبع: خبرگزاری مهر به نقل از پابلیشرز ویکلی